خاورشهر، شهرکی در جنوب شرقی تهران و در فاصله ۱۱ کیلومتری از مرکز شهر واقع شده است. این شهرک که در منطقه ۱۵ شهرداری تهران قرار دارد، از شمال به جاده خاوران، از جنوب به کانال آب ورامین، از غرب به جاده محمودآباد و از شرق به جاده قاسمآباد منتهی میگردد.
خاورشهر در ابتدا به عنوان شهرکی برای اسکان کارکنان ارتش و وزارت دفاع در نظر گرفته شده بود. به همین دلیل، اکثر ساکنان اولیه آن را شاغلین و بازنشستگان ارتش و وزارت دفاع تشکیل میدادند. با گذشت زمان، افراد دیگری نیز به این شهرک مهاجرت کرده و ترکیب جمعیتی آن متنوعتر شده است.
مساحت خاورشهر حدود ۷۳۳ هکتار است. جمعیت این شهرک بر اساس آخرین آمار ۱۶۱۷۶ نفر اعلام شده است. خاورشهر دارای امکاناتی مانند دو باشگاه بدنسازی و مجموعه ورزشی، یک زمین چمن مصنوعی، درمانگاه شبانهروزی و مرکز دیالیز میباشد. این شهرک از چهار فاز تشکیل شده است. خاورشهر در نزدیکی محلههایی مانند قیامدشت، مسگرآباد و کالاد قرار دارد.
با توجه به وسعت خاورشهر، فضای سبز موجود در آن کافی نیست. دسترسی به وسایل حمل و نقل عمومی در خاورشهر با مشکلاتی همراه است. تعداد مراکز آموزشی و فرهنگی در خاورشهر محدود است.
ایجاد پارکها و فضای سبز بیشتر در خاورشهر ضروری است. افزایش تعداد اتوبوسها و تاکسیها و همچنین ایجاد خطوط مترو به خاورشهر میتواند به بهبود وضعیت حمل و نقل عمومی کمک کند. ساخت مدارس، کتابخانهها و مراکز فرهنگی در خاورشهر میتواند به ارتقای سطح فرهنگی و آموزشی ساکنان آن کمک کند.
خاورشهر به عنوان یکی از محلههای منطقه ۱۵ تهران، با وجود چالشهای موجود، از ظرفیتهای بالایی برای توسعه و پیشرفت برخوردار است. با برنامهریزی صحیح و اجرای اقدامات مناسب، میتوان این شهرک را به محلهای آباد و پویا تبدیل کرد.
خاورشهر: گشتی در محلهای با اصالت نظامی
تاریخچه شکلگیری خاورشهر به پیش از انقلاب اسلامی بازمیگردد. در آن زمان، کارکنان ارتش و وزارت دفاع در خانههای سازمانی نوبنیاد زندگی میکردند. اما در سال ۱۳۵۴، این شهرک با هدف اسکان کارکنان ارتش و نیروهای مسلح ساخته شد و به هر خانواده یک خانه اختصاص داده شد.
در ابتدا، خاورشهر تنها یک فاز با خانههای ویلایی داشت. پس از انقلاب، سه فاز دیگر به آن اضافه شد که فازهای ۲ و ۳ شامل آپارتمان بودند.
هدف اولیه از ساخت این محله اسکان کارکنان ارتش و وزارت دفاع در سال 1354 بوده است و با افزایش جمعیت پس از انقلاب به دلیل مهاجرت افراد غیرنظامی روبرو بوده است.
دلایل انتخاب خاورشهر برای اسکان کارکنان ارتش ایجاد محیطی امن و کنترلشده برای زندگی کارکنان ارتش و فاصله مناسب تا مراکز نظامی و وزارت دفاع می باشد.

تاثیر تاریخچه بر ویژگیهای خاورشهر:
ترکیب جمعیتی: اگرچه در ابتدا اکثر ساکنان خاورشهر را کارکنان ارتش تشکیل میدادند، اما با گذشت زمان ترکیب جمعیتی آن تغییر کرده و افراد غیرنظامی نیز به این شهرک مهاجرت کردهاند.
ساختار شهری: ساختار شهری خاورشهر با توجه به هدف اولیه آن شکل گرفته است. وجود فضاهای سبز و امکانات رفاهی در کنار خانههای سازمانی، از ویژگیهای این شهرک است.
فرهنگ: فرهنگ ساکنان خاورشهر متاثر از تاریخچه و ترکیب جمعیتی آن است. وجود فرهنگ نظامی در کنار فرهنگهای دیگر، به این شهرک جلوهای خاص بخشیده است.
