قلعه مرغی: از روستایی قدیمی تا محله‌ای پرجنب‌وجوش در تهران

قلعه مرغی نام محله‌ای قدیمی در منطقه 17 تهران است که تاریخچه‌ای غنی و جذاب دارد. این محله که در گذشته روستایی کوچک در دهستان غار بوده، امروزه به یکی از محله‌های پرجمعیت و پرجنب‌وجوش تهران تبدیل شده است. نام قلعه مرغی به دوران پیش از پیدایش هواپیما در ایران بازمی‌گردد. در آن زمان، این منطقه به عنوان محلی برای فرود و پرواز و نگهداری هواپیماها استفاده می‌شد و به همین دلیل نام "قلعه مرغی" بر آن نهاده شد. با گذشت زمان و توسعه شهر تهران، قلعه مرغی نیز از یک روستای کوچک به محله‌ای پرجمعیت تبدیل شد. اولین فرودگاه تهران، فرودگاه قلعه مرغی، نیز در این منطقه احداث شد که خود نقش مهمی در توسعه و شناخته شدن این محله ایفا کرد. قلعه مرغی در جنوب غربی تهران واقع شده است و از شمال به بریانک، از جنوب به محله فلاح، از شرق به امامزاده معصوم (ع) و بزرگراه نواب و از غرب به خیابان قزوین و سه راه آذری محدود می‌شود. این محله به دلیل وجود بازار امامزاده حسن (ع) در نزدیکی خود، همواره با ترافیک سنگین روبرو است. از دیگر ویژگی‌های این محله می‌توان به بافت قدیمی و کوچه‌های باریک آن اشاره کرد. به دلیل وجود بازار امامزاده حسن و خیابان‌های باریک، ترافیک یکی از مشکلات اصلی این محله است. بخش‌هایی از محله دارای بافت فرسوده و قدیمی است که نیاز به نوسازی دارد. با وجود بوستان قلعه مرغی، این محله همچنان با کمبود فضای سبز مواجه است. قلعه مرغی محله‌ای با تاریخچه غنی و مردمی خونگرم است که با وجود چالش‌هایی مانند ترافیک و بافت فرسوده، همچنان از محله‌های پرجنب‌وجوش و مهم تهران به شمار می‌رود. با توجه به پتانسیل‌های موجود در قلعه مرغی، با برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری مناسب می‌توان این محله را به یکی از بهترین محله‌های تهران تبدیل کرد.

از قلعه نو تا قلعه مرغی: سفری در تاریخ تهران

تاریخچه شکل‌گیری محله قلعه مرغی را می‌توان به دو دوره کلی تقسیم کرد:

دوره پیش از فرودگاه (پیش از ۱۳۰۱): پیش از احداث فرودگاه، در این منطقه روستایی با نام قلعه نو یا قلعه مرغی وجود داشته است. این روستا در دهستان غار قرار داشته و اطلاعات دقیقی از قدمت و تاریخچه آن در دسترس نیست. در اواخر دوره قاجار، این منطقه تحت مالکیت خصوصی عبدالحسین خان مهذب‌الملک درآمد.

دوره پس از احداث فرودگاه (۱۳۰۱ به بعد): در تیرماه ۱۳۰۱، با درخواست انگلیسی‌ها برای اعزام دو هواپیما به تهران، دولت وقت به دنبال زمین مسطحی برای فرود آنها بود. زمین قلعه مرغی برای این منظور مناسب تشخیص داده شد و به تدریج به اولین فرودگاه تهران تبدیل شد. با احداث فرودگاه، نام قلعه نو به قلعه مرغی تغییر پیدا کرد. این نامگذاری به دلیل استفاده از این مکان برای فرود و پرواز هواپیماها در آن زمان بود، چرا که هنوز واژه "فرودگاه" رایج نشده بود. احداث فرودگاه و تأسیسات مربوط به آن، باعث جذب جمعیت و توسعه تدریجی قلعه مرغی شد. با گذشت زمان و گسترش شهر تهران، قلعه مرغی نیز از یک روستای کوچک به محله‌ای پرجمعیت و با بافت شهری تبدیل شد.

