ساری، مرکز استان مازندران، شهری با تاریخ و فرهنگی غنی است که در میان کوههای البرز و دریای خزر قرار گرفته است. این شهر با طبیعتی زیبا، مردمانی خونگرم و مهماننواز، و جاذبههای گردشگری فراوان، یکی از مقاصد محبوب گردشگری در شمال ایران محسوب میشود. ساری از شهرهای باستانی ایران است که تاریخ آن به دوران پیش از اسلام بازمیگردد. این شهر در طول تاریخ خود، پایتخت حکومتهای مختلفی از جمله طبرستان، آل زیار، و صفویان بوده است. نام ساری در طول تاریخ به شکلهای مختلفی مانند "سارویه"، "ساریه" و "سادراکوپه" آمده است. شهر ساری از شمال به دریای خزر، از جنوب به شهرستان کیاسر و ارتفاعات البرز، از شرق به شهرستان نکا و بهشهر و از غرب به شهرستان قائمشهر همسایگی دارد. فاصله تا تهران، حدود ۲۵۰ کیلومتر (از طریق جاده فیروزکوه) است. ساری دارای دو بخش کوهستانی و جلگهای است. بخش کوهستانی در جنوب شهر واقع شده و بخش جلگهای از شمال به دریای خزر منتهی میشود. به دلیل نزدیکی به دریا، ساری دارای آب و هوای معتدل و مرطوب است. تابستانهای گرم و مرطوب و زمستانهای معتدل از ویژگیهای آب و هوایی این شهر است. رودخانه تجن مهمترین رودخانهای است که از ساری عبور میکند. این رودخانه از کوههای البرز سرچشمه میگیرد و به دریای خزر میریزد. به دلیل آب و هوای مناسب، ساری دارای پوشش گیاهی متنوعی است. جنگلهای هیرکانی در جنوب شهر و اراضی کشاورزی در جلگه از مهمترین پوششهای گیاهی این منطقه هستند. ساری شهری با فرهنگ و هنر غنی است. موسیقی، رقص، و صنایع دستی این شهر از شهرت بالایی برخوردارند. از جمله صنایع دستی معروف ساری میتوان به گلیمبافی، جاجیمبافی، و سفالگری اشاره کرد. ساری با غذاهای محلی خوشمزه و متنوع خود، میتواند ذائقه هر گردشگری را راضی کند. از جمله غذاهای معروف ساری میتوان به ماهی شکم پر، مرغ شکم پر، کباب ترش، آش کدو، و شیرینیهای محلی اشاره کرد. موقعیت جغرافیایی ساری باعث شده است که این شهر از اهمیت اقتصادی، سیاسی، و فرهنگی بالایی برخوردار باشد.
ساری ، دیدارگاه تاریخ و طبیعت
ریشه نامگذاری ساری در طول تاریخ با افسانهها و روایتهای مختلفی همراه بوده ، برخی معتقدند که نام ساری از نام "سارو" گرفته شده است. سارو نام پهلوان و قهرمان اسطورهای در شاهنامه است که در منطقه مازندران زندگی میکرده است. بر اساس این روایت، شهر ساری به افتخار این پهلوان نامگذاری شده است. برخی دیگر معتقدند که نام ساری از نام یک سردار رومی به نام "ساریوس" گرفته شده است. گفته میشود که این سردار در دوران ساسانیان به ایران آمده و در منطقه مازندران سکونت کرده است.
تاریخچه شکلگیری ساری به دوران باستان بازمیگردد و با افسانهها و روایات مختلفی آمیخته شده است. در اینجا به بررسی تاریخچه این شهر بر اساس شواهد تاریخی و باستانشناسی میپردازیم:
دوران پیش از تاریخ
یافتههای باستانشناسی نشان میدهد که منطقه ساری از دوران پیش از تاریخ مسکونی بوده است. کشف ابزارهای سنگی و سفالینههای قدیمی در تپههای باستانی اطراف ساری، گواه بر سکونت انسانها در این منطقه از هزاران سال پیش است.

دوران تاریخی:
دوران باستان: ساری در دوران هخامنشیان، بخشی از ساتراپ (استان) هیرکانیا بود. در دوران ساسانیان، این شهر با نام "سادراکوپه" شناخته میشد و از اهمیت زیادی برخوردار بود. کتیبههای ساسانی نشان میدهد که شاهان ساسانی به این شهر توجه ویژهای داشتهاند.
دوران اسلامی: پس از ورود اسلام به ایران، ساری به تدریج به یک مرکز مهم سیاسی و فرهنگی در منطقه طبرستان تبدیل شد. این شهر در قرن سوم هجری به پایتختی حکومت علویان طبرستان رسید. در دوران آل زیار و آل بویه نیز، ساری از اهمیت زیادی برخوردار بود.