در کل، تاریخچه خاورشهر نقش مهمی در شکلگیری ویژگیهای فعلی آن داشته است. این شهرک که در ابتدا به عنوان محلی برای اسکان کارکنان ارتش ساخته شد، امروزه به محلهای با ترکیب جمعیتی و فرهنگی متنوع تبدیل شده است.
سبک معماری خاورشهر را میتوان به دو دوره اصلی تقسیم کرد:
دوره اول (پیش از انقلاب): در این دوره که فاز اول خاورشهر ساخته شد، سبک معماری غالب، ویلایی با الهام از معماری مدرن بود. این ویلاها با حیاطهای بزرگ و فضای سبز فراوان، برای زندگی خانوادههای کارکنان ارتش طراحی شده بودند.
دوره دوم (پس از انقلاب): در این دوره که فازهای ۲ و ۳ به خاورشهر اضافه شد، سبک معماری به سمت آپارتمانسازی گرایش پیدا کرد. این آپارتمانها در بلوکهای چند طبقه ساخته شدند و بیشتر برای اسکان جمعیت رو به رشد خاورشهر مورد استفاده قرار گرفتند.
ویژگیهای کلی معماری خاورشهر:
سادگی: در طراحی ساختمانها از تزئینات زیاد استفاده نشده است.
کارایی: ساختمانها با توجه به نیازهای ساکنان و با هدف تأمین راحتی آنها طراحی شدهاند.
هماهنگی با محیط: در ساخت و سازها به شرایط آب و هوایی و محیطی منطقه توجه شده است.
خاورشهر از طریق چند شاهراه اصلی به سایر نقاط تهران و اطراف آن متصل میشود:
جاده خاوران: این جاده که از شمال خاورشهر عبور میکند، یکی از مهمترین راههای ارتباطی این شهرک به تهران و شهرهای شرقی استان تهران است.
بزرگراه امام رضا (ع): این بزرگراه که در نزدیکی خاورشهر قرار دارد، دسترسی به مشهد و سایر شهرهای شرقی کشور را فراهم میکند.
جاده محمودآباد: این جاده که از غرب خاورشهر عبور میکند، به محلههای غربی منطقه ۱۵ تهران منتهی میشود.
جاده قاسمآباد: این جاده که از شرق خاورشهر عبور میکند، به شهرک قیامدشت و سایر مناطق شرقی تهران متصل میشود.

علاوه بر این شاهراهها، خیابانهای اصلی داخل خاورشهر نیز نقش مهمی در تردد ساکنان و دسترسی به مناطق مختلف این شهرک دارند.
خاورشهر بافتی منظم و تقریبا شطرنجی دارد. خیابانهای اصلی آن به طور کلی عریض و مستقیم هستند و به موازات هم امتداد یافتهاند. این بافت خیابانبندی، دسترسی به مناطق مختلف خاورشهر را آسان کرده است.
ویژگیهای بافت خیابانبندی:
شطرنجی: خیابانها به صورت عمود بر هم تقاطع میکنند و بلوکهای ساختمانی را تشکیل میدهند.
منظم: خیابانها و کوچهها به طور کلی مستقیم و با عرض مناسب هستند.
تفکیک کاربری: در برخی مناطق، خیابانها بر اساس کاربری (مسکونی، تجاری، و غیره) از هم جدا شدهاند.
وجود میادین: در برخی نقاط خاورشهر، میادین کوچک و بزرگ برای تسهیل تردد و ایجاد فضای سبز ایجاد شدهاند.
خاورشهر از طریق راههای زیر به سایر نقاط تهران و اطراف آن متصل میشود:
راههای اصلی:
جاده خاوران: این جاده که از شمال خاورشهر عبور میکند، یکی از مهمترین راههای ارتباطی این شهرک به تهران و شهرهای شرقی استان تهران است. از طریق جاده خاوران میتوان به سهولت به مناطق مرکزی و شرقی تهران دسترسی پیدا کرد.
بزرگراه امام رضا (ع): این بزرگراه که در نزدیکی خاورشهر قرار دارد، دسترسی به مشهد و سایر شهرهای شرقی کشور را فراهم میکند. همچنین، از طریق این بزرگراه میتوان به مناطق جنوبی و شرقی تهران نیز دسترسی داشت.
راههای فرعی:
جاده محمودآباد: این جاده که از غرب خاورشهر عبور میکند، به محلههای غربی منطقه ۱۵ تهران منتهی میشود.
جاده قاسمآباد: این جاده که از شرق خاورشهر عبور میکند، به شهرک قیامدشت و سایر مناطق شرقی تهران متصل میشود.
حمل و نقل عمومی:
اتوبوس: چندین خط اتوبوس از خاورشهر به مناطق مختلف تهران تردد میکنند.
