محله آذری یکی از محلات قدیمی، پرجمعیت و پرتردد منطقه 17 شهرداری تهران است. این محله که در جنوب غربی تهران واقع شده، با بافت مسکونی متراکم و فرهنگ غنی خود، نقش مهمی در زندگی روزمره ساکنان این منطقه ایفا میکند.
تاریخچه این محله به دوران پیش از انقلاب بازمیگردد. در گذشته، این منطقه عمدتا زمینهای کشاورزی بود و با مهاجرت مردم آذری زبان به این منطقه، نام آذری بر آن نهاده شد. این محله به دلیل حضور پررنگ قومیت آذری، فرهنگ و آداب و رسوم خاص خود را دارد.
محله آذری از شمال به خیابان قزوین، از جنوب به خیابان مشفق کاشانی و خیابان اسد نژاد، از شرق به خیابان لقمان حکیم و از غرب به بزرگراه آیت الله سعیدی محدود میشود. این موقعیت جغرافیایی، دسترسی آسانی را برای ساکنین به سایر نقاط شهر فراهم میکند. همچنین نزدیکی به بزرگراه آیت الله سعیدی و خیابان قزوین، رفت و آمد به سایر مناطق را تسهیل میکند.
اکثریت ساکنین این محله را قومیت آذری تشکیل میدهد و فرهنگ و آداب و رسوم آذری در این محله به خوبی قابل مشاهده است. وجود بازارهای روزانه و فروشگاههای متعدد، نیازهای روزمره ساکنین را برطرف میکند. وجود مساجد و حسینیهها در این محله، نشان از دینداری و پایبندی مردم به ارزشهای مذهبی دارد. مدارس، کتابخانهها و مراکز فرهنگی در این محله، زمینه رشد و شکوفایی استعدادهای جوانان را فراهم میکند.
به دلیل تراکم جمعیت و کمبود فضای پارک، ترافیک یکی از مشکلات اصلی این محله است. تردد زیاد وسایل نقلیه و فعالیت واحدهای صنعتی در اطراف این محله، باعث آلودگی صوتی شده است. با توجه به تراکم ساختمانها، فضای سبز در این محله محدود است.
با توجه به موقعیت جغرافیایی مناسب و پتانسیلهای موجود در این محله، احداث مراکز تفریحی و فرهنگی، گسترش فضای سبز و بهبود وضعیت ترافیک، میتواند به توسعه و پیشرفت این محله کمک کند.
محله آذری با وجود مشکلات و چالشهایی که با آن مواجه است، به دلیل فرهنگ غنی، مردم مهماننواز و دسترسی آسان به سایر نقاط شهر، یکی از محلات مهم و تأثیرگذار منطقه 17 تهران محسوب میشود. با توجه به پتانسیلهای موجود در این محله، با برنامهریزی و سرمایهگذاری مناسب، میتوان آیندهای روشن را برای این محله متصور شد.
محله آذری، دیاری با اصالت و فرهنگ غنی
تاریخچه شکلگیری محله آذری به طور دقیق و مستند در دسترس نیست و بیشتر بر روایتهای محلی و شفاهی استوار است. با این حال، میتوان با کنار هم قرار دادن اطلاعات پراکنده، تصویری کلی از گذشته این محله ترسیم کرد.
پیش از شکلگیری محله:
در دوران قاجار، در این دوران، منطقه فعلی محله آذری عمدتا زمینهای کشاورزی و باغهای میوه بوده است. برخی از روایتها حاکی از وجود کورههای آجرپزی در این منطقه است که نشان از فعالیتهای محدود ساختمانی در آن زمان دارد. با گسترش شهر تهران و لغو حصارهای اطراف آن در این دوره، زمینهای کشاورزی اطراف تهران به تدریج به بافت شهری ملحق شدند. اما هنوز محله آذری به شکل امروزی وجود نداشت.
