خرمدره، شهری با تاریخ هشت هزار ساله و طبیعتی دلانگیز، در جنوب شرقی استان زنجان و در مسیر راه آهن و آزادراه قزوین-زنجان قرار گرفته است. این شهر که به دلیل سرسبزی و باغهای فراوانش به "نگین سبز" استان زنجان معروف است، با جاذبههای تاریخی و طبیعی فراوان، مقصدی جذاب برای گردشگران محسوب میشود.
خرمدره از دیرباز به دلیل موقعیت جغرافیایی خود، منطقهای آباد و پررونق بوده است. وجود رودخانه ابهررود و خاک حاصلخیز، این منطقه را به محل مناسبی برای کشاورزی و سکونت تبدیل کرده است. نام خرمدره نیز برگرفته از همین طبیعت سرسبز و خرم است.
در طول تاریخ، خرمدره شاهد تمدنهای مختلفی بوده است. آثار تاریخی کشف شده در تپههای باستانی این شهر، نشان از قدمت و غنای فرهنگی آن دارد. از جمله این آثار میتوان به تپه خالصه، قیزلر قلعه سی و محوطه خراب لر اشاره کرد.
مردم خرمدره به زبان ترکی آذربایجانی صحبت میکنند و فرهنگ آنها ترکیبی از سنتهای ایرانی و ترکی است. صنایع دستی این شهر مانند قالی، گلیم، جاجیم و منبت، نشان از ذوق هنری و مهارت مردم این منطقه دارد.
کشاورزی و صنعت، دو رکن اصلی اقتصاد خرمدره را تشکیل میدهند. خاک حاصلخیز و آب فراوان، این منطقه را به قطب کشاورزی استان زنجان تبدیل کرده است. محصولات کشاورزی این منطقه شامل گندم، جو، انگور، سیب، هلو و گردو است.
در بخش صنعت نیز، خرمدره دارای کارخانههای مختلفی در زمینههای تولید مواد غذایی، نساجی، شیشه و ... است. از جمله صنایع مهم این شهر میتوان به گروه صنعتی مینو، شرکت شیشه ضد گلوله میرال و سرم سازی اشاره کرد.
خرمدره در جنوب شرقی استان زنجان و در فاصله 80 کیلومتری از شهر زنجان قرار دارد. این شهر از شمال به شهرستان قزوین، از شرق و جنوب به شهرستان ابهر و از غرب به شهرستان خدابنده محدود میشود. خرمدره دارای آب و هوای سرد و کوهستانی است. زمستانهای این شهر سرد و پربرف و تابستانهای آن معتدل است.
خرمدره با تاریخ غنی، طبیعت زیبا، مردمان مهماننواز و جاذبههای گردشگری متنوع، شهری جذاب برای گردشگران و سرمایهگذاران است. این شهر با پتانسیلهای فراوان در زمینههای کشاورزی، صنعت و گردشگری، میتواند به یکی از قطبهای توسعه استان زنجان تبدیل شود.
خرمدره ، بهشتی برای گردشگران
تاریخچه شکلگیری خرمدره را میتوان به سه دوره اصلی تقسیم کرد:
دوره باستانی (پیش از اسلام): قدمت خرمدره بر اساس یافتههای باستانشناسی به 8000 سال پیش بازمیگردد. تپه خالصه با قدمت 8000 ساله و دیگر تپههای باستانی اطراف شهر، نشان از سکونت انسانها در این منطقه از دوران نوسنگی و مسسنگی دارد. این تپهها حاوی آثار معماری، سفالینهها و ابزارهای سنگی هستند که نشاندهنده وجود تمدنی پیشرفته در این منطقه است. احتمالاً تمدنهای اولیه در خرمدره تحت تأثیر تمدنهای همجوار مانند تمدن سیلک کاشان و تمدنهای بینالنهرین بودهاند. وجود دستافزارهای آشوری در تپه خالصه میتواند شاهدی بر این مدعا باشد. برخی کاوشگران بر این باورند که ساکنان خرمدره بازماندگان قوم ماد بودهاند که در دوره آشوریها بر بینالنهرین حکومت میکردند. در متون تاریخی، خرمدره، ابهر و تاکستان به سرزمین رودکها معروف بودهاند که نشان از اهمیت رودخانه ابهررود در شکلگیری تمدن این منطقه دارد.

دوره اسلامی (از ورود اسلام تا دوره معاصر): با ورود اسلام به ایران، خرمدره به دلیل موقعیت جغرافیایی مناسب و خاک حاصلخیز، به مرکز کشاورزی تبدیل شد. وجود رودخانه ابهررود و قناتها، امکان آبیاری زمینهای کشاورزی را فراهم میکرد و باعث رونق کشاورزی و باغداری در این منطقه شد. نام خرمدره در منابع دوره صفویه به بعد دیده میشود. حمدالله مستوفی در قرن هشتم قمری از خرمدره به عنوان منطقهای آباد و سرسبز یاد کرده است. سفرنامهنویسانی مانند جملی کارری (دوره صفویه) و مادام دیولافوا (دوره قاجار) نیز در سفرنامههای خود از خرمدره به عنوان دهکدهای زیبا و باصفا با باغهای فراوان یاد کردهاند.
خرمدره در ابتدا روستایی کوچک با محلههایی مانند لشگری، چاله محله و محله حصاری بود. با گذشت زمان و افزایش جمعیت، محلههای جدیدی مانند نوکر زک، حاج ملاعلی، ناوک و گونهزار، سلطان آباد، تازه کند و شهرک قدس به آن اضافه شد.
دوره معاصر (از پهلوی تاکنون): خرمدره در سال ۱۳۱۴ خورشیدی به شهر تبدیل شد و به تدریج با توسعه امکانات و زیرساختها، به یکی از شهرهای مهم استان زنجان تبدیل شد. در دهه ۱۳۵۰ خورشیدی، با تأسیس کارخانه مینو، خرمدره به یکی از قطبهای صنایع غذایی ایران تبدیل شد. همچنین، کارخانههای دیگری مانند شرکت شیشه ضد گلوله میرال و سرم سازی در این شهر تأسیس شدند. خرمدره تا سال ۱۳۷۶ به عنوان بخش خرمدره تابع شهرستان ابهر بود. در شهریور آن سال از شهرستان ابهر جدا و به شهرستان مستقل در استان زنجان تبدیل شد.
به طور خلاصه، خرمدره از یک روستای کوچک با قدمت چند هزار ساله به شهری با اهمیت اقتصادی و جاذبههای گردشگری فراوان تبدیل شده است. عوامل مختلفی مانند موقعیت جغرافیایی، خاک حاصلخیز، آب فراوان و تلاش مردم در طول تاریخ، در شکلگیری و توسعه این شهر نقش داشتهاند.
فرهنگ و سبک معماری در خرمدره تحت تأثیر عوامل مختلفی شکل گرفته است که از آن جمله میتوان به تاریخ کهن، موقعیت جغرافیایی، شرایط اقلیمی و باورها و سنتهای مردم این دیار اشاره کرد.
فرهنگ:
زبان و گویش: مردم خرمدره به زبان ترکی آذربایجانی صحبت میکنند. گویش رایج در این شهر با گویشهای مناطق اطراف مانند ابهر و زنجان تفاوتهای جزئی دارد.
آداب و رسوم: مردم خرمدره به سنتها و آداب و رسوم خود پایبند هستند. مراسم عروسی، عزاداری و اعیاد مذهبی با تشریفات خاصی برگزار میشود. همچنین، بازیهای محلی، موسیقی و رقصهای محلی بخش مهمی از فرهنگ مردم این منطقه را تشکیل میدهد.
صنایع دستی: خرمدره از دیرباز به دلیل هنرمندی مردمانش در زمینه صنایع دستی معروف بوده است. قالیبافی، گلیمبافی، جاجیمبافی، منبتکاری و سفالگری از جمله صنایع دستی رایج در این شهر هستند.
غذاهای محلی: خرمدره دارای غذاهای محلی متنوعی است که با استفاده از محصولات کشاورزی این منطقه تهیه میشود. آش دوغ، کوفته تبریزی، یارما آشی و انواع کباب از جمله غذاهای محلی خرمدره هستند.

معماری:
معماری سنتی: معماری سنتی خرمدره به شدت تحت تأثیر شرایط اقلیمی منطقه قرار دارد. خانههای قدیمی با دیوارهای ضخیم خشتی و گلی، پنجرههای کوچک و حیاط مرکزی ساخته میشدند تا در برابر سرما و گرمای شدید مقاوم باشند. همچنین، استفاده از مصالح بومی مانند خشت، گل و چوب در ساخت خانهها رایج بود.
بافت قدیمی: بافت قدیمی خرمدره با کوچههای باریک و پیچ در پیچ و خانههای خشتی و گلی، هنوز هم در برخی نقاط شهر باقی مانده است. این بافت قدیمی با معماری سنتی خود، یادآور تاریخ و فرهنگ کهن این شهر است.
معماری جدید: با گذشت زمان و توسعه شهر، معماری جدید نیز در خرمدره رواج یافته است. ساختمانهای مدرن با استفاده از مصالح جدید مانند آجر، سیمان و فلز ساخته میشوند. با این حال، در برخی موارد، معماران سعی میکنند از المانهای معماری سنتی در طراحی ساختمانهای جدید استفاده کنند.
آثار تاریخی: خرمدره دارای آثار تاریخی متنوعی است که هر کدام نمونهای از سبک معماری دوره خود هستند. حمام یان یان با معماری دوره قاجار، مسجد جامع خرمدره با معماری دوره صفویه و تپههای باستانی با آثار معماری دوره پیش از تاریخ، از جمله این آثار هستند.
به طور کلی، فرهنگ و معماری خرمدره نشاندهنده تاریخ غنی و هویت منحصربهفرد این شهر است. حفظ و احیای بافت قدیمی و آثار تاریخی این شهر، نقش مهمی در حفظ هویت فرهنگی و جذب گردشگر دارد.
جاذبههای گردشگری خرمدره
خرمدره با طبیعتی زیبا و تاریخی کهن، مجموعهای از جاذبههای گردشگری متنوع را در خود جای داده است که میتواند برای هر سلیقهای جذاب باشد.
جاذبههای طبیعی:
کوچه باغهای خرمدره: قدم زدن در کوچه باغهای سرسبز و باصفای خرمدره، با درختان میوه و جویبارهای روان، تجربهای آرامشبخش و لذتبخش را برای شما رقم میزند.
جاده توریستی سوکهریز: این جاده زیبا با مناظر طبیعی دلانگیز، از جاذبههای گردشگری خرمدره است و شما را به دل طبیعت بکر این منطقه میبرد.
روستای انجلین: این روستا با طبیعت بکر، کوهستانهای سرسبز، آب و هوای مطبوع و چشمههای آب معدنی، مقصدی مناسب برای طبیعتگردی و کوهنوردی است.
سد خاکی شویر: این سد که در ۱۳ کیلومتری شمال غربی خرمدره قرار دارد، با دریاچهای زیبا و محیطی آرام، مکانی مناسب برای تفریح و پیکنیک است.
آبشار آرانا: این آبشار زیبا در ۲۷ کیلومتری شمال شهر خرمدره و بین دو روستای مغولآباد و آرانا واقع شده است و با طبیعتی بکر و چشماندازهای زیبا، گردشگران را به خود جذب میکند.
جاذبههای تاریخی:
تپههای باستانی: خرمدره با بیش از 90 تپه باستانی، بهشت باستانشناسان محسوب میشود. تپه خالصه با قدمت هشت هزار ساله، یکی از مهمترین این تپهها است که نشان از تاریخ کهن این منطقه دارد.
حمام تاریخی یان یان: این حمام تاریخی که به دوره قاجار بازمیگردد، با معماری زیبا و تزئینات خاص خود، از جاذبههای دیدنی خرمدره است و شما را با معماری سنتی این منطقه آشنا میکند.

امکانات گردشگری:
خرمدره دارای امکانات رفاهی و گردشگری مناسبی برای پذیرایی از گردشگران است. از جمله این امکانات میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
هتلها و مهمانسراها: چندین هتل و مهمانسرا در خرمدره وجود دارد که میتوانید برای اقامت خود از آنها استفاده کنید.