تاکسی: در خاورشهر تاکسیهای خطی و تاکسیهای تلفنی برای جابجایی مسافران فعالیت میکنند.
مترو: در حال حاضر، خاورشهر ایستگاه مترو ندارد. اما با توجه به رشد جمعیت و نیاز ساکنان، احداث ایستگاه مترو در این شهرک در دستور کار قرار دارد.
دسترسی به فرودگاه:
فرودگاه بینالمللی امام خمینی (ره): خاورشهر در فاصله نسبتا نزدیکی از فرودگاه بینالمللی امام خمینی (ره) قرار دارد و از طریق بزرگراه امام رضا (ع) میتوان به این فرودگاه دسترسی پیدا کرد.

خاورشهر در منطقه 15 شهرداری تهران واقع شده و با محلههای زیر همسایه است:
از شمال با محلۀ مسگرآباد: این محله از طریق جاده خاوران به خاورشهر متصل میشود و دارای بافت مسکونی متراکم و قدیمی است.
قیامدشت: این شهرک در شرق خاورشهر قرار دارد و از طریق جاده قاسمآباد به آن متصل میشود. قیامدشت نیز مانند خاورشهر در ابتدا برای اسکان کارکنان ارتش ساخته شده بود.
از جنوب با محلۀ کالاد: این محله در جنوب خاورشهر و در حاشیه کانال آب ورامین قرار دارد. کالاد بافت مسکونی پراکنده و بیشتر ویلایی دارد.
از غرب با محلۀ محمودآباد: این محله از طریق جاده محمودآباد به خاورشهر متصل میشود و دارای بافت مسکونی و تجاری مختلط است.
از شرق با محلۀ شهرک رضویه (کاروان): این شهرک در شرق خاورشهر قرار دارد و از طریق جاده قاسمآباد به آن متصل میشود. شهرک رضویه بافت مسکونی متراکم و بیشتر آپارتمانی دارد.
نکات مهم در مورد محلههای همسایه:
تنوع بافت مسکونی: محلههای همسایه خاورشهر دارای بافت مسکونی متنوعی هستند، از بافت ویلایی و پراکنده در کالاد گرفته تا بافت آپارتمانی و متراکم در شهرک رضویه.
دسترسی: دسترسی به خاورشهر از طریق محلههای همسایه به راحتی امکانپذیر است.
امکانات: محلههای همسایه خاورشهر دارای امکانات مختلفی مانند مراکز آموزشی، فرهنگی، درمانی و تجاری هستند که ساکنان خاورشهر نیز میتوانند از آنها استفاده کنند.
تاثیر گذاری متقابل: خاورشهر و محلههای همسایه بر یکدیگر تاثیر گذار هستند و در زمینههای مختلفی مانند اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی با هم تعامل دارند.
با توجه به اینکه خاورشهر در منطقهای در حال توسعه قرار دارد، ارتباط و تعامل با محلههای همسایه میتواند نقش مهمی در رشد و پیشرفت این شهرک داشته باشد.
خاورشهر با وجود اینکه در حاشیه شهر تهران قرار دارد، اما از امکانات رفاهی و تفریحی قابل قبولی برخوردار است. در ادامه به بررسی جاذبهها و امکانات رفاهی این محله میپردازیم:
جاذبهها:
بوستان شهدای خاورشهر: این بوستان یکی از مهمترین فضاهای سبز خاورشهر است که محیطی مناسب برای تفریح و گذراندن اوقات فراغت خانوادهها فراهم میکند.
بوستان نسترن: این بوستان نیز از جمله فضاهای سبز خاورشهر است که دارای امکاناتی مانند زمین بازی کودکان، وسایل ورزشی و فضای سبز میباشد.
بازار روز خاورشهر: این بازار محلی مناسب برای خرید میوه، سبزیجات، و سایر مایحتاج روزمره ساکنان خاورشهر است.
مسجد جامع خاورشهر: این مسجد یکی از مهمترین مراکز مذهبی خاورشهر است که در برگزاری مراسم مذهبی و فرهنگی نقش دارد.
مزار شهدای گمنام: این مزار در خاورشهر قرار دارد و محلی برای زیارت و ادای احترام به شهدای گمنام است.

امکانات رفاهی:
مراکز آموزشی: خاورشهر دارای چندین مدرسه در مقاطع مختلف تحصیلی است. همچنین، در این شهرک مراکز آموزشی غیرانتفاعی نیز فعالیت میکنند.
مراکز درمانی: خاورشهر دارای درمانگاه شبانهروزی و مرکز دیالیز است. همچنین، در نزدیکی خاورشهر بیمارستان و مراکز درمانی دیگری نیز وجود دارد.
