استاد محمد رضا لطفی، قلندر موسیقی ایران

محمدرضا لطفی (متولد 1325 در گرگان و متوفی 1393 در تهران) یک آهنگساز، نوازنده تار و خواننده برجسته در زمینه ی موسیقی سنتی ایرانی بود. او به عنوان یکی از هنرمندان برجسته و محبوب در حوزه ی موسیقی سنتی ایران شناخته می ‌شود و به مدت بیش از چهار دهه در ارتقا و حفظ این هنر، نقش مهمی داشته است.

لطفی در سنین پایانی دبیرستان به تار مشتاق شد و در ادامه به خواندن و تحصیل از استادان بزرگ موسیقی سنتی ایران مانند غلام حسین بنان، جلیل شهناز و مجید کیانی فعالیت خود را آغاز کرد. وی با تکنیک ‌های ویژه و استفاده از دستاورد های موسیقی کلاسیک ایرانی، توانسته بود سبک شخصی و منحصر به فرد خود را در نواختن تار به ارمغان بیاورد.

او تا کنون بسیاری از آلبوم‌ ها و اجرا های زنده را منتشر کرده است. او در آثار خود از ردیف ‌ها و آواز های مختلف موسیقی سنتی ایرانی استفاده می کرد و توانسته بود با تلفیق آن ها با تکنیک‌ ها و سبک خاص خود، آثاری اصیل و زیبا را خلق کند.

وی با تجربه و استعداد خارق‌ العاده ‌ای که در نواختن تار داشت، قطعاتی را به نحوی اجرا می کرد که در ذهن وقلب شنوندگان نشانه‌هایی از آرامش وزیبایی می گذاشت. صدای مطرح و منحصر به فