علاوه بر اینکه عربستان سعودی برای قرنها به طور عمده به روی خارجیها بسته بود، بخشهایی از العلا تا سالهای اخیر برای همه مسلمانان – از جمله کسانی که در عربستان سعودی بودند – ممنوع بود به دلیل اعتقادی که آن را "نفرین شده" توسط پیامبر محمد و بنابراین "تسخیر شده" میدانستند. در حدیثی از پیامبر اسلام (ص) آمده است که برخی از مکانها به دلیل نفرین یا تسخیر شدن نباید بازدید شوند.
شهر باستانی العلا در عربستان
العلا (به عربی: ٱلْعُلَا) یک شهر واحه باستانی عربی است که در استان مدینه، عربستان سعودی واقع شده است. این شهر در منطقه حجاز قرار دارد، منطقهای که در تاریخ اسلام و همچنین چندین تمدن سامی پیش از اسلام برجسته است. العلا یک شهر بازار در مسیر تاریخی بخور بود که هند و خلیج فارس را به شام و اروپا متصل میکرد.
از دیدگاه باستانشناسی، منطقه اطراف العلا دارای تمرکز منحصر به فردی از آثار با ارزش است، از جمله کتیبههای سنگی باستانی که توسعه زبان عربی را نشان میدهند و تمرکز بر سکونتگاهها و مقبرههای سنگی که از دورههای نبطی و دادانی که با تأثیرات یونانی-رومی در دوران باستان کلاسیک همزمان بودند، باقی ماندهاند. اولین سایت میراث جهانی یونسکو در عربستان سعودی، حجره (که به عنوان الحجر یا مدائن صالح نیز شناخته میشود)، در 22 کیلومتری شمال شهر، در استان العلا واقع شده است.
این سایت بیش از 2000 سال پیش توسط نبطیان ساخته شده است و اغلب با شهر خواهر خود، پترا در اردن مقایسه میشود. در همین حال، شهر واحه دیوارکشی شده باستانی العلا، که به محلیها به عنوان الدیره شناخته میشود، در نزدیکی نخلستان واحه قرار دارد که امکان سکونت آن را فراهم کرده است و شامل یک خوشه متراکم از خانههای خشتی و سنگی است. العلا همچنین پایتخت لیحیانیها (دادانیها) باستانی بود.
امروزه، شهر العلا در استان العلا، یکی از هفت شهرستانهای استان مدینه قرار دارد. این شهر در 110 کیلومتری جنوب غربی تایما و 300 کیلومتری شمال مدینه واقع شده است. شهر (شهرداری) مساحتی به اندازه 2391 کیلومتر مربع دارد و جمعیتی بالغ بر 60,103 نفر در سال 2022 دارد. علاوه بر شهر قدیمی العلا، یک سکونتگاه تاریخی جدیدتر و مجاور به نام الجدیدة که الگوهای سکونت شهری عربی-اسلامی را نمایش میدهد، همچنان مسکونی است و در حال حاضر در حال بازطراحی است. از دهه 1980، واحه العلا رشد قابل توجهی در زمینه کشاورزی و شهری تجربه کرده است. از آن زمان، بدویهای مستقر به جمعیت افراد ساکن اضافه شدهاند و همانطور که در بقیه پادشاهی نیز مشاهده میشود، جمعیت زیادی از کارگران مهاجر نیز وجود دارد.
این منطقه همچنین به خاطر مناظر خیرهکنندهای از صخرهها، درهها و وادیها و تضاد بین این محیطهای خشک و واحههای پر از نخل در نزدیکی مرکز شهر شناخته شده است. واحه العلا زمانی یک توقفگاه کلیدی در راهآهن حجاز بود که دمشق را به مدینه متصل میکرد.
شهر دیوارکشی شده العلا به عنوان یک واحه در دره صحرایی تأسیس شد، با خاک حاصلخیز و آب فراوان. این شهر در طول مسیر تجارت بخور قرار داشت، شبکهای از مسیرها که تجارت ادویهها، ابریشم و سایر اقلام لوکس را از طریق پادشاهی اکسوم، عربستان، مصر و هند تسهیل میکرد.