نکات مهم در تاریخچه قلعه مرغی:

نقش فرودگاه در شکل‌گیری محله: احداث فرودگاه قلعه مرغی نقطه عطفی در تاریخچه این منطقه بود و نقش مهمی در توسعه و شکل‌گیری محله امروزی داشت.

تغییر کاربری فرودگاه: فرودگاه قلعه مرغی که زمانی اولین فرودگاه تهران بود، امروزه بیشتر برای مقاصد آموزشی و نظامی استفاده می‌شود.

بافت قدیمی: با وجود توسعه و تغییرات، قلعه مرغی هنوز بخش‌هایی از بافت قدیمی خود را حفظ کرده است.

در مجموع، تاریخچه قلعه مرغی نشان دهنده تغییرات و تحولات این منطقه از یک روستای کوچک به محله‌ای پرجنب‌وجوش و با هویتی منحصربه‌فرد است.

محله قلعه مرغی به دلیل قدمت و گذر از مراحل مختلف تاریخی، تنوع قابل توجهی در سبک‌های معماری را در خود جای داده است. در این محله می‌توان نمونه‌هایی از معماری سنتی و بومی ایران در کنار ساختمان‌های مدرن و جدید را مشاهده کرد.

معماری سنتی: در بخش‌های قدیمی‌تر محله، هنوز می‌توان خانه‌هایی با حیاط مرکزی، حوض و باغچه را پیدا کرد که نشان‌دهنده معماری سنتی ایرانی هستند. این خانه‌ها اغلب دارای ایوان، پنجره‌های چوبی با شیشه‌های رنگی و تزیینات آجرکاری یا گچبری هستند. مسجد جامع قلعه مرغی، این مسجد از جمله بناهای قدیمی محله است که معماری سنتی ایرانی-اسلامی را به نمایش می‌گذارد.

معماری مدرن: در سال‌های اخیر، ساختمان‌های آپارتمانی مدرن در قلعه مرغی ساخته شده‌اند که بیشتر از بتن، شیشه و فلز در ساخت آنها استفاده شده است. در امتداد خیابان‌های اصلی محله، ساختمان‌های تجاری جدید با معماری مدرن و نماهای شیشه‌ای به چشم می‌خورند.

در برخی از ساختمان‌های جدید، تلاش شده است تا عناصر معماری سنتی ایرانی با طراحی مدرن ترکیب شوند. به عنوان مثال، استفاده از آجر یا کاشی‌های سنتی در نمای ساختمان‌های مدرن یا ایجاد حیاط داخلی در ساختمان‌های آپارتمانی از این نمونه‌ها هستند.

 

مشاهده سریع آگهی‌های خرید و فروش خانه و آپارتمان در محلۀ قلعه‌مرغی

 

شاهراه‌های اصلی در قلعه مرغی:

خیابان قلعه مرغی: این خیابان از مهم‌ترین شاهراه‌های محله است که از شمال به جنوب محله امتداد دارد و به خیابان قزوین متصل می‌شود.

خیابان زمزم: خیابان زمزم یکی دیگر از خیابان‌های اصلی قلعه مرغی است که از شرق به غرب محله کشیده شده است و به بزرگراه نواب منتهی می‌شود.

خیابان شهیدان حسنی: این خیابان از شمال به جنوب محله امتداد دارد و به خیابان بریانک متصل می‌شود.

بزرگراه نواب: این بزرگراه از شرق محله عبور می‌کند و دسترسی به سایر نقاط تهران را فراهم می‌کند.

تأثیر شاهراه‌ها بر محله:

ترافیک: وجود بازار امامزاده حسن (ع) در نزدیکی قلعه مرغی و عبور بزرگراه نواب از این محله، باعث ترافیک سنگین در برخی از ساعات روز در خیابان‌های اصلی می‌شود.