دوران میانه: در دوران سلجوقیان، خوارزمشاهیان، و ایلخانان، ساری همچنان به عنوان یکی از شهرهای مهم منطقه شناخته میشد. در این دوران، آثار تاریخی و مذهبی زیادی در ساری ساخته شد که برخی از آنها تا امروز باقی ماندهاند.
دوران صفویه: در دوران صفویه، ساری به عنوان مرکز استان مازندران انتخاب شد و رونق گرفت. شاه عباس صفوی به این شهر توجه ویژهای داشت و آثار تاریخی و مذهبی زیادی در آن ساخت.
دوران قاجار: در دوران قاجار، ساری به عنوان یکی از مهمترین بنادر تجاری ایران در دریای خزر شناخته میشد. در این دوران، بازرگانان روسی و اروپایی در ساری فعالیت میکردند و روابط تجاری این شهر با کشورهای دیگر گسترش یافت.
دوران معاصر: پس از انقلاب اسلامی، ساری به عنوان مرکز استان مازندران به رشد و توسعه خود ادامه داد. امروزه، ساری یکی از شهرهای مهم ایران در زمینههای اقتصادی، سیاسی، و فرهنگی است.
در مجموع، تاریخچه شکلگیری ساری نشان میدهد که این شهر از دوران باستان تا کنون، همواره از اهمیت زیادی برخوردار بوده است. موقعیت جغرافیایی مناسب، آب و هوای مطبوع، و خاک حاصلخیز این منطقه، عواملی بودهاند که باعث جذب انسانها به این منطقه و شکلگیری تمدنهای مختلف در آن شدهاند.
ساری، به عنوان مرکز استان مازندران، از غنای فرهنگی و سنتهای ریشهدار برخوردار است که نشأت گرفته از تاریخ کهن، موقعیت جغرافیایی خاص و ترکیب فرهنگی اقوام مختلف است. در ادامه به بررسی فرهنگ، سنت و سوغات این شهر میپردازیم:
فرهنگ: مردم ساری به مهماننوازی، خونگرمی و صمیمیت معروف هستند. احترام به بزرگترها و پایبندی به ارزشهای خانوادگی از ویژگیهای بارز فرهنگ مردم این شهر است. زبان اصلی مردم ساری، مازندرانی است که یکی از زبانهای ایرانی شمال غربی محسوب میشود. البته فارسی نیز به عنوان زبان رسمی کشور، در ساری رایج است. اکثریت مردم ساری مسلمان و شیعه هستند. در این شهر مساجد و حسینیههای زیادی وجود دارد که نشان دهنده اهمیت مذهب در زندگی مردم است. ساری از دیرباز مهد هنرمندان و صاحبان ذوق بوده است. موسیقی، رقص و صنایع دستی این شهر از شهرت بالایی برخوردارند. از جمله هنرهای معروف ساری میتوان به نوازندگی للهوا، رقص محلی، گلیمبافی، جاجیمبافی و سفالگری اشاره کرد.
سنت: مردم ساری در طول سال جشنها و مراسم مختلفی را برگزار میکنند. از جمله این جشنها میتوان به نوروز، چهارشنبهسوری، سیزدهبهدر، شب یلدا و عید فطر اشاره کرد. همچنین مراسم مذهبی مانند ماه محرم و ماه رمضان با شکوه خاصی در ساری برگزار میشود.

مردم ساری آداب و رسوم خاصی در زندگی روزمره خود دارند. از جمله این آداب و رسوم میتوان به احترام به بزرگترها، مهماننوازی، و رعایت حجاب اشاره کرد. همچنین در مراسم عروسی و عزا نیز آداب و رسوم خاصی رعایت میشود.
لباس محلی مردم ساری با توجه به شرایط آب و هوایی و فرهنگ منطقه طراحی شده است. لباس مردانه شامل شلوار گشاد، پیراهن بلند و کلاه نمدی است. لباس زنانه نیز شامل دامن بلند، پیراهن گشاد و روسری است. امروزه استفاده از لباس محلی در ساری کمتر شده است، اما در برخی مناسبتها و جشنها هنوز هم مورد استفاده قرار میگیرد.
غذاهای محلی ساری با استفاده از مواد اولیه تازه و محلی تهیه میشوند. از جمله غذاهای معروف ساری میتوان به ماهی شکم پر، مرغ شکم پر، کباب ترش، آش کدو و باقلاقاتق اشاره کرد.
سوغات: صنایع دستی(گلیم، جاجیم، سفال، حصیر و چوبی)، محصولات کشاورزی (رنج، مرکبات، کیوی، گردو و فندق )، شیرینی و خشکبار(آغوز حلوا، کماج، پشت زیک، و مویز )، ترشی.