روستای میراثی العلا، که به عنوان الدیره نیز شناخته میشود، روستای سنتی عربی است که مردم واحه حدود هشت قرن پیش به آنجا نقل مکان کردند و تا قرن بیستم در آن سکونت داشتند. این روستا در قسمت بالاتری از دره ساخته شده است تا از سیلابهایی که در فصل بارانی رخ میدهد، در امان باشد. در حداکثر گسترش خود، این شهر بیش از 1000 خانه داشت که به صورت مجاور به یکدیگر ساخته شده بودند و به این ترتیب دیواری در اطراف شهر برای دفاع از جمعیت تشکیل میدادند. در غرب شهر، در پایین صخره، بازار قدیمی قرار دارد که بازسازی شده است.
اهمیت العلا به عنوان یک سایت باستانشناسی و تاریخی منجر به تأسیس کمیسیون سلطنتی العلا (RCU) در ژوئیه 2017 شد که هدف آن توسعه و ترویج العلا به عنوان یک مقصد گردشگری بینالمللی است. علاوه بر این، کمیسیون برنامههایی برای حفاظت و نگهداری از میراث فرهنگی توسعه میدهد. کمیسیون سلطنتی العلا، همراه با شرکت توسعه العلا، پروژههای توسعه مختلفی را در منطقه انجام دادهاند، از جمله پنج منطقهای که برای العلا تا سال 2030 برنامهریزی شدهاند. این پنج منطقه شامل: شهر قدیمی العلا، دادان، جبل عکمه، افق نبطیان و شهر تاریخی حجره هستند. این پنج منطقه بخشی از یک برنامه توسعه بزرگتر برای العلا هستند که هدف آن تبدیل شهر به یک مقصد گردشگری در سطح جهانی است در حالی که میراث فرهنگی و تاریخی آن را نیز حفظ میکند.
برنامه توسعه
برای ترویج گردشگری و جذب بیشتر، کمیسیون سلطنتی العلا در حال آموزش 200 جوان سعودی در یک پروژه بلندپروازانه است که در آن گردشگران گنجینههای فرهنگی منطقه را کشف خواهند کرد. این 200 جوان که از منطقه العلا جذب شدهاند (همه در سن دبیرستان یا در سال اول دانشگاه و به طور مساوی بین پسران و دختران تقسیم شدهاند) در ریاض، عربستان سعودی در حال آموزش در زمینه مهماننوازی، یادگیری زبانهای جدید، مطالعه کشاورزی و فناوری آب و تحقیق در مورد تاریخ فرهنگی، اجتماعی و طبیعی منطقه خود هستند.
در ژانویه 2023، صندوق سرمایهگذاری عمومی شرکت توسعه العلا را راهاندازی کرد، یک توسعهدهنده مهماننوازی و املاک و مستغلات که هدف آن تبدیل العلا به یک مقصد گردشگری جهانی است.
فرودگاه بینالمللی العلا بخشی حیاتی از استراتژی توسعه کمیسیون سلطنتی العلا (RCU) بود که هدف آن تبدیل آن به یک مقصد جهانی برای فرهنگ و گردشگری بود. در مارس 2021، فرودگاه مجوز دریافت پروازهای بینالمللی را دریافت کرد و ظرفیت پذیرش 15 پرواز تجاری به طور همزمان افزایش یافت. ظرفیت از 100,000 به 400,000 مسافر در سال افزایش یافت.دولت عربستان سعودی با کارشناسانی از سراسر جهان در حال همکاری برای توسعه العلا است.
در آوریل 2018، یک قرارداد 10 ساله با فرانسه امضا کرد که شامل تأمین هتلها، زیرساختهای حمل و نقل و یک موزه فرهنگ و هنر در سطح جهانی بود. از سال 2021، کمیسیون سلطنتی العلا با همکاری AstroLabsیک شتابدهنده SMEرا اجرا کرده است تا رشد اکوسیستم گردشگری محلی را تضمین کند. با این برنامه، منطقه به یک مأموریت بلندپروازانه برای استقبال از 2 میلیون گردشگر و کمک به 120 میلیارد ریال سعودی به تولید ناخالص داخلی ملی تا سال 2030 پرداخته است. یک بررسی باستانشناسی یکپارچه از دره العلا و فراتر از آن توسط کمیسیون راهاندازی شد که مسئول حفاظت و بازسازی منطقه شمال غربی است. در حالی که یک برنامه حفاظت و توسعه ایجاد شد، برخی از سایتها از جمله سایت میراث جهانی مدائن صالح به روی عموم بسته شدند، اما از سال 2020 برای بازدیدکنندگان باز شدهاند. با تسهیل فرآیند ویزا برای مسافران بینالمللی، العلا گردشگران بیشتری از خارج جذب میکند.