رونق اقتصادی: وجود شاهراه‌های اصلی و دسترسی آسان به سایر نقاط تهران، به رونق اقتصادی محله کمک کرده است.

توسعه شهری: شاهراه‌ها نقش مهمی در توسعه شهری و ساخت‌وساز در قلعه مرغی داشته‌اند.

محله قلعه مرغی ترکیبی از معماری سنتی و مدرن را در خود جای داده است. وجود شاهراه‌های اصلی در این محله باعث ترافیک و رونق اقتصادی شده است و در توسعه شهری نیز تأثیرگذار بوده است.

بافت خیابان‌بندی: قلعه مرغی به عنوان محله‌ای با سابقه طولانی، دارای بافتی ترکیبی از خیابان‌بندی قدیمی و جدید است. در بخش‌های قدیمی‌تر محله، کوچه‌ها و خیابان‌ها باریک و پیچ در پیچ هستند که یادآور بافت سنتی و روستایی گذشته آن است. در مقابل، در بخش‌های جدیدتر، خیابان‌ها عریض‌تر و با ساختار منظم‌تری طراحی شده‌اند.

ویژگی‌های بافت خیابان‌بندی:

کوچه‌های باریک و قدیمی: در بخش‌های قدیمی‌تر محله، کوچه‌ها اغلب باریک و به صورت ارگانیک شکل گرفته‌اند. این کوچه‌ها گاهی به صورت بن‌بست یا با پیچ و خم‌های زیاد هستند.

خیابان‌های اصلی عریض‌تر: خیابان‌های اصلی محله مانند خیابان قلعه مرغی، خیابان زمزم و خیابان شهیدان حسنی عریض‌تر هستند و ترافیک بیشتری را به خود اختصاص می‌دهند.

ساختار شبکه‌ای در بخش‌های جدید: در بخش‌های جدیدتر محله، خیابان‌ها با ساختار شبکه‌ای و منظم‌تری طراحی شده‌اند.

عدم وجود پیاده‌رو در برخی کوچه‌ها: در برخی از کوچه‌های قدیمی، پیاده‌رو وجود ندارد یا بسیار باریک است.

قلعه مرغی به دلیل موقعیت جغرافیایی خود، از طریق راه‌های مختلفی قابل دسترسی است:

از طریق بزرگراه نواب: بزرگراه نواب از شرق محله عبور می‌کند و دسترسی به سایر نقاط تهران را فراهم می‌کند.

از طریق خیابان قزوین: خیابان قزوین در غرب محله قرار دارد و به سه راه آذری و مناطق غربی تهران متصل می‌شود.

از طریق خیابان بریانک: خیابان بریانک در شمال محله واقع شده است و به مناطق شمالی تهران دسترسی دارد.

از طریق خیابان امامزاده حسن (ع): خیابان امامزاده حسن (ع) در شرق محله قرار دارد و به بازار امامزاده حسن (ع) و مناطق شرقی تهران متصل می‌شود.

دسترسی با وسایل نقلیه عمومی: محله قلعه مرغی توسط خطوط اتوبوس و تاکسی به سایر نقاط تهران متصل می‌شود. همچنین ایستگاه مترو در نزدیکی این محله (ایستگاه مترو بریانک) وجود دارد.

 

مشاهده سریع آگهی‌های رهن و اجاره ملک در محلۀ قلعه‌مرغی

 

بافت خیابان‌بندی قلعه مرغی ترکیبی از ساختار قدیمی و جدید است. وجود راه‌های دسترسی مختلف از طریق بزرگراه‌ها و خیابان‌های اصلی، دسترسی به این محله را آسان کرده است. با این حال، باریکی کوچه‌ها در بخش‌های قدیمی و ترافیک در خیابان‌های اصلی از جمله چالش‌های این محله هستند.