مراکز ورزشی: خاورشهر دارای دو باشگاه بدنسازی و مجموعه ورزشی و یک زمین چمن مصنوعی است.
مراکز تجاری: در خاورشهر فروشگاهها و مراکز تجاری مختلفی برای تأمین نیازهای ساکنان وجود دارد.
بانکها: چندین شعبه بانک در خاورشهر فعالیت میکنند.
کتابخانه: خاورشهر دارای یک کتابخانه عمومی است که اعضای آن میتوانند از کتابها و منابع مختلف آن استفاده کنند.
مساجد: علاوه بر مسجد جامع خاورشهر، چندین مسجد دیگر نیز در این شهرک وجود دارد.
پارکها و فضاهای سبز: علاوه بر بوستان شهدای خاورشهر و بوستان نسترن، در نقاط مختلف خاورشهر فضاهای سبز کوچک و بزرگ دیگری نیز وجود دارد.
با وجود امکانات رفاهی موجود در خاورشهر، هنوز هم در برخی زمینهها مانند امکانات فرهنگی و تفریحی با کمبودهایی مواجه است. امید است که با توسعه و پیشرفت خاورشهر، این کمبودها نیز برطرف شود.
سرمایهگذاری در ملک، به خصوص در کلانشهری مثل تهران، همواره یکی از گزینههای محبوب برای حفظ و افزایش سرمایه بوده است. خاورشهر نیز با توجه به موقعیت و ویژگیهای خاص خود، میتواند فرصتهایی را برای سرمایهگذاری ملکی فراهم کند. اما پیش از هرگونه تصمیمگیری، لازم است جوانب مختلف آن را به دقت بررسی کنید:
مزایای سرمایهگذاری در خاورشهر:
قیمت مناسب: نسبت به بسیاری از مناطق تهران، قیمت ملک در خاورشهر پایینتر است. این موضوع میتواند فرصت مناسبی برای سرمایهگذاری با بودجه محدود باشد.
پتانسیل رشد: خاورشهر در حال توسعه است و احتمال افزایش قیمت ملک در آینده وجود دارد. عواملی مانند بهبود امکانات و دسترسیها میتوانند در این رشد موثر باشند.
محیط آرام: خاورشهر در مقایسه با بسیاری از مناطق تهران، محیطی آرامتر و کمتراکمتر دارد. این موضوع میتواند برای افرادی که به دنبال سکونت در محیطی دور از شلوغی هستند، جذاب باشد.
دسترسی نسبتا مناسب: خاورشهر از طریق جاده خاوران و بزرگراه امام رضا (ع) به سایر نقاط تهران دسترسی دارد. همچنین، فاصله آن تا فرودگاه بینالمللی امام خمینی (ره) نیز نسبتا کم است.
وجود زمینهای خالی: هنوز در خاورشهر زمینهای خالی برای ساخت و ساز وجود دارد. این موضوع میتواند فرصت مناسبی برای سرمایهگذاری در ساخت و ساز مسکن باشد.
معایب سرمایهگذاری در خاورشهر:
فاصله از مرکز شهر: خاورشهر در حاشیه جنوب شرقی تهران قرار دارد و فاصله آن تا مرکز شهر نسبتا زیاد است. این موضوع میتواند برای افرادی که به دنبال سکونت در نزدیکی مراکز تجاری، اداری و فرهنگی هستند، یک نقطه ضعف باشد.
کمبود برخی امکانات: خاورشهر در مقایسه با برخی مناطق تهران، در زمینه امکانات آموزشی، فرهنگی و درمانی با کمبودهایی مواجه است.
مشکلات حمل و نقل عمومی: دسترسی به وسایل حمل و نقل عمومی در خاورشهر با مشکلاتی همراه است. اگرچه چندین خط اتوبوس از خاورشهر به مناطق مختلف تهران تردد میکنند، اما تعداد آنها کافی نیست و فاصله زمانی بین اتوبوسها زیاد است. همچنین، خاورشهر ایستگاه مترو ندارد.
نقدشوندگی کمتر: نسبت به مناطق مرکزی تهران، ملک در خاورشهر نقدشوندگی کمتری دارد. یعنی فروش ملک در این منطقه ممکن است زمان بیشتری ببرد.
در نهایت، تصمیمگیری برای سرمایهگذاری ملک یا زندگی در محله خاور شهر به اولویتها و نیازهای شما بستگی دارد. با بررسی دقیق مزایا و معایب و مشورت با کارشناسان شیشدنگ، میتوانید تصمیم مناسبی بگیرید. امیدوارم این اطلاعات به شما در تصمیمگیری مناسب کمک کند.
تنظیمکننده: ندا صفارینیا