عمل لیزیک چشم، معجزه قرن 21

عمل جراحی لیزیک چشم (LASIK)، شناخته‌شده‌ترین و رایج‌ترین جراحی لیزری انکساری برای اصلاح مشکلات بینایی است. لیزیک می‌تواند جایگزینی برای عینک یا لنزهای تماسی باشد. در طی این عمل، از نوع خاصی لیزر بُرنده برای تغییر دائمی شکل قرنیه (بافت شفاف و گنبدی شکل در جلوی چشم) استفاده می‌شود. این تغییر شکل، نحوه شکست یا انکسار نور ورودی به چشم را اصلاح می‌کند تا نور به درستی روی شبکیه در انتهای چشم متمرکز شود و دید واضحی ایجاد گردد. در این مقاله، نگاهی جامع به این روش، کاربردها، خطرات احتمالی و فرآیند انجام آن خواهیم داشت.

بخش ۱: لیزیک برای چه کسانی مفید است؟ (اصلاح عیوب انکساری)

عمل لیزیک گزینه‌ای برای اصلاح این مشکلات بینایی است:

·    نزدیک‌بینی (Myopia): زمانی که کره چشم کمی کشیده‌تر از حالت عادی است یا قرنیه انحنای بیش از حد دارد، نور در جلوی شبکیه متمرکز می‌شود و باعث تاری دید دور می‌گردد. اجسام نزدیک واضح دیده می‌شوند.

·    دوربینی (Hyperopia): در این حالت، کره چشم کوتاه‌تر از حد متوسط است یا قرنیه انحنای کمی دارد (تخت‌تر است)، که باعث تمرکز نور در پشت شبکیه می‌شود. این امر دید نزدیک و گاهی دید دور را تار می‌کند.

·    آستیگماتیسم (Astigmatism): زمانی که قرنیه به طور نامنظم انحنا پیدا کرده یا مسطح می‌شود، تمرکز نور هم برای دید دور و هم نزدیک تحت تأثیر قرار می‌گیرد.

اگر شما از عینک یا لنز تماسی استفاده می‌کنید و یکی از این مشکلات را دارید، لیزیک یا سایر روش‌های مشابه ممکن است گزینه‌ای برای شما باشد که باید با چشم‌پزشکتان در میان بگذارید.

بخش ۲: آگاهی از خطرات و عوارض جانبی احتمالی

عوارضی که منجر به از دست دادن بینایی شوند بسیار نادر هستند، اما برخی عوارض جانبی خاص پس از عمل لیزیک شایع می‌باشند، هرچند اغلب موقتی هستند:

·    خشکی چشم: لیزیک باعث کاهش موقت تولید اشک می‌شود. در حدود شش ماه اول پس از عمل، ممکن است خشکی غیرمعمولی احساس کنید که می‌تواند بر کیفیت دید تأثیر بگذارد. معمولاً با قطره‌های چشمی یا روش‌های دیگر مدیریتی (مانند پلاگ مجرای اشکی) قابل کنترل است.

·    خیرگی، هاله و دید دوگانه: ممکن است پس از عمل در دید شب مشکل داشته باشید (حساسیت به نور، خیرگی، دیدن هاله اطراف نورهای روشن یا دوبینی). این حالت معمولاً طی چند روز تا چند هفته برطرف می‌شود. حتی با نتایج خوب در تست‌های استاندارد، دید در نور کم (مانند غروب یا مه) ممکن است نسبت به قبل از عمل کاهش یافته باشد.

·    اصلاح کمتر از حد (Undercorrection): اگر لیزر بافت کمتری از حد لازم را بردارد، به دید دلخواه نمی‌رسید. این حالت در نزدیک‌بینی شایع‌تر است و ممکن است نیاز به عمل مجدد (Enhancement) طی یک سال باشد.

·    اصلاح بیش از حد (Overcorrection): برداشتن بافت بیش از حد نیز ممکن است رخ دهد که اصلاح آن دشوارتر است.

·    آستیگماتیسم ناشی از عمل: برداشت نامنظم بافت می‌تواند باعث ایجاد یا تشدید آستیگماتیسم شود که ممکن است نیاز به عمل مجدد، عینک یا لنز داشته باشد.

·    مشکلات مربوط به فلپ: ایجاد و جابجایی فلپ می‌تواند منجر به عوارضی مانند عفونت، اشک‌ریزش بیش از حد یا رشد غیرطبیعی بافت زیر فلپ در حین ترمیم شود.

·    اکتازی قرنیه: یکی از عوارض جدی‌تر (اما نادر) که در آن قرنیه بیش از حد نازک و ضعیف شده و قادر به حفظ شکل خود نیست، منجر به برآمدگی قرنیه و بدتر شدن دید می‌شود. (ارتباط قوی با بیماری‌های زمینه‌ای قرنیه مانند قوز قرنیه دارد).

·    برگشت شماره چشم (Regression): تغییر تدریجی دید به سمت شماره اولیه چشم، یک عارضه کمتر شایع است.

·    کاهش یا تغییر دید: در موارد نادر، عوارض جراحی می‌تواند منجر به کاهش دید یا عدم دستیابی به وضوح قبلی شود.

بخش ۳: چه شرایطی ریسک عمل را افزایش می‌دهد؟ (موارد منع)

برخی شرایط سلامتی می‌توانند خطرات لیزیک را افزایش داده یا نتیجه آن را کمتر قابل پیش‌بینی کنند. پزشکان ممکن است در صورت وجود موارد زیر، لیزیک را توصیه نکنند:

·    اختلالات خودایمنی (مانند آرتریت روماتوئید).

·    سیستم ایمنی ضعیف (به دلیل داروهای سرکوب‌کننده ایمنی یا HIV).

·    خشکی چشم شدید و مزمن.

·    تغییرات اخیر بینایی (ناشی از داروها، تغییرات هورمونی، بارداری، شیردهی یا افزایش سن).

·    التهاب فعال قرنیه، اختلالات پلک، آسیب‌های چشمی یا بیماری‌های چشمی مانند یووئیت، تبخال چشمی، گلوکوم یا آب مروارید.

·    اختلالات ساختاری قرنیه مانند قوز قرنیه (کراتوکونوس) یا سابقه خانوادگی آن.

همچنین لیزیک معمولاً برای افراد زیر توصیه نمی‌شود:

·    کسانی که دید کلی خوبی دارند.

·    افراد با نزدیک‌بینی بسیار شدید.

·    افراد با مردمک‌های بسیار بزرگ یا قرنیه‌های بسیار نازک.

·    کسانی که تغییرات چشمی مرتبط با سن (مانند پیرچشمی شدید) دارند که دید را مختل کرده است.

·    ورزشکارانی که در معرض ضربات مکرر به صورت هستند.

بخش ۴: آمادگی برای عمل: گام‌های ضروری پیش از جراحی

اقدامات آماده‌سازی شامل موارد زیر است:

·    آگاهی از هزینه‌ها: لیزیک معمولاً جراحی انتخابی محسوب شده و تحت پوشش اکثر بیمه‌های پایه نیست. برای پرداخت هزینه‌ها آمادگی داشته باشید.

·    هماهنگی برای بازگشت: نیاز به یک همراه برای رفت و برگشت به محل جراحی دارید، زیرا بلافاصله پس از عمل دید تار است و ممکن است اثر داروی آرام‌بخش وجود داشته باشد.

·    عدم استفاده از آرایش و عطر: از آرایش چشم، کرم، عطر یا لوسیون در روز قبل و روز عمل خودداری کنید. ممکن است پزشک شستشوی روزانه مژه‌ها را نیز برای کاهش خطر عفونت توصیه کند.

بخش 5: مشاوره دقیق، کلید موفقیت بلندمدت

نتایج بلندمدت لیزیک در افرادی که قبل از عمل به دقت ارزیابی شده‌اند تا از مناسب بودنشان اطمینان حاصل شود، بهترین است.

·    توقف استفاده از لنز: ضروری است که چند هفته قبل از معاینه و عمل، استفاده از لنزهای تماسی را متوقف کنید، زیرا شکل قرنیه را تغییر می‌دهند.

·    معاینه کامل: چشم‌پزشک سوابق پزشکی شما را گرفته و معاینه کاملی شامل بررسی عفونت، التهاب، خشکی چشم، اندازه مردمک، فشار چشم، و اندازه‌گیری دقیق شکل، ضخامت و نامنظمی‌های قرنیه را انجام می‌دهد.

·    نقشه‌برداری دقیق: اغلب از فناوری wavefront-guided برای ایجاد نقشه بسیار دقیق از چشم استفاده می‌شود تا دقت برداشت بافت توسط لیزر به حداکثر برسد.

·    گفتگوی شفاف: پزشک باید در مورد خطرات، مزایا و آنچه قبل و بعد از عمل باید انتظار داشته باشید، با شما صحبت کند و به سوالاتتان پاسخ دهد. مطالعه در خصوص عمل جراحی لیزیک می‌تواند اولین قدم در این مسیر باشد.

نتیجه‌گیری

عمل لیزیک چشم یک روش بسیار مؤثر و رایج برای اصلاح عیوب انکساری در کاندیداهای مناسب است. با این حال، مانند هر عمل جراحی دیگری، دارای مزایا و خطرات بالقوه است. تصمیم‌گیری آگاهانه نیازمند درک واقع‌بینانه از هر دو جنبه، انجام معاینات دقیق و مشاوره کامل با چشم‌پزشک متخصص است تا اطمینان حاصل شود که این روش بهترین و ایمن‌ترین گزینه برای شرایط خاص شما می‌باشد.