استان سیستان و بلوچستان، مهد شور و زندگی

1.      جغرافیا

استان سیستان و بلوچستان با مساحتی حدود 180 هزار کیلومتر مربع، بزرگترین استان ایران است و مرز آن با پاکستان و افغانستان در مرزهای جنوب شرقی و شرقی قرار دارد. این استان به دلیل وسعت و جغرافیای خاص خود، دارای مناظر طبیعی متنوعی است که شامل کویر، کوه‌، دره‌ و ساحل‌ دریای عمان می‌شود.

2.      جمعیت و فرهنگ

این استان جایگاه ویژه‌ای از لحاظ جمعیت دارد و مردمان بلوچ و سیستانی در این استان ساکن هستند. زبان بلوچی و فارسی به عنوان زبان‌های رسمی استفاده می‌شوند. فرهنگ و آداب و رسوم مردمان این منطقه نیز به ویژگی‌های بومی و قومی خود متکی است. مردمان بلوچستان به شکل سنتی از صنایع دستی مانند قالی‌بافی، حصیربافی و سرامیک ‌سازی بهره می‌برند.

3.     اقتصاد

اقتصاد استان سیستان و بلوچستان بر پایه ی کشاورزی، دامداری و معدن‌کاری بنا شده است. در زمینه ی کشاورزی، تولید محصولاتی مانند گندم، جو، برنج و سبزیجات انجام می‌شود. در دامداری، پرورش دام ‌های سبک و سنگین و تولید محصولات لبنی از جمله فعالیت‌های مهم است. در این منطقه ذخایر معدنی غنی ای شامل نفت و گاز، مس، زغال سنگ و سنگ‌های قیمتی وجود دارد.

4.     جاذبه ‌های گردشگری

این استان دارای جاذبه‌های گردشگری طبیعی و تاریخی متنوعی است. به دلیل وسعت منطقه و وجود مناظری مانند کویر، آبشار، دریاچه‌، ساحل دریای عمان و روستاها و آبادی‌های سنتی، استان سیستان و بلوچستان  گردشگرانی را جذب خود کرده است. برخی از مکان‌های دیدنی عبارت اند از:

-         شهر زاهدان

زاهدان پایتخت استان سیستان و بلوچستان است و دارای جاذبه‌ هایی مانند قلعه یحیی خان و مسجد میرجاوه است. بازارهای سنتی و سوغات محلی نیز از جاذبه‌های دیدنی این شهر به حساب می‌آیند.

-         سرزمین بلوچ

منطقه ی بلوچستان با مناظر طبیعی خاص خود، از جمله کویر، کوه‌ و دریاچه،‌ گزینه ‌ی جذابی برای علاقه‌ مندان به گردشگری طبیعت است. دریاچه ی هامون، کوه‌ تخت سلیمان و آبشار خورتاب در این منطقه قرار گرفته اند.

-         منطقه ی هامون

استان سیستان و بلوچستان به سمت منطقه ی هامون در جنوب استان ادامه می‌یابد. این منطقه شامل دریاچه ی هامون و منطقه ‌ای با فرهنگ و آداب و رسوم محلی می باشد که با فرهنگ بومی بلوچستان توأم است.

5.     ارگ جنگی

ارگ جنگی در شهر زابل واقع شده است و یکی از قدیمی ‌ترین آثار باستانی استان سیستان و بلوچستان به شمار می رود. این ارگ مربوط به دوران ساسانی می ‌باشد و برای دفاع در برابر حملات احتمالی ساخته شده است.

6.     مقبره ی نادر شاه

مقبره ی نادر شاه در شهر کنارک است و به دوران صفویه تعلق دارد. این مقبره شامل یک آرامگاه بزرگ است که به خاطر زیبایی معماری و نقوش هنری خاص خود مورد توجه گردشگران قرار گرفته است.

7.     آبشار تنگ چوپان

آبشار تنگ چوپان در نزدیکی شهرستان زهک قرار دارد و یکی از جاذبه‌های طبیعی و باستانی محسوب می‌شود. آبشار تنگ چوپان با ارتفاع زیاد و زیبایی خاص، گردشگران را به خود جذب کرده است.