شکلگیری محله: در دهه ۱۳۲۰ و ۱۳۳۰، مهمترین عامل شکلگیری محله آذری، مهاجرت گسترده مردم آذری زبان به تهران در این دوره بود. این مهاجران که به دنبال فرصتهای شغلی و زندگی بهتر به پایتخت آمده بودند، در زمینهای خالی این منطقه ساکن شدند و به تدریج بافت مسکونی محله را شکل دادند. وجود کارخانهها و واحدهای صنعتی در اطراف این منطقه نیز در جذب جمعیت و شکلگیری محله موثر بود. این کارخانهها فرصتهای شغلی را برای ساکنان محله فراهم میکردند.

توسعه محله: با گذشت زمان و افزایش جمعیت، محله آذری نیز گسترش یافت و امکانات و خدمات شهری در آن افزایش پیدا کرد. ساخت مساجد، مدارس، بازار و مراکز خرید، محله را به یک منطقه مسکونی پویا تبدیل کرد.
با وجود اینکه مهاجرت آذریها نقش مهمی در شکلگیری محله داشته است، اما ساکنان این محله تنها به قومیت آذری محدود نمیشوند و افراد از اقوام و گروههای مختلف در آن زندگی میکنند. تاریخ شفاهی و خاطرات ساکنان قدیمی محله، منبع ارزشمندی برای شناخت تاریخچه و هویت این محله است.
در نهایت، با وجود کمبود منابع مستند و مطالعات تاریخی کافی، میتوان گفت که محله آذری نتیجه تلفیق عوامل مختلفی چون مهاجرت، توسعه شهری و فعالیتهای اقتصادی است که در طول زمان به شکلگیری هویت منحصربهفرد این محله منجر شده است.
با توجه به قدمت محله آذری و شکلگیری تدریجی آن، سبک معماری در این محله ترکیبی از سبکهای مختلف است:
معماری سنتی و قدیمی: در بخشهای قدیمیتر محله، میتوان نشانههایی از معماری سنتی ایرانی را مشاهده کرد. خانههایی با حیاط مرکزی، حوض آب، ایوان و اتاقهای متعدد در اطراف حیاط، از ویژگیهای این سبک معماری هستند. مصالح به کار رفته در این ساختمانها عمدتا آجر، خشت و چوب است. با توجه به گذشت زمان و تغییرات کاربری، بسیاری از این خانههای قدیمی تخریب شده و یا بازسازی شدهاند.
معماری مدرن: با گسترش شهرنشینی و افزایش جمعیت، ساختمانهای آپارتمانی با سبک معماری مدرن در محله آذری رواج یافت. این ساختمانها عمدتا با استفاده از بتن، آهن و مصالح جدید ساخته شدهاند و از نظر طراحی و امکانات، با خانههای قدیمی متفاوت هستند.
معماری معاصر: در سالهای اخیر، ساختمانهایی با سبک معماری معاصر نیز در محله آذری ساخته شده است. این ساختمانها با توجه به نیازهای زندگی امروزی و با استفاده از جدیدترین تکنولوژیها و مصالح طراحی و ساخته میشوند. به طور کلی، سبک معماری در محله آذری تحت تأثیر عوامل مختلفی چون شرایط اقتصادی و اجتماعی، سلیقه مردم و سیاستهای شهرداری قرار دارد.
محله آذری به دلیل موقعیت جغرافیایی خود، به چند شاهراه اصلی دسترسی دارد که نقش مهمی در رفت و آمد ساکنان و ارتباط این محله با سایر نقاط شهر ایفا میکنند:
خیابان قزوین: این خیابان که از شمال محله آذری عبور میکند، یکی از مسیرهای اصلی اتصال این محله به مرکز شهر و مناطق شمالی تهران است.
بزرگراه آیت الله سعیدی: این بزرگراه که در غرب محله آذری واقع شده است، دسترسی سریعی را به مناطق جنوبی، غربی و همچنین اتوبان تهران-قم فراهم میکند.
خیابان لقمان حکیم: این خیابان که در شرق محله آذری قرار دارد، به خیابان شهید معلم و سایر مناطق شرقی تهران متصل میشود.
خیابان مشفق کاشانی: این خیابان در جنوب محله آذری واقع شده و به خیابان هاشمی و مناطق جنوبی تهران منتهی میشود.
خیابان اسد نژاد: این خیابان نیز در جنوب محله آذری قرار دارد و به خیابان زمزم و مناطق جنوبی تهران متصل میشود.

وجود این شاهراهها در کنار دسترسی به وسایل نقلیه عمومی مانند اتوبوس و مترو، رفت و آمد ساکنان محله آذری را تسهیل میکند.
بافت خیابانبندی در محله آذری، ترکیبی از الگوهای قدیمی و جدید است که نشاندهنده تاریخچه شکلگیری و توسعه این محله میباشد.
ویژگیهای بافت خیابانبندی:
قسمتهای قدیمی: در بخشهای قدیمیتر محله، خیابانها اغلب باریک و پیچ در پیچ هستند. این الگوی نامنظم، یادآور بافت سنتی و ارگانیک شهرها در گذشته است.
قسمتهای جدید: در بخشهای جدیدتر، خیابانها عریضتر و با الگوی منظمتری ساخته شدهاند. این الگو، نشاندهنده برنامهریزی شهری جدیدتر و تلاش برای ایجاد دسترسی بهتر و تسهیل تردد در محله است.
ترکیب الگوها: در برخی نقاط، میتوان ترکیب الگوهای قدیمی و جدید را مشاهده کرد. به عنوان مثال، خیابانهای اصلی عریضتر هستند و کوچههای فرعی باریک و پیچ در پیچ به آنها متصل میشوند.
تأثیر توپوگرافی: شیب زمین در برخی نقاط محله، بر الگوی خیابانبندی تأثیر گذاشته است. به عنوان مثال، در برخی مناطق، خیابانها دارای شیب تند هستند.
تراکم ساختمانی: تراکم بالای ساختمانی در محله آذری، باعث شده تا فضاهای باز و خیابانها نسبتاً کوچک باشند.
محله آذری به دلیل موقعیت جغرافیایی خود، از طریق راههای مختلفی قابل دسترسی است:
خودرو شخصی: از طریق بزرگراه آیتالله سعیدی، خیابان قزوین، خیابان لقمان حکیم و خیابانهای مشفق کاشانی و اسد نژاد میتوان به این محله دسترسی پیدا کرد.
وسایل نقلیه عمومی:
اتوبوس: خطوط اتوبوسرانی مختلفی از جمله خط آزادی-خلیج فارس، از این محله عبور میکنند.
مترو: نزدیکترین ایستگاه مترو به محله آذری، ایستگاه مترو کمیل (خط ۷) است.
تاکسی: تاکسیهای خطی و تاکسیهای اینترنتی نیز برای رفت و آمد به این محله در دسترس هستند.
با توجه به تراکم جمعیت و ترافیک در این محله، استفاده از وسایل نقلیه عمومی برای دسترسی به محله آذری توصیه میشود.

محله آذری در منطقه 17 شهرداری تهران واقع شده و با چندین محله دیگر همسایه است. این محلات از نظر بافت جمعیتی، سبک زندگی و امکانات شهری، شباهتها و تفاوتهایی با محله آذری دارند.
در اینجا به بررسی محلههای همسایه با محله آذری میپردازیم:
در شمال با محله خیابان قزوین: این محله که در شمال محله آذری قرار دارد، به دلیل وجود خیابان قزوین که یکی از مسیرهای اصلی شمال به جنوب تهران است، از اهمیت بالایی برخوردار است. این محله دارای بافت مسکونی و تجاری متراکم است و مراکز خرید و فروشگاههای متعددی در آن فعالیت میکنند.
در جنوب با محله باغ خزانه: این محله در جنوب محله آذری واقع شده و به دلیل وجود باغهای میوه در گذشته، به این نام معروف شده است. باغ خزانه نیز مانند محله آذری، بافت جمعیتی متراکم و فرهنگ محلی غنی دارد.
محله امامزاده حسن: این محله که در جنوب محله آذری و در نزدیکی امامزاده حسن قرار دارد، از قدمت تاریخی زیادی برخوردار است. وجود امامزاده حسن در این محله، باعث جذب زائران و رونق فعالیتهای مذهبی در آن شده است.
در شرق با محله ابوذر: این محله در شرق محله آذری واقع شده و به دلیل وجود خیابان ابوذر که یکی از مسیرهای اصلی شرق به غرب منطقه 17 است، از اهمیت بالایی برخوردار است. محله ابوذر نیز مانند محله آذری، بافت مسکونی متراکم و فرهنگ محلی خاص خود را دارد.
در غرب با محله یافت آباد: این محله که در غرب محله آذری و در نزدیکی بزرگراه آیت الله سعیدی قرار دارد، یکی از مهمترین مراکز تجاری و صنعتی منطقه 17 محسوب میشود. وجود بازار مبل یافت آباد و واحدهای صنعتی متعدد در این محله، باعث جذب جمعیت زیادی از سایر نقاط شهر به این منطقه شده است.
محله وصف نارد: این محله در غرب محله آذری واقع شده و به دلیل وجود کارخانه وصف نارد در گذشته، به این نام معروف شده است. وصف نارد نیز مانند محله آذری، بافت مسکونی متراکم و فرهنگ محلی خاص خود را دارد.
محلههای همسایه با محله آذری، از نظر شرایط اقتصادی و اجتماعی، شباهتهای زیادی با یکدیگر دارند. وجود مراکز تجاری و صنعتی در برخی از این محلات، باعث رونق اقتصادی و ایجاد فرصتهای شغلی برای ساکنان منطقه شده است. دسترسی آسان به وسایل نقلیه عمومی و شاهراههای اصلی، از جمله مزیتهای زندگی در این محلات محسوب میشود.
با وجود اینکه محله آذری بیشتر با بافت مسکونی و تجاری متراکم شناخته میشود، اما میتوان جاذبهها و امکانات رفاهی قابل توجهی را در آن پیدا کرد که به زندگی روزمره ساکنین و جذابیت این محله کمک میکنند.
جاذبههای گردشگری:
بازارچه سنتی آذری: این بازارچه که در قلب محله آذری قرار دارد، حال و هوای بازارهای سنتی ایران را زنده میکند. در اینجا میتوانید انواع محصولات غذایی تازه، خشکبار، ادویه جات، پوشاک و صنایع دستی را با قیمت مناسب پیدا کنید.
مسجد جامع آذری: این مسجد با معماری زیبا و فضای معنوی خود، یکی از مراکز مهم مذهبی محله محسوب میشود.
بوستانهای محله: بوستانهایی مانند بوستان گلزار، بوستان شقایق و بوستان معلم، فضاهای سبزی را برای تفریح و استراحت ساکنین فراهم میکنند.
حسینیهها و تکایا: در ایام محرم و سایر مناسبتهای مذهبی، حسینیهها و تکایای محله آذری میزبان مراسم عزاداری و سوگواری هستند و حال و هوای خاصی به محله میبخشند.
نزدیکی به اماکن تاریخی: محله آذری به دلیل موقعیت جغرافیایی خود، به برخی از اماکن تاریخی تهران مانند بازار بزرگ تهران، مسجد امام خمینی (ره) و کاخ گلستان نزدیک است.

امکانات رفاهی:
مراکز خرید: وجود فروشگاههای زنجیرهای، سوپرمارکتها و بازارچههای محلی، دسترسی آسان به کالاهای مورد نیاز را برای ساکنین فراهم میکند.