رستورانها و کافیشاپها: رستورانها و کافیشاپهای متنوعی در خرمدره وجود دارد که میتوانید در آنها از غذاهای محلی و انواع نوشیدنیها لذت ببرید.
پارکها و فضای سبز: خرمدره دارای پارکها و فضای سبز مناسبی است که میتوانید برای استراحت و تفریح از آنها استفاده کنید.
مراکز خرید: در خرمدره میتوانید صنایع دستی و سوغات این شهر را از مراکز خرید تهیه کنید.
راههای دسترسی:
خودرو شخصی: خرمدره در مسیر آزادراه قزوین-زنجان قرار دارد و به راحتی میتوانید با خودرو شخصی به این شهر دسترسی پیدا کنید.
اتوبوس: از ترمینالهای شهرهای مختلف میتوانید با اتوبوس به خرمدره سفر کنید.
قطار: خرمدره دارای ایستگاه راه آهن است و میتوانید با قطار به این شهر سفر کنید.
با توجه به جاذبههای گردشگری متنوع و امکانات رفاهی مناسب، خرمدره میتواند مقصدی جذاب برای سفرهای تفریحی و گردشگری شما باشد.
اقتصاد خرمدره
اقتصاد خرمدره بر پایه دو رکن اصلی کشاورزی و صنعت استوار است.
کشاورزی: خرمدره به دلیل خاک حاصلخیز، آب فراوان و شرایط اقلیمی مناسب، از قطبهای کشاورزی استان زنجان محسوب میشود. گندم، جو، انگور، سیب، هلو، گردو، زردآلو و صیفیجات از جمله محصولات کشاورزی این منطقه هستند. انگور خرمدره از شهرت خاصی برخوردار است و به عنوان یکی از سوغات این شهر شناخته میشود.
دامداری: دامداری نیز در خرمدره رونق دارد و پرورش گوسفند، گاو و طیور در این منطقه رایج است.
صنایع تبدیلی: وجود کارخانههای صنایع غذایی مانند مینو، زمینه را برای فرآوری محصولات کشاورزی و ایجاد ارزش افزوده فراهم کرده است.
صنعت: خرمدره در کنار کشاورزی، صنایع مهمی را نیز در خود جای داده است.
صنایع غذایی: کارخانههای گروه صنعتی مینو در خرمدره، در زمینه تولید انواع بیسکویت، شکلات، ویفر و محصولات غذایی فعالیت میکنند و نقش مهمی در اقتصاد این شهر و اشتغالزایی دارند.
شیشه سازی: شرکت شیشه ضد گلوله میرال از دیگر صنایع مهم خرمدره است که در زمینه تولید انواع شیشههای ساختمانی، خودرو و ضد گلوله فعالیت میکند. کارخانههای دیگری مانند سرمسازی و نساجی نیز در خرمدره فعالیت میکنند.
چالشها:
خشکسالی: خشکسالیهای اخیر تأثیر منفی بر بخش کشاورزی خرمدره داشته است.
نیاز به تنوع اقتصادی: وابستگی اقتصاد خرمدره به کشاورزی و صنایع محدود، باعث آسیبپذیری اقتصاد این شهر در برابر نوسانات بازار میشود. بنابراین، نیاز به تنوع بخشیدن به فعالیتهای اقتصادی و جذب سرمایهگذاری در بخشهای دیگر احساس میشود.

بهترین فصل سفر به خرمدره به سلیقه و هدف شما از سفر بستگی دارد:
بهار (فروردین تا خرداد): بهار با طبیعت سرسبز، شکوفههای درختان میوه و آب و هوای مطبوع، زیباترین فصل خرمدره است. در این فصل میتوانید از قدم زدن در کوچه باغها، بازدید از جاذبههای طبیعی و شرکت در جشنوارههای بهاره لذت ببرید.
تابستان (تیر تا شهریور): تابستانهای خرمدره معتدل و خشک است. در این فصل میتوانید از میوههای تابستانی مانند انگور، هلو و زردآلو لذت ببرید و در سد خاکی شویر به شنا و قایقسواری بپردازید.