در مجموع، ساری شهری با فرهنگ و سنتهای غنی است که میتواند تجربه منحصربهفردی را برای گردشگران فراهم کند. آشنایی با فرهنگ و سنتهای مردم ساری میتواند به درک بهتر از تاریخ و هویت این شهر کمک کند.
ساری، مرکز استان مازندران، شهری با تاریخ و طبیعتی غنی است که جاذبههای گردشگری متنوعی را در خود جای داده است. در اینجا به معرفی برخی از مهمترین جاذبههای گردشگری و تاریخی این شهر میپردازیم:
جاذبه های طبیعی:
چشمههای باداب سورت: این چشمهها با رنگها و اشکال منحصر به فرد خود، یکی از شگفتانگیزترین پدیدههای طبیعی ایران هستند.
دریاچه چورت: این دریاچه زیبا در میان جنگلهای انبوه قرار گرفته و منظرهای بینظیر را خلق کرده است.
منطقه حفاظت شده میانکاله: این منطقه با تنوع زیستی غنی خود، بهشت پرندگان و حیوانات وحشی است.
دریاچه الندان: این دریاچه در ارتفاعات کیاسر قرار گرفته و با چشماندازهای زیبا، مکانی ایدهآل برای تفریح و استراحت است.
پارک جنگلی شهید زارع: این پارک با درختان سرسبز و امکانات رفاهی مناسب، مکانی دلنشین برای گذراندن اوقات فراغت است.
پناهگاه حیات وحش سمسکنده: این منطقه حفاظت شده، زیستگاه گونههای گیاهی و جانوری متنوعی است.
تالاب سراندون و بالندون: این تالابها با چشماندازهای زیبا و پرندگان مهاجر، از جاذبههای طبیعی ساری هستند.
رودخانه تجن: این رودخانه از میان شهر ساری عبور کرده و به دریای خزر میریزد.

جاذبههای تاریخی:
عمارت فاضلی: این عمارت زیبا با معماری سنتی، یادگاری از دوران قاجار است.
میدان ساعت: این میدان با برج ساعت قدیمی خود، نماد شهر ساری محسوب میشود.
خانه کلبادی: این خانه با معماری خاص خود، یکی از جاذبههای تاریخی ساری است.
مسجد جامع شاهعباسی: این مسجد با کاشیکاریهای زیبا و منارههای بلند، از آثار تاریخی دوره صفویه است.
برج رسکت: این برج آجری با قدمت بیش از هزار سال، از آثار تاریخی دوره سلجوقیان است.
حمام وزیری: این حمام قدیمی با معماری زیبا، از آثار تاریخی دوره قاجار است.
بازار سنتی ساری: این بازار با فضای سنتی و محصولات محلی، از جاذبههای تاریخی ساری است.
جاذبههای تفریحی:
سد شهید رجایی: این سد با دریاچه زیبا و امکانات تفریحی، مکانی مناسب برای گذراندن تعطیلات است.
پارک ملل: این پارک با فضای سبز وسیع و امکانات تفریحی متنوع، یکی از محبوبترین پارکهای ساری است.
باغوحش ساری: این باغوحش با گونههای مختلف حیوانات، مکانی جذاب برای کودکان و بزرگسالان است.
ساحل فرحآباد: این ساحل زیبا با امکانات رفاهی مناسب، مکانی ایدهآل برای شنا و تفریحات آبی است.
سبک معماری در ساری، مانند دیگر مناطق ایران، تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند جغرافیا، آب و هوا، فرهنگ، تاریخ و مصالح بومی شکل گرفته است. اما به طور کلی میتوان سبکهای معماری زیر را در ساری برجسته دانست:
معماری سنتی مازندرانی: این سبک معماری که ریشه در تاریخ و فرهنگ مردم منطقه دارد، با ویژگیهایی مانند استفاده از مصالح بومی (چوب، خشت، گل)، سازگاری با اقلیم (سقفهای شیبدار برای هدایت آب باران، ایوانهای وسیع برای ایجاد سایه)، و توجه به تزئینات (کندهکاری روی چوب، گچبری) شناخته میشود. نمونههایی از این سبک معماری را میتوان در خانههای قدیمی ساری، مانند خانه کلبادی و عمارت فاضلی مشاهده کرد.
معماری مذهبی: ساری به دلیل قدمت تاریخی خود، دارای مساجد و امامزادههای بسیاری است که هر کدام سبک معماری خاص خود را دارند. مسجد جامع شاهعباسی با کاشیکاریهای زیبا و منارههای بلند، نمونهای از معماری مساجد در دوران صفویه است.
معماری امامزادهها: برج رسکت با معماری آجری و کتیبههای کوفی، نمونهای از معماری امامزادهها در دوران سلجوقیان است. همچنین امامزاده یحیی با گنبد مخروطی و تزئینات کاشیکاری، از نمونههای معماری مذهبی در ساری است.