مراکز درمانی: مراکز بهداشتی و درمانی مختلفی مانند درمانگاه، مطب پزشکان و داروخانه در این محله فعالیت میکنند.
مراکز آموزشی: مدارس در مقاطع مختلف تحصیلی، آموزشگاههای زبان و سایر مراکز آموزشی در محله آذری وجود دارند.
مراکز فرهنگی: کتابخانهها، فرهنگسراها و سایر مراکز فرهنگی در این محله فعالیت میکنند و برنامههای مختلفی را برای ساکنین برگزار میکنند.
اماکن ورزشی: سالنهای ورزشی، زمینهای بازی و باشگاههای ورزشی در این محله وجود دارند و امکانات لازم برای فعالیتهای ورزشی را فراهم میکنند.
دسترسی به حمل و نقل عمومی: وجود ایستگاههای اتوبوس و نزدیکی به ایستگاه مترو کمیل، دسترسی آسانی را به سایر نقاط شهر فراهم میکند.
با وجود تراکم ساختمانی در محله آذری، اماکن تفریحی و فضای سبز در این محله محدود است. توسعه و بهبود امکانات رفاهی در محله آذری، میتواند به افزایش کیفیت زندگی ساکنین و جذابیت بیشتر این محله کمک کند.
سرمایهگذاری در ملک، یکی از روشهای محبوب و نسبتاً مطمئن برای حفظ و افزایش سرمایه است. محله آذری در منطقه 17 تهران، با ویژگیها و شرایط خاص خود، میتواند گزینه مناسبی برای سرمایهگذاری ملکی باشد. اما قبل از هرگونه تصمیمگیری، لازم است جوانب مختلف این سرمایهگذاری را به دقت بررسی کنید:
مزایا:
قیمت مناسب: قیمت ملک در محله آذری نسبت به بسیاری از مناطق دیگر تهران مناسبتر است. این موضوع میتواند فرصت خوبی برای سرمایهگذاری با سرمایه محدود باشد.
موقعیت جغرافیایی مناسب: محله آذری به بزرگراه آیت الله سعیدی و خیابان قزوین دسترسی آسانی دارد و به سایر نقاط شهر نزدیک است.
امکانات رفاهی مناسب: وجود مراکز خرید، مراکز درمانی، مراکز آموزشی و سایر امکانات رفاهی در این محله، زندگی را برای ساکنین آسان میکند.
بازار اجاره فعال: به دلیل تراکم جمعیت و تقاضای زیاد برای اجاره مسکن در این محله، میتوان با خرید ملک و اجاره دادن آن، درآمد پایداری داشت.
پتانسیل رشد قیمت: با توجه به توسعه و بهسازی شهری در منطقه 17 و اجرای پروژههای عمرانی، احتمال افزایش قیمت ملک در محله آذری در آینده وجود دارد.
معایب:
تراکم ساختمانی بالا: تراکم ساختمانی در محله آذری زیاد است و این موضوع میتواند باعث کاهش فضای سبز و افزایش ترافیک شود.
آلودگی صوتی و هوا: نزدیکی به بزرگراه آیت الله سعیدی و فعالیت واحدهای صنعتی در اطراف محله، میتواند باعث آلودگی صوتی و هوا شود.
کمبود فضای سبز: فضای سبز در محله آذری محدود است و این موضوع میتواند بر کیفیت زندگی ساکنین تأثیر منفی بگذارد.
ترافیک: ترافیک در برخی از خیابانهای این محله در ساعات اوج ترافیک میتواند مشکلساز باشد.
در نهایت، تصمیمگیری برای سرمایهگذاری ملک یا زندگی در محله آذری به اولویتها و نیازهای شما بستگی دارد. با بررسی دقیق مزایا و معایب و مشورت با کارشناسان شیشدنگ، میتوانید تصمیم مناسبی بگیرید. امیدوارم این اطلاعات به شما در تصمیمگیری مناسب کمک کند.
تنظیمکننده: ندا صفارینیا