محله دیلمان یکی از محلات قدیمی و اصیل شهرری در منطقه 20 شهرداری تهران است. این محله با بافت مسکونی متراکم و فرهنگ غنی خود، نقش مهمی در زندگی اجتماعی و فرهنگی منطقه ایفا میکند. در این مقاله به بررسی ابعاد مختلف محله دیلمان، از جمله تاریخچه، موقعیت جغرافیایی، اماکن مهم، ویژگیهای اجتماعی و فرهنگی و چالشهای پیش رو میپردازیم.
تاریخچه محله دیلمان به دوران گذشته بازمیگردد. این محله در گذشته بخشی از زمینهای کشاورزی و باغهای اطراف شهرری بوده است. با گسترش شهرنشینی و افزایش جمعیت، این منطقه به تدریج به محلهای مسکونی تبدیل شد. نام دیلمان به احتمال زیاد از نام قومی به همین نام که در گذشته در این منطقه ساکن بودهاند، گرفته شده است.
محله دیلمان در جنوب شرقی تهران و در محدوده منطقه 20 شهرداری واقع شده است. این محله از شمال به بزرگراه کریمی، از شرق به خیابان فداییان اسلام، از جنوب به خیابان خانلری و از غرب به خیابان کمیل محدود میشود. دسترسی به این محله از طریق بزرگراههای کریمی و فداییان اسلام و همچنین خطوط اتوبوسرانی و تاکسیرانی به راحتی امکانپذیر است.
محله دیلمان به عنوان یکی از محلات قدیمی شهرری، دارای بافت جمعیتی متنوع و فرهنگ غنی است. ساکنان این محله از قشرهای مختلف اجتماعی تشکیل شدهاند و روابط همسایگی و احترام به سنتها در این محله از اهمیت ویژهای برخوردار است.
محله دیلمان مانند سایر محلات با چالشهایی همچون ترافیک، کمبود فضای سبز و امکانات رفاهی مواجه است. با این حال، وجود روحیه همکاری و تعاون در بین ساکنان و همچنین تلاشهای مسئولان شهرداری، فرصتهای خوبی را برای بهبود وضعیت محله فراهم کرده است.
محله دیلمان به عنوان یکی از محلات اصیل و با سابقه شهرری، نقش مهمی در زندگی اجتماعی و فرهنگی منطقه 20 تهران ایفا میکند. با توجه به چالشها و فرصتهای موجود، تلاش برای حفظ هویت محله و بهبود کیفیت زندگی ساکنان از اهمیت ویژهای برخوردار است.
تاریخ و زندگی در دیلمان ، محلهای قدیمی در شهرری
نام دیلمان به احتمال زیاد از قوم دیلم گرفته شده است. قوم دیلم از اقوام باستانی ایران بودند که در مناطق کوهستانی شمال ایران، از جمله گیلان و مازندران، سکونت داشتند. احتمالاً در گذشته گروهی از این قوم به منطقه شهرری مهاجرت کرده و در این محله ساکن شدهاند.
محله دیلمان در گذشته بخشی از زمینهای کشاورزی و باغهای اطراف شهرری بوده است. با گسترش شهرنشینی و افزایش جمعیت در تهران، به تدریج به محلهای مسکونی تبدیل شده است.
وجود اماکن مذهبی قدیمی مانند امامزاده بی بی زبیده در این محله، نشان دهنده قدمت و سابقه تاریخی آن است.

عوامل موثر در شکلگیری:
نزدیکی به شهرری به عنوان یکی از مهمترین شهرهای تاریخی و مذهبی ایران
دسترسی به منابع آب و زمینهای کشاورزی مناسب
گسترش شهرنشینی و افزایش جمعیت در تهران
احداث بزرگراهها و راههای ارتباطی
در دهههای اخیر، محله دیلمان با تحولات زیادی روبرو بوده است. ساخت و سازهای جدید، افزایش تراکم جمعیت و تغییر در بافت اجتماعی و فرهنگی از جمله این تحولات هستند.
محله دیلمان به دلیل قدمت و گذر زمان، ترکیبی از سبکهای معماری مختلف را در خود جای داده است. در این محله میتوان شاهد نشانههایی از معماری سنتی ایرانی در کنار ساختمانهای مدرن بود.