محبوبترین سایتهای آن عبارتند از: شهر قدیمی العلا، مسیر میراث واحه، سایت میراث جهانی یونسکو حجره، دادان، جبل عکمه، جبل الفیل (صخره فیل)، نقطه دید حرات یا مرایا. مسافران از سراسر جهان میتوانند از فعالیتهای متعددی مانند ستارهبینی، رانندگی در تپههای صحرایی، کمپینگ صحرایی، پیادهروی، دوچرخهسواری، صخرهنوردی، ویا فراتا و دیگر فعالیتها لذت ببرند.
زیرساختهای گردشگری در العلا که هدف آن گردشگری لوکس است، هنوز در حال توسعه است و یافتن اقامتگاه مقرون به صرفه در فصل بالا میتواند چالشبرانگیز باشد. گردشگران گزینههای متنوعی از سایتهای کمپینگ، خانههای تعطیلات (آپارتمانها یا شلهها) تا استراحتگاههای لوکس دارند. از سال 2023، العلا دارای 10 استراحتگاه لوکس و اقامتگاههای موجود برای بازدیدکنندگان شهر قدیمی است.
جشنواره زمستان در طنطوره
سالن کنسرت مرایا، بزرگترین ساختمان آینهای جهان
زمستان در طنطوره یک جشن سنتی برای علامتگذاری شروع فصل رشد 40 روزه زمستان بود. نام جشنواره، "طنطوره"، از یک ساعت آفتابی در شهر قدیمی العلا الهام گرفته شده است که توسط محلیها به عنوان نشانگر تغییر فصلها استفاده میشود. در 20 دسامبر 2018، اولین "زمستان در طنطوره" با مجموعهای از رویدادهای مختلف آخر هفته شامل موسیقی، هنر، سرگرمی و رویدادهای فرهنگی آغاز شد. کنسرتها در سالن کنسرت مرایا که برای این منظور تازه ساخته شده بود، اجرا شدند و دیوارهای خارجی آن با آینهها پوشیده شده بود، مرایا به معنای "آینهها" در عربی است.
دومین دوره جشنواره زمستان در طنطوره در 19 دسامبر 2019 برگزار شد و شامل اجراهایی از عمر خیرات، ابی "ابراهیم حامدی"، آندرهآ بوچلی، یانی، انریکه ایگلسیاس و لیونل ریچی بود. در 26 دسامبر 2019، سالن کنسرت مرایا رکورد جهانی گینس را برای بزرگترین ساختمان آینهای جهان ثبت کرد که با 9,740 متر مربع (104,800 فوت مربع) نمای آینهای پوشیده شده بود.
علاوه بر اینکه عربستان سعودی برای قرنها به طور عمده به روی خارجیها بسته بود، بخشهایی از العلا تا سالهای اخیر برای همه مسلمانان – از جمله کسانی که در عربستان سعودی بودند – ممنوع بود به دلیل اعتقادی که آن را "نفرین شده" توسط پیامبر محمد و بنابراین "تسخیر شده" میدانستند.در حدیثی از پیامبر اسلام (ص) آمده است که برخی از مکانها به دلیل نفرین یا تسخیر شدن نباید بازدید شوند. این باور باعث شده بود که العلا برای مدتها به عنوان یک مکان ممنوعه برای مسلمانان شناخته شود. با این حال، در سالهای اخیر، با باز شدن مرزهای عربستان سعودی برای گردشگری و تلاشهای کمیسیون سلطنتی العلا برای توسعه و ترویج این منطقه به عنوان یک مقصد گردشگری بینالمللی، العلا به یکی از جاذبههای مهم گردشگری تبدیل شده است.
اگرچه برخی از افراد ممکن است به دلیل این حدیث از بازدید العلا خودداری کنند، اما بسیاری از گردشگران و محققان به دلیل اهمیت تاریخی و فرهنگی این منطقه به آنجا سفر میکنند. العلا دارای مناظر طبیعی خیرهکننده، آثار باستانی و معماری منحصر به فردی است که بازدید از آن میتواند تجربهای بینظیر باشد.
