مجازات شرب خمر در ایران: قوانین، تخفیف‌ها و خدمات حقوقی شیش دنگ

شرب خمر از نگاه قانون

طبق ماده ۲۶۴ قانون مجازات اسلامی (مصوب ۱۳۹۲)، مصرف هر نوع ماده مست‌کننده (مسکر) مثل خوردن، تزریق یا حتی دود کردن (تدخین) اون، چه کم باشه چه زیاد، چه مایع باشه چه جامد، چه مست‌کننده باشه چه نباشه، جرم محسوب می‌شه. حتی اگه یه مقدار خیلی کم مشروب بخوری و اصلاً مست نشی، بازم قانون می‌گه این کار جرمه! مثلاً اگه تو یه مهمونی فقط یه جرعه آبجو بخوری، از نظر قانون مرتکب شرب خمر شدی.

مثال ساده:
فرض کن احمد تو یه جمع دوستانه یه لیوان آبجو می‌خوره. پلیس می‌ریزه تو خونه و احمد رو می‌بره کلانتری. حالا چون احمد یه مقدار مشروب خورده، ممکنه به جرم شرب خمر محکوم بشه، حتی اگه بگه "من که اصلاً مست نشدم!"

مجازات شرب خمر چیه؟

حالا بریم سراغ اصل مطلب: مجازات این جرم چیه؟ طبق ماده ۲۶۵ قانون مجازات اسلامی، مجازات اصلی شرب خمر ۸۰ ضربه شلاق حدی هست. این یعنی چه؟ یعنی قاضی نمی‌تونه تعداد شلاق‌ها رو کم یا زیاد کنه، چون این مجازات مستقیم از شرع اسلام گرفته شده و ثابت هست.

اما یه سری شرایط خاص هم وجود داره که مجازات رو تغییر می‌ده:

1. شرب خمر در اماکن عمومی
   اگه کسی تو خیابون، پارک یا هر جای عمومی مشروب بخوره، علاوه بر ۸۰ ضربه شلاق، ممکنه طبق ماده ۷۰۱ قانون مجازات اسلامی به ۲ تا ۶ ماه حبس تعزیری هم محکوم بشه.
   مثال: سارا تو پارک با دوستاش مشروب می‌خوره و پلیس می‌گیرتش. حالا علاوه بر شلاق، ممکنه چند ماه زندان هم براش در نظر بگیرن.
2. تکرار جرم
   اگه کسی چند بار شرب خمر کنه، داستان فرق می‌کنه. طبق ماده ۱۳۶ قانون مجازات اسلامی، اگه کسی سه بار مرتکب این جرم بشه و هر بار شلاق بخوره، بار چهارم ممکنه به اعدام محکوم بشه! این خیلی جدیه و نشون می‌ده قانون‌گذار چقدر روی این موضوع حساسه.
   مثال: رضا قبلاً دو بار به خاطر مشروب خوردن شلاق خورده. اگه بار سوم دوباره گیر بیفته و محکوم بشه، بار چهارم خطر اعدام تهدیدش می‌کنه.
3. غیرمسلمان‌ها
   برای غیرمسلمان‌ها یه قانون خاص وجود داره. طبق ماده ۲۶۶ قانون مجازات اسلامی، اگه یه غیرمسلمان تو خونه خودش مشروب بخوره و به کسی کاری نداشته باشه، معمولاً مجازات نمی‌شه. اما اگه تو جای عمومی مشروب بخوره یا مست تو خیابون پیداش بشه، همون ۸۰ ضربه شلاق و شاید حبس براش در نظر گرفته بشه.
4. ساخت، حمل یا فروش مشروبات الکلی
   اگه کسی مشروب درست کنه، بخره، بفروشه یا حتی نگه داره، طبق ماده ۷۰۲ قانون مجازات اسلامی ممکنه به ۶ ماه تا ۱ سال حبس، تا ۷۴ ضربه شلاق و جریمه نقدی تا ۵ برابر ارزش مشروب محکوم بشه.
   مثال: علی تو خونه‌ش چند بطری مشروب نگه می‌داره. پلیس می‌ریزه و علی رو می‌گیره. حالا ممکنه هم شلاق بخوره، هم زندان بره، هم جریمه نقدی بده.
5. رانندگی در حالت مستی
   اگه کسی تو حالت مستی رانندگی کنه، قانون خیلی سخت‌گیره. طبق قوانین راهنمایی و رانندگی، ممکنه تا ۵ سال حبس و محرومیت از رانندگی تا ۵ سال براش در نظر بگیرن، به‌خصوص اگه تصادف کرده باشه.