معماری سنتی: در بخشهای قدیمیتر محله، هنوز هم میتوان خانههایی با حیاط مرکزی، حوض و باغچههای کوچک را مشاهده کرد. این خانهها معمولاً با مصالحی مانند آجر، خشت و چوب ساخته شدهاند و دارای تزئینات سنتی مانند گچبری و آجرکاری هستند. در برخی از کوچههای قدیمی دیلمان، ساباطهایی برای ایجاد سایه و خنکای بیشتر در فصل تابستان ساخته شدهاند. مساجد و امامزادههای محله دیلمان نیز دارای معماری سنتی و تزئینات خاص خود هستند. برای مثال، امامزاده بی بی زبیده با گنبد و گلدستههای خود، نمونهای از معماری مذهبی سنتی است.
معماری مدرن: با گسترش شهرنشینی و افزایش جمعیت، ساختمانهای آپارتمانی در محله دیلمان نیز افزایش یافته است. این ساختمانها معمولاً با مصالح جدید مانند بتن و فلز ساخته میشوند و طراحی آنها متنوع است. در خیابانهای اصلی محله دیلمان، مغازهها و مراکز تجاری با طراحیهای مدرن و نمای شیشهای دیده میشوند.
ترکیب معماری سنتی و مدرن: در محله دیلمان، ترکیبی از معماری سنتی و مدرن را میتوان مشاهده کرد. در برخی موارد، ساختمانهای جدید با الهام از معماری سنتی ساخته شدهاند و در برخی موارد نیز خانههای قدیمی بازسازی شده و با امکانات مدرن تجهیز شدهاند.
محله دیلمان به دلیل موقعیت جغرافیایی خود، به چندین شاهراه اصلی دسترسی دارد که ارتباط آن را با سایر مناطق تهران و شهرری تسهیل میکند. این شاهراهها عبارتند از:
بزرگراه کریمی: این بزرگراه از شمال محله دیلمان عبور میکند و دسترسی به مناطق شمالی تهران و همچنین بزرگراههای همت و شهید حکیم را فراهم میکند.
خیابان فداییان اسلام: این خیابان در شرق محله دیلمان واقع شده و یکی از شریانهای اصلی منطقه 20 تهران است. خیابان فداییان اسلام به بزرگراه آزادگان و همچنین بهشت زهرا (س) متصل میشود.
خیابان کمیل: این خیابان در غرب محله دیلمان قرار دارد و به بزرگراه آیتالله سعیدی متصل میشود. خیابان کمیل همچنین دسترسی به مناطق غربی تهران و شهرک ولیعصر را فراهم میکند.
خیابان خانلری: این خیابان در جنوب محله دیلمان واقع شده و به خیابان فداییان اسلام میرسد.

محله دیلمان با ترکیبی از معماری سنتی و مدرن و همچنین دسترسی به شاهراههای اصلی، محلهای پویا و در حال توسعه است. این ویژگیها باعث جذابیت این محله برای زندگی و فعالیت شده است.
محله دیلمان بافتی ترکیبی از خیابانهای قدیمی و جدید دارد. در بخشهای قدیمیتر محله، کوچهها و خیابانها باریکتر و پیچیدهتر هستند، در حالی که در بخشهای جدیدتر، خیابانها عریضتر و با نظم بیشتری ساخته شدهاند.
خیابانهای اصلی:
خیابان فدائیان اسلام: این خیابان، مرز شرقی محله دیلمان را تشکیل میدهد و یکی از شریانهای اصلی منطقه 20 تهران است.
بزرگراه کریمی: این بزرگراه از شمال محله عبور میکند و دسترسی به مناطق شمالی تهران را فراهم میکند.
خیابان کمیل: خیابان کمیل در غرب محله دیلمان قرار دارد و به بزرگراه آیتالله سعیدی متصل میشود.
خیابان خانلری: این خیابان در جنوب محله واقع شده و به خیابان فداییان اسلام میرسد.
کوچهها در محله دیلمان اغلب باریک و به صورت ارگانیک شکل گرفتهاند. در بخشهای قدیمیتر محله، کوچهها پیچ در پیچ هستند و بافت سنتی خود را حفظ کردهاند.
راههای دسترسی:
خودرو شخصی: دسترسی به محله دیلمان از طریق بزرگراههای کریمی و فداییان اسلام و همچنین خیابانهای اصلی اطراف به راحتی امکانپذیر است.
مترو: نزدیکترین ایستگاه مترو به محله دیلمان، ایستگاه مترو شهرری است. از این ایستگاه میتوان با استفاده از تاکسی یا اتوبوس به محله دیلمان رفت.
اتوبوس: خطوط اتوبوسرانی متعددی از مناطق مختلف تهران به محله دیلمان تردد دارند. ایستگاههای اتوبوس آموزش و پرورش و گذرنامه از جمله ایستگاههای مهم در نزدیکی این محله هستند.
تاکسی: در محله دیلمان و خیابانهای اطراف آن، تاکسیهای زیادی برای جابجایی مسافران فعالیت میکنند.