8.     آتشکده ی کلات

آتشکده ی کلات در شهرستان زاهدان واقع شده و یکی از آثار باستانی منطقه است. این آتشکده به عنوان مکانی مقدس برای مردمان بومی آن منطقه شناخته می‌شود و مربوط به دوران قبل از اسلام می‌باشد.

9.      آبشار خورخر

آبشار خورخر در شهرستان نیمروز واقع شده و یکی از آبشارهای طبیعی استان سیستان و بلوچستان می باشد. این آبشار با آب روان و زیبایی های طبیعی اطراف خود، محلی برای گردش و تفریح است.

10.   کاخ هاشمی ‌نئمه

این کاخ در شهر زاهدان قرار دارد و یکی از نمادهای شهر به شمار می‌آید. این ساختمان در دوران قاجاریه برای سکونت امیران سیستان ساخته شده و شامل اتاق ‌های زیبا، دیوارهای بازتابنده و باغ‌های سرسبز می باشد.

11.   آرامگاه میرجویی

آرامگاه میرجویی در شهرستان زابل واقع شده است. این آرامگاه مربوط به دوره ی صفویه بوده و شامل یک آرامگاه بزرگ و معماری زیبایی است که تاریخچه و فرهنگ بومی منطقه را نشان می‌دهد.

12.   خانقاه میرجویی

خانقاه میرجویی در شهرستان زهک واقع شده و یکی از مکان‌های مهم تاریخی استان سیستان و بلوچستان است. این خانقاه دارای معماری جذاب، زیبا و آرامش بخش است و مربوط به دوره ی صفویه می باشد.

13.  قلعه ی دیز

قلعه ی دیز در نزدیکی شهرستان زاهدان قرار دارد و یکی از قلعه‌های باستانی ایران به شمار می رود. این قلعه در دوره ی صفویه ساخته شده و به عنوان یک ساختمان دفاعی در گذشته مورد استفاده قرار می گرفته است.

14.  قلعه ی میرجاوه

قلعه ی میرجاوه در شهرستان میرجاوه واقع شده است و یکی از قدیمی‌ترین قلعه‌های ایران است. این قلعه در دوران اسلامی ساخته شده و دارای ساختارهای دفاعی و برج‌های مراقبتی می باشد.

15.  برج شاه نعمت‌الله ولی

این برج در شهر زابل واقع شده است و به دستور شاه نعمت‌الله ولی (حاکم سیستان) در قرن هفتم هجری ساخته شده است. این بنا از نمونه‌های معماری سده های میانی است و از بالاترین نقطه شهر قابل رویت می باشد.

16.  آبشار تنگ‌چوب

آبشار تنگ‌چوب در شهرستان میرجاوه واقع شده است و یکی از جاذبه‌های طبیعی استان سیستان و بلوچستان به شمار می آید. این آبشار به دلیل صخره‌های بلند و معلق کنار آن، جذابیت بیشتری دارد.

17.  قلعه محمد‌آباد

قلعه محمد‌آباد در شهرستان زهک قرار دارد و قدمت آن به دوران ساسانیان بازمی‌گردد. این قلعه دارای ساختارهای دفاعی متعددی است و نمونه‌ای از معماری قرون وسطی در منطقه می باشد.

18.  آرامگاه حاکم نارون

این آرامگاه در شهرستان چابهار و در نزدیکی شهر نارون واقع شده است. این آرامگاه مربوط به دوران ساسانی است و دارای معماری زیبا و منحصر به فردی می باشد.

توجه داشته باشید که این ها فقط چند نمونه از مکان‌های تاریخی و باستانی در استان سیستان و بلوچستان هستند و هنوز مکان‌های دیگری نیز وجود دارد. در صورت قصد بازدید، بهتر است قبل از سفر اطلاعات دقیق‌ تری درباره ی بازدید از این مکان ‌ها جمع‌آوری کنید.این استان در کنار طبیعت زیبا و میراث تاریخی و فرهنگی خود، دارای جامعه ‌ای مهمان ‌نواز و مهربان نیز می باشد .

بازبینی: س. سیاح