معماری مدرن: در سالهای اخیر، با رشد شهرنشینی و تغییر سبک زندگی، معماری مدرن نیز در ساری رواج یافته است. ساختمانهای بلندمرتبه، استفاده از مصالح جدید (بتن، شیشه، فولاد)، و طراحیهای هندسی از ویژگیهای این سبک معماری هستند.
در مجموع، سبک معماری در ساری ترکیبی از سنت و مدرنیته است که نشان دهنده تاریخ غنی و پویایی این شهر است.

برای رسیدن به ساری، مرکز استان مازندران، میتوانید از راههای مختلفی استفاده کنید:
هوایی:
فرودگاه دشت ناز ساری: این فرودگاه در فاصله حدود 15 کیلومتری جنوب شهر ساری قرار دارد و پروازهای داخلی از شهرهای مختلف ایران مانند تهران، مشهد، اصفهان و شیراز به آن انجام میشود.
زمینی:
خودرو شخصی: ساری از طریق جادههای مختلفی به شهرهای دیگر متصل است:
جاده فیروزکوه: این جاده ساری را به تهران و شهرهای شمال شرقی ایران متصل میکند.
جاده هراز: این جاده از طریق آمل، ساری را به تهران و شهرهای مرکزی ایران متصل میکند.
جاده کندوان : این جاده از طریق چالوس، ساری را به تهران و شهرهای غربی ایران متصل میکند.
جاده کیاسر: این جاده ساری را به سمنان و شهرهای جنوب شرقی ایران متصل میکند.
اتوبوس: ترمینال مسافربری ساری به شهرهای مختلف ایران سرویسدهی دارد.
قطار: ایستگاه راه آهن ساری در مرکز شهر قرار دارد و به شهرهای مختلف ایران مانند تهران، مشهد و گرگان قطار دارد.
دریایی:
بندر امیرآباد: این بندر در فاصله حدود 30 کیلومتری شمال ساری قرار دارد و به برخی از کشورهای حاشیه دریای خزر مانند روسیه و قزاقستان خط کشتیرانی دارد.
زندگی در ساری، مانند هر شهر دیگری، مزایا و معایبی دارد. در اینجا به بررسی جوانب مختلف زندگی در این شهر میپردازیم:
مزایا:
آب و هوای مطبوع: ساری به دلیل نزدیکی به دریا، دارای آب و هوای معتدل و مرطوب است که برای بسیاری از افراد مطلوب است.
طبیعت زیبا: ساری با داشتن جنگلهای سرسبز، کوههای مرتفع، دریاچهها و چشمههای زیبا، طبیعتی بینظیر را در اختیار ساکنان خود قرار میدهد.
مردم خونگرم و مهماننواز: مردم ساری به خونگرمی و مهماننوازی معروف هستند و این موضوع میتواند برای تازه واردان به شهر، یک مزیت بزرگ باشد.
فرهنگ و تاریخ غنی: ساری شهری با تاریخ و فرهنگ غنی است و میراث تاریخی و فرهنگی ارزشمندی را در خود جای داده است.
امکانات رفاهی: ساری به عنوان مرکز استان، دارای امکانات رفاهی مناسبی مانند بیمارستانها، مراکز آموزشی، مراکز خرید و مراکز تفریحی است.
هزینه زندگی: هزینه زندگی در ساری نسبت به شهرهای بزرگ مانند تهران، پایینتر است.
دسترسی به شهرهای دیگر: ساری از طریق جاده، راه آهن و هواپیما به شهرهای دیگر ایران دسترسی دارد.
بازار کار: ساری به دلیل وجود صنایع مختلف و فعالیتهای کشاورزی، بازار کار نسبتا خوبی دارد.

معایب:
ترافیک: در ساعات شلوغی، ترافیک در برخی از نقاط شهر ساری میتواند مشکلساز باشد.
آلودگی هوا: در برخی از روزهای سال، به خصوص در فصل زمستان، آلودگی هوا در ساری افزایش مییابد.
رطوبت بالا: رطوبت بالا در ساری میتواند برای برخی از افراد آزاردهنده باشد.
کمبود برخی امکانات ویژه: ممکن است برخی از امکانات ویژه مانند مراکز تفریحی و فرهنگی خاص یا بیمارستانهای تخصصی در ساری به اندازه شهرهای بزرگ وجود نداشته باشد.
مشکلات مسکن: یافتن مسکن مناسب در ساری میتواند برای تازه واردان چالش برانگیز باشد.
در نهایت، تصمیم برای زندگی در ساری به عوامل مختلفی مانند سلیقه شخصی، شرایط خانوادگی و شغلی بستگی دارد. با این حال، با توجه به مزایا و معایب ذکر شده، میتوانید تصمیم بهتری برای زندگی در این شهر بگیرید. امیدوارم مطالب مفید واقع بشه.
تنظیم کننده: ندا صفاری نیا