هنگامی که پیامبر محمد (ص) از این مکان عبور کرد در حالی که به سمت جنگ تبوک میرفت، به طور خاص این مکان "الحجر" (العلا یا میدان صالح) را به عنوان عبرت به همراهان خود نشان داد. او به آنها دستور داد که فقط از چاهی که شتر صالح (ع) از آن استفاده میکرد، آب بنوشند و آنها را از خوردن و نوشیدن هر چیزی از آن منطقه منع کرد و به آنها گفت که سریعاً از آن عبور کنند. صحیح بخاری 4702 (کتاب 65، حدیث 224)
زلزله بزرگی که هزاران سال پیش رخ داد، لایه محافظ زیرزمینی زمین را نیز کاهش داده است. امروزه، دانشمندان یک حفره بزرگ در لایه اوزون جو درست بالای این منطقه تخریب شده کشف کردهاند. این موضوع منطقه را در معرض خطر آسیبهای زلزله، آسیبهای اشعه ماوراء بنفش، بیماریهای پوستی مختلف، سرطان و طوفانهای طبیعی قرار میدهد.
محققان توافق دارند که برای انسانها ایمن نیست که برای مدت طولانی در آنجا بمانند. این مطابق با ممنوعیتی است که پیامبر محمد (ص) درباره این مکان گفته است.
این مکان که نشانهای از عبرت است، نباید به عنوان مکانی برای لذت و تفریح استفاده شود. میدان صالح به خانهای برای افرادی تبدیل شده است که توسط عذاب و خشم الله نابود شدهاند. این مکان باید ما را به یاد خالقمان، عظمت و قدرت او بیاندازد.
در عوض، این مکان به عنوان هنر معماری جشن گرفته شده و لذت برده میشود. باشد که الله ما را به راه راست هدایت کند. آمین.
اهمیت مذهبی
یکی از دلایل اصلی که مسلمانان از بازدید العلا منع شدهاند، اهمیت مذهبی آن است. العلا به عنوان محل شهر باستانی ثمود شناخته میشود که مردم آن به دلیل نافرمانی توسط الله نابود شدند. قرآن در چندین آیه به نابودی ثمود اشاره کرده است، از جمله سوره اعراف (7:73-79)، سوره حجر (15:80-84) و سوره شعراء (26:141-159). بر اساس سنت اسلامی، پیامبر محمد (ص) نیز پیروان خود را از بازدید این مکان منع کرده است، زیرا میتواند عذاب الهی را به همراه داشته باشد.
حفظ اعتقادات اسلامی
دلیل دیگر منع مسلمانان از بازدید العلا، حفظ اعتقادات اسلامی است. اسلام پرستش بتها یا هر شکل دیگری از چندخدایی را ممنوع میکند. العلا دارای چندین تشکیل سنگی باستانی است که اعتقاد بر این است که توسط مردم ثمود پرستش میشدهاند. با منع مسلمانان از بازدید این مکان، از تأثیر پذیری آنها از اعتقادات و اعمال چندخدایی جلوگیری میشود.
احترام به میراث اسلامی
سنت اسلامی اهمیت زیادی به حفظ میراث و تاریخ میدهد. العلا دارای چندین خرابه و آثار باستانی است که از اهمیت تاریخی و فرهنگی بالایی برخوردارند. با منع مسلمانان از بازدید این مکان، به حفظ این آثار و جلوگیری از آسیب یا تخریب آنها کمک میشود.
العلا یک سایت شکننده و آسیبپذیر است که نیاز به حفاظت و نگهداری دارد. دولت عربستان سعودی اقداماتی برای حفاظت از این سایت با محدود کردن دسترسی به آن انجام داده است. با منع مسلمانان از بازدید این مکان، از ازدحام جمعیت و آسیب احتمالی به سایت جلوگیری میشود. این امر به ویژه با توجه به طبیعت شکننده تشکیلهای سنگی و نیاز به حفظ آنها برای نسلهای آینده اهمیت دارد.عربستان بت پیشرفت بسیار زیاد در تکنولوژی ومهمتر از آن در عقاید وشرایط زندگی راحتتر برای مردم خود وشرایط بهتر برای توریستها ،گام بزرگی در تاریخ خود برداشته است.