پاییز (مهر تا آذر): پاییز با رنگهای زیبا و دلانگیز خود، فصل دیگری برای سفر به خرمدره است. در این فصل میتوانید از مناظر پاییزی جاده توریستی سوکهریز و روستای انجلین لذت ببرید.
زمستان (دی تا اسفند): زمستانهای خرمدره سرد و پربرف است. اگر به ورزشهای زمستانی علاقهمند هستید، میتوانید در این فصل به خرمدره سفر کنید و از اسکی در کوهستانهای اطراف لذت ببرید.
در کل، بهار و پاییز به دلیل آب و هوای مطبوع و مناظر زیبا، بهترین فصلها برای سفر به خرمدره هستند. اما اگر به دنبال تجربه فعالیتهای خاص مانند شنا یا اسکی هستید، میتوانید در تابستان یا زمستان نیز به این شهر سفر کنید.
سرمایهگذاری در ملک در خرمدره میتواند فرصتهای خوبی را به همراه داشته باشد، اما مانند هر سرمایهگذاری دیگری، نیازمند بررسی دقیق جوانب مختلف و شناخت کافی از شرایط منطقه است.
جوانب مثبت:
قیمت مناسب: در مقایسه با شهرهای بزرگ، قیمت ملک در خرمدره نسبتاً پایینتر است. این امر میتواند فرصت خوبی برای سرمایهگذاری با بودجه کمتر باشد.
رشد قیمت: با توجه به توسعه شهر و افزایش جمعیت، پیشبینی میشود که قیمت ملک در خرمدره در آینده رشد خوبی داشته باشد.
موقعیت جغرافیایی: خرمدره در مسیر آزادراه قزوین-زنجان قرار دارد و به شهرهای مهمی مانند تهران، قزوین و زنجان نزدیک است. این امر میتواند در جذب سرمایهگذار و افزایش تقاضا برای ملک در این شهر مؤثر باشد.
جاذبههای گردشگری: وجود جاذبههای گردشگری متنوع در خرمدره میتواند باعث جذب گردشگر و افزایش تقاضا برای اجاره ویلا و آپارتمان شود. این امر میتواند فرصت خوبی برای سرمایهگذاری در بخش گردشگری باشد.
توسعه صنعتی: وجود کارخانههای مهمی مانند مینو و شیشه ضد گلوله میرال در خرمدره، باعث اشتغالزایی و جذب نیروی کار به این شهر شده است. این امر میتواند تقاضا برای مسکن را افزایش دهد.
آب و هوای مطبوع: خرمدره دارای آب و هوای کوهستانی و مطبوع است که میتواند برای زندگی و سرمایهگذاری جذاب باشد.
جوانب منفی:
بازار ملک کوچک: بازار ملک در خرمدره نسبت به شهرهای بزرگ کوچکتر است و ممکن است یافتن ملک مناسب و فروش آن در زمان مورد نظر دشوار باشد.
نوسانات اقتصادی: اقتصاد خرمدره تا حدودی به کشاورزی و صنایع محدود وابسته است و ممکن است تحت تأثیر نوسانات اقتصادی قرار بگیرد. این امر میتواند بر بازار ملک نیز تأثیرگذار باشد.
کمبود امکانات و زیرساختها: خرمدره در مقایسه با شهرهای بزرگ، ممکن است در برخی زمینهها مانند امکانات آموزشی، بهداشتی و تفریحی کمبودهایی داشته باشد. این امر میتواند در جذب سرمایهگذار و افزایش قیمت ملک تأثیر منفی داشته باشد.
در نهایت، تصمیم گیری در مورد سرمایهگذاری ملک در خرمدره نمونه به شرایط و اهداف شما بستگی دارد. با بررسی دقیق مزایا و معایب و مشورت با کارشناسان شیشدنگ، میتوانید تصمیم مناسبی بگیرید. امیدوارم این اطلاعات به شما در تصمیمگیری مناسب کمک کند.
تنظیمکننده: ندا صفارینیا