قلعه مرغی در منطقه 17 شهرداری تهران واقع شده و با محله‌های زیر همسایه است:

در شمال با محلۀ بریانک: محله‌ای قدیمی و با بافت مسکونی متراکم که با خیابان بریانک به قلعه مرغی متصل می‌شود. این محله به دلیل وجود مراکز خرید و دسترسی به مترو (ایستگاه بریانک) از اهمیت بالایی برخوردار است.

در جنوب با محلۀ فلاح: یکی از محله‌های پرجمعیت منطقه 17 با بافتی نسبتا فرسوده و کوچه‌های باریک. این محله از طریق خیابان‌های شهیدان حسنی و ابوذر به قلعه مرغی متصل می‌شود.

در شرق با محلۀ امامزاده حسن (ع): این محله به دلیل وجود حرم امامزاده حسن (ع) و بازار بزرگ و پررونق آن شناخته می‌شود. ترافیک سنگین و تراکم جمعیت از ویژگی‌های این محله است. قلعه مرغی از طریق خیابان امامزاده حسن (ع) و بزرگراه نواب به این محله دسترسی دارد.

در غرب با محلۀ سه راه آذری: یکی از مناطق مهم تجاری و صنعتی تهران که در غرب قلعه مرغی قرار دارد. خیابان قزوین، قلعه مرغی را به سه راه آذری و مناطق غربی تهران متصل می‌کند.

در مجموع، قلعه مرغی در محلی استراتژیک در منطقه 17 قرار گرفته است و با محله‌های مختلفی با بافت و ویژگی‌های متفاوت همسایه است. این همجواری باعث ایجاد تنوع و پویایی در این محله شده است.

جاذبه‌های گردشگری و امکانات رفاهی در قلعه مرغی

قلعه مرغی با وجود اینکه محله‌ای قدیمی و مسکونی در تهران است، اما جاذبه‌های گردشگری و امکانات رفاهی قابل توجهی را در خود جای داده است.

جاذبه‌های گردشگری:

فرودگاه قلعه مرغی: اولین فرودگاه تهران که در سال ۱۳۰۱ ساخته شد و امروزه به عنوان یک اثر تاریخی و نماد هوانوردی ایران شناخته می‌شود. بخش‌هایی از این فرودگاه برای بازدید عموم آزاد است و می‌توانید از آشیانه‌های قدیمی هواپیماها و موزه هوایی دیدن کنید.

بوستان ولایت: این بوستان بزرگ در محل سابق فرودگاه قلعه مرغی ساخته شده و دارای امکانات تفریحی متنوعی مانند پیست دوچرخه‌سواری، زمین‌های ورزشی، دریاچه مصنوعی، فضای سبز و شهربازی است.

آسیاب آبی: در نزدیکی فرودگاه قلعه مرغی، یک آسیاب آبی قدیمی وجود دارد که به عنوان یک اثر تاریخی به ثبت رسیده است.

 

مشاهده سریع همۀ آگهی‌های ملک در تهران

 

امکانات رفاهی:

مراکز خرید: در قلعه مرغی چندین مرکز خرید و فروشگاه وجود دارد که نیازهای روزمره ساکنین را تأمین می‌کنند. همچنین بازار بزرگ امامزاده حسن (ع) در نزدیکی این محله قرار دارد.

مراکز درمانی: در قلعه مرغی چندین درمانگاه، مطب و داروخانه وجود دارد. همچنین بیمارستان‌های بزرگی مانند بیمارستان سینا و بیمارستان امام خمینی (ره) در نزدیکی این محله واقع شده‌اند.

مراکز آموزشی: در قلعه مرغی چندین مدرسه در مقاطع مختلف تحصیلی فعالیت می‌کنند. همچنین دانشگاه‌های معتبری مانند دانشگاه تهران و دانشگاه شهید بهشتی در نزدیکی این محله قرار دارند.

مساجد: مسجد جامع قلعه مرغی و چندین مسجد دیگر در این محله وجود دارند که محل برگزاری مراسم مذهبی و فعالیت‌های فرهنگی هستند.

بوستان‌ها و فضاهای سبز: بوستان قلعه مرغی و بوستان ولایت از جمله فضاهای سبز و تفریحی در این محله هستند.

قلعه مرغی با وجود جاذبه‌های گردشگری و امکانات رفاهی مناسب، محلی مطلوب برای زندگی و تفریح است. وجود فرودگاه قلعه مرغی به عنوان یک اثر تاریخی و بوستان ولایت با امکانات تفریحی متنوع، از جمله مزیت‌های این محله هستند.

سرمایه‌گذاری در ملک، به خصوص در کلان‌شهری مانند تهران، همواره یکی از گزینه‌های محبوب برای حفظ و افزایش سرمایه بوده است. محله قلعه مرغی نیز با توجه به ویژگی‌های خاص خود، می‌تواند فرصت‌های سرمایه‌گذاری ملکی جذابی را ارائه دهد. اما پیش از هرگونه سرمایه‌گذاری، بررسی جوانب مثبت و منفی آن ضروری است.

جوانب مثبت:

قیمت مناسب‌تر نسبت به مناطق شمالی: قیمت ملک در قلعه مرغی نسبت به مناطق شمالی تهران پایین‌تر است که این امر می‌تواند برای سرمایه‌گذارانی با بودجه محدود، فرصت مناسبی باشد.

دسترسی مناسب: قلعه مرغی به دلیل وجود بزرگراه نواب و خیابان‌های اصلی مانند قزوین و بریانک، از دسترسی نسبتا خوبی به سایر نقاط تهران برخوردار است.

وجود امکانات رفاهی: در قلعه مرغی امکانات رفاهی مانند مراکز خرید، مراکز درمانی و مراکز آموزشی وجود دارد که این موضوع می‌تواند برای ساکنین و سرمایه‌گذاران جذاب باشد.

پتانسیل توسعه: قلعه مرغی با وجود بافت نسبتا قدیمی، پتانسیل توسعه و نوسازی دارد. اجرای طرح‌های نوسازی و بهسازی شهری می‌تواند به افزایش ارزش ملک در این محله منجر شود.

نزدیکی به بازار امامزاده حسن (ع): وجود بازار بزرگ و پررونق امامزاده حسن (ع) در نزدیکی قلعه مرغی می‌تواند یک مزیت برای سرمایه‌گذاری در ملک‌های تجاری و مسکونی در این محله باشد.

 

مشاهده سریع آگهی‌های اجاره روزانه مبله خانه و آپارتمان در تهران

 

جوانب منفی:

ترافیک: وجود بازار امامزاده حسن (ع) و عبور بزرگراه نواب از این محله، باعث ترافیک سنگین در برخی از ساعات روز در خیابان‌های اصلی می‌شود.

بافت فرسوده: بخش‌هایی از محله دارای بافت فرسوده و قدیمی است که این موضوع می‌تواند برای برخی از سرمایه‌گذاران یک عامل منفی باشد.

کمبود فضای سبز: با وجود بوستان قلعه مرغی و بوستان ولایت، این محله همچنان با کمبود فضای سبز مواجه است.

مشکلات اجتماعی: مانند سایر مناطق تهران، قلعه مرغی نیز با برخی مشکلات اجتماعی مانند اعتیاد و بیکاری مواجه است.

در نهایت، تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری ملک یا زندگی در محله قلعه‌مرغی به اولویت‌ها و نیازهای شما بستگی دارد. با بررسی دقیق مزایا و معایب و مشورت با کارشناسان شیش‌دنگ، می‌توانید تصمیم مناسبی بگیرید. امیدوارم این اطلاعات به شما در تصمیم‌گیری مناسب کمک کند.

 

تنظیم‌کننده: ندا صفاری‌نیا