چطور جرم شرب خمر ثابت می‌شه؟

برای اینکه کسی به جرم شرب خمر محکوم بشه، باید جرمش تو دادگاه ثابت بشه. قانون چند راه برای اثبات این جرم پیش‌بینی کرده:

1. اقرار
   اگه خودت تو دادگاه بگی که مشروب خوردی، این اقرار می‌تونه جرم رو ثابت کنه. طبق ماده ۱۷۲ قانون مجازات اسلامی، برای شرب خمر باید دو بار اقرار کنی. ولی اگه بگی اقرارت تحت فشار یا شکنجه بوده، طبق ماده ۲۱۸ اقرارت باطل می‌شه.
   مثال: مهدی تو کلانتری می‌گه مشروب خورده، ولی تو دادگاه می‌گه چون ترسیده بوده اینو گفته. اگه قاضی حرفش رو قبول کنه، اقرارش اعتباری نداره.
2. شهادت
   اگه دو مرد عادل شهادت بدن که دیدن تو مشروب خوردی، جرم ثابت می‌شه. طبق ماده ۱۷۷، این شاهدا باید بالغ، عاقل، باایمان و بی‌طرف باشن.
   مثال: دو تا از همسایه‌ها به پلیس می‌گن دیدن تو حیاط خونه‌ت مشروب خوردی. اگه اینا شرایط شهادت رو داشته باشن، ممکنه محکوم بشی.
3. علم قاضی
   اگه قاضی با دلایل و مدارک (مثل تست الکل یا بوی مشروب) مطمئن بشه که جرم کردی، می‌تونه حکم بده. طبق ماده ۲۱۱ و ۲۱۲، علم قاضی یکی از راه‌های اثبات جرمه.

راه‌های تخفیف مجازات

حالا که فهمیدیم مجازات شرب خمر چیه، بذار یه خبر خوب بدم: تو بعضی شرایط می‌شه مجازات رو کم کرد یا حتی کلاً بخشیده شد!

1. توبه
   طبق ماده ۱۱۴ قانون مجازات اسلامی، اگه قبل از اثبات جرم توبه کنی و قاضی ببینه توبه‌ت واقعیه، ممکنه مجازاتت بخشیده بشه یا به جای شلاق، حبس تعزیری بگیری.
   مثال: سجاد تو دادگاه می‌گه خیلی پشیمونه و قول می‌ده دیگه مشروب نخوره. اگه قاضی توبه‌ش رو قبول کنه، ممکنه مجازاتش تخفیف پیدا کنه.
2. نداشتن سوءپیشینه
   اگه بار اولته که مرتکب این جرم شدی، قاضی معمولاً تخفیف می‌ده. خیلی وقتا برای بار اول شلاق رو به جریمه نقدی یا حبس تعزیری تبدیل می‌کنن.
3. شرایط خاص
   اگه شرایط خاصی داشته باشی، مثل سن کم، بیماری یا ندامت واقعی، وکیل می‌تونه از اینا برای گرفتن تخفیف استفاده کنه.
   مثال: نازنین ۱۹ سالشه و بار اولشه که مشروب خورده. وکیلش می‌تونه به قاضی بگه چون جوونه و سابقه نداره، تخفیف بده.