شیش دنگ، پلتفرم پیشتاز املاک ایران، بهترین انتخاب برای اجاره روزانه ویلا در عباسآباد است. از ویلاهای ساحلی در کلارآباد تا ویلاهای جنگلی در سیسرا، شیش دنگ با جستجوی هوشمند، معاملات امن و پشتیبانی ۲۴/
شیش دنگ، پلتفرم پیشتاز املاک ایران، بهترین انتخاب برای اجاره روزانه ویلا در شیرگاه است. از ویلاهای لوکس در لفور تا ویلاهای دنج در کردخیل، شیش دنگ با جستجوی هوشمند، معاملات امن و پشتیبانی ۲۴/۷ تجربهای
شیش دنگ، پلتفرم پیشتاز املاک ایران، بهترین انتخاب برای اجاره روزانه ویلا در سوادکوه است. از ویلاهای لوکس در لاجیم تا ویلاهای دنج در آلاشت، شیش دنگ با جستجوی هوشمند، معاملات امن و پشتیبانی ۲۴/۷ تجربها
شیش دنگ، پلتفرم پیشتاز املاک ایران، بهترین انتخاب برای اجاره روزانه ویلا در سرخرود است. از ویلاهای لوکس در ساحل سرخرود تا ویلاهای دنج در عزتآباد، شیش دنگ با جستجوی هوشمند، معاملات امن و پشتیبانی ۲۴/۷
شیش دنگ، پلتفرم پیشتاز املاک ایران، بهترین انتخاب برای اجاره روزانه ویلا در زیرآب است. از ویلاهای لوکس در لاجیم تا ویلاهای دنج در آلاشت، شیش دنگ با جستجوی هوشمند، معاملات امن و پشتیبانی ۲۴/۷ تجربهای
شیش دنگ، پلتفرم پیشتاز املاک ایران، بهترین انتخاب برای اجاره روزانه ویلا در زرگرمحله است. از ویلاهای لوکس در ساحل زرگرمحله تا ویلاهای دنج در بهنمیر، شیش دنگ با جستجوی هوشمند، معاملات امن و پشتیبانی ۲
شیش دنگ، پلتفرم پیشتاز املاک ایران، بهترین انتخاب برای اجاره روزانه ویلا در رینه است. از ویلاهای لوکس در چاکسر تا ویلاهای دنج در گزنک، شیش دنگ با جستجوی هوشمند، معاملات امن و پشتیبانی ۲۴/۷ تجربهای بی
شیش دنگ، پلتفرم پیشتاز املاک ایران، بهترین انتخاب برای اجاره روزانه ویلا در رویان است. از ویلاهای لوکس در ساحل رویان تا ویلاهای دنج در علمده، شیش دنگ با جستجوی هوشمند، معاملات امن و پشتیبانی ۲۴/۷ تجر
شیش دنگ، پلتفرم پیشتاز املاک ایران، بهترین انتخاب برای اجاره روزانه ویلا در رستمکلا است. از ویلاهای لوکس در ساحل رستمکلا تا ویلاهای دنج در کبودکلا، شیش دنگ با جستجوی هوشمند، معاملات امن و پشتیبانی ۲۴/
شیش دنگ، پلتفرم پیشتاز املاک ایران، بهترین انتخاب برای اجاره روزانه ویلا در دابودشت است. از ویلاهای لوکس در رزکه تا ویلاهای دنج در لاکوم، شیش دنگ با جستجوی هوشمند، معاملات امن و پشتیبانی ۲۴/۷ تجربهای
شیش دنگ، پلتفرم پیشتاز املاک ایران، بهترین انتخاب برای اجاره روزانه ویلا در خلیلشهر است. از ویلاهای لوکس در ساحل خلیلشهر تا ویلاهای دنج در عباسکلا، شیش دنگ با جستجوی هوشمند، معاملات امن و پشتیبانی ۲۴
شیش دنگ، پلتفرم پیشتاز املاک ایران، بهترین انتخاب برای اجاره روزانه ویلا در خوشرودپی است. از ویلاهای لوکس در پایین لموک تا ویلاهای دنج در میانرود، شیش دنگ با جستجوی هوشمند، معاملات امن و پشتیبانی ۲۴/۷