به دلیل تراکم جمعیت و فعالیتهای تجاری در محله دیلمان و خیابانهای اطراف آن، در ساعات اوج ترافیک ممکن است با مشکل مواجه شوید. پیدا کردن جای پارک در خیابانهای محله دیلمان به خصوص در ساعات شلوغی روز میتواند دشوار باشد.
محله دیلمان در منطقه 20 تهران با چندین محله دیگر همسایه است که هر کدام ویژگیها و بافت جمعیتی خاص خود را دارند. این همسایگیها باعث ایجاد تنوع و پویایی در این بخش از شهرری شدهاند. در زیر به بررسی محلههای همسایه دیلمان میپردازیم:
در شمال با محلۀ جوانمرد قصاب: این محله از قدیمیترین محلات شهرری است و بافت سنتی خود را تا حد زیادی حفظ کرده است. بازار قدیمی جوانمرد قصاب از مراکز خرید مهم منطقه محسوب میشود.
حمزه آباد: این محله نیز بافتی قدیمی دارد و بیشتر ساکنان آن را اقشار متوسط تشکیل میدهند.
در شرق با محلۀ فیروزآبادی: این محله با خیابان فداییان اسلام هم مرز است و دسترسی خوبی به مترو دارد. فیروزآبادی از محلههای نسبتاً جدیدتر منطقه است و ساختمانهای نوساز در آن بیشتر دیده میشود.
منصوریه منگل: این محله در شرق دیلمان و در نزدیکی بهشت زهرا (س) واقع شده است.
در جنوب با محلۀ ابن بابویه: این محله به دلیل وجود آرامگاه ابن بابویه از اهمیت تاریخی و مذهبی برخوردار است. ابن بابویه از محلههای پر جمعیت و با تراکم ساختمانی بالا است.
در غرب با محلۀ صفائیه - چشمه علی: این محله به دلیل وجود چشمه علی و بافت تاریخی خود، از جاذبههای گردشگری شهرری محسوب میشود. صفائیه از محلههای قدیمی و با فرهنگ شهرری است.
اقدسیه: این محله در غرب دیلمان و در نزدیکی بزرگراه آیتالله سعیدی قرار دارد. اقدسیه از محلههای نسبتاً جدید و در حال توسعه منطقه است.

جاذبههای گردشگری در محله دیلمان
با وجود اینکه محله دیلمان در نگاه اول، یک محله مسکونی به نظر میرسد، اما میتوان در آن جاذبههای گردشگری و اماکن تاریخی و مذهبی جالبی پیدا کرد. در ادامه به معرفی برخی از این جاذبهها میپردازیم:
اماکن مذهبی:
امامزاده بی بی زبیده (س): این امامزاده از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است و آرامگاه ایشان در محله دیلمان قرار دارد. این بقعه متبرکه با گنبد و گلدستههای زیبا، معماری سنتی و فضای معنوی خود، از جاذبههای مذهبی و تاریخی محله دیلمان محسوب میشود.
مسجد جامع ارشاد: این مسجد از مساجد بزرگ و فعال محله دیلمان است که با برگزاری مراسم مذهبی و فرهنگی مختلف، نقش مهمی در زندگی اجتماعی و مذهبی اهالی محله دارد.
مسجد امام حسین (ع): این مسجد نیز از مساجد فعال محله است و با برگزاری مراسم مذهبی و فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی، مورد استقبال اهالی محله قرار دارد.
اماکن تاریخی:
حمام قدیمی دیلمان: این حمام که در گذشته مورد استفاده اهالی محله بوده است، امروزه به دلیل قدمت و معماری خاص خود، از جاذبههای تاریخی محله محسوب میشود. البته این حمام در حال حاضر فعال نیست و نیاز به مرمت و بازسازی دارد.
اماکن تفریحی:
بوستان ایثار: این بوستان با فضای سبز و امکانات تفریحی مناسب، مکانی مناسب برای گذراندن اوقات فراغت خانوادهها است.
بوستان بسیج: این بوستان نیز با فضای سبز و امکانات تفریحی مناسب، از اماکن تفریحی محله دیلمان است.
بوستان آقایی: این بوستان در نزدیکی امامزاده بی بی زبیده واقع شده و فضای سبز و آرامش بخشی را برای اهالی محله فراهم کرده است.
امکانات رفاهی در محله دیلمان
محله دیلمان با وجود بافت مسکونی متراکم، از امکانات رفاهی مناسبی برخوردار است که زندگی را برای ساکنان آن آسان کرده است. در ادامه به برخی از این امکانات اشاره میکنیم:
مراکز آموزشی:
مدارس: در محله دیلمان مدارس مختلفی در مقاطع تحصیلی مختلف وجود دارد که نیازهای آموزشی کودکان و نوجوانان را تأمین میکند.
مهدکودکها: همچنین چندین مهدکودک در این محله فعالیت میکنند که مراقبت و آموزش کودکان پیش از دبستان را بر عهده دارند.
مراکز درمانی:
درمانگاهها و مطبهای پزشکی: در محله دیلمان چندین درمانگاه و مطب پزشکی وجود دارد که خدمات درمانی مختلفی را به اهالی محله ارائه میدهند.
داروخانهها: همچنین چندین داروخانه در این محله فعالیت میکنند که دارو و لوازم بهداشتی مورد نیاز ساکنان را تأمین میکنند.
مراکز خرید:
بازار میوه و تره بار دیلمان: این بازار با ارائه میوه و سبزیجات تازه و با کیفیت، نیازهای روزمره اهالی محله را تأمین میکند.
فروشگاههای مواد غذایی و سوپرمارکتها: در سراسر محله دیلمان، فروشگاههای مواد غذایی و سوپرمارکتهای متعددی وجود دارد که مایحتاج روزمره ساکنان را تأمین میکنند.

محله دیلمان با وجود اینکه یک محله مسکونی است، اما از جاذبههای گردشگری و امکانات رفاهی مناسبی برخوردار است که زندگی را برای ساکنان آن آسان و دلنشین کرده است.
سرمایه گذاری در ملک، به خصوص در کلان شهری مثل تهران، همواره یکی از گزینههای جذاب برای حفظ و افزایش سرمایه بوده است. محله دیلمان در منطقه 20 تهران نیز با توجه به ویژگیهای خاص خود، میتواند فرصتهای سرمایهگذاری ملکی را ارائه دهد. اما پیش از هرگونه تصمیمگیری، لازم است جوانب مختلف این سرمایهگذاری را به دقت بررسی کنیم:
عوامل مثبت:
قیمت مناسبتر نسبت به مناطق شمالی: قیمت ملک در دیلمان نسبت به مناطق شمالی تهران پایینتر است. این موضوع میتواند برای افرادی که به دنبال سرمایهگذاری با بودجه محدودتر هستند، جذاب باشد.
دسترسی به امکانات رفاهی: دیلمان از امکانات رفاهی مناسبی مانند مدارس، مراکز درمانی، مراکز خرید و ... برخوردار است که این موضوع میتواند در جذب مستأجر و افزایش ارزش ملک موثر باشد.
دسترسی به شاهراههای اصلی: وجود شاهراههای اصلی مانند بزرگراه کریمی و خیابان فداییان اسلام باعث دسترسی آسان به سایر مناطق تهران شده است.
نزدیکی به شهرری: نزدیکی به شهرری به عنوان یکی از مهمترین شهرهای تاریخی و مذهبی ایران میتواند از عوامل جذب گردشگر و افزایش تقاضا برای ملک در این منطقه باشد.
وجود اماکن مذهبی: وجود اماکن مذهبی مانند امامزاده بی بی زبیده میتواند برای برخی افراد به عنوان یک عامل مثبت در انتخاب محل زندگی و سرمایهگذاری ملکی محسوب شود.
پتانسیل توسعه: محله دیلمان هنوز در حال توسعه است و احتمال افزایش قیمت ملک در آینده وجود دارد.
عوامل منفی:
تراکم جمعیت بالا: تراکم جمعیت در دیلمان نسبتاً بالا است و این موضوع میتواند باعث ایجاد مشکلاتی مانند ترافیک و کمبود فضای پارک شود.
کمبود فضای سبز: فضای سبز در دیلمان نسبت به برخی مناطق دیگر تهران کمتر است.
بافت فرسوده در برخی مناطق: در برخی بخشهای دیلمان، بافت فرسوده و قدیمی وجود دارد که میتواند در کاهش ارزش ملک موثر باشد.
مشکلات اجتماعی: مانند هر محله دیگری، دیلمان نیز با برخی مشکلات اجتماعی مانند فقر و اعتیاد مواجه است.
در نهایت، تصمیمگیری برای سرمایهگذاری ملک یا زندگی در دیلمان به اولویتها و نیازهای شما بستگی دارد. با بررسی دقیق مزایا و معایب و مشورت با کارشناسان شیشدنگ، میتوانید تصمیم مناسبی بگیرید. امیدوارم این اطلاعات به شما در تصمیمگیری مناسب کمک کند.
تنظیمکننده: ندا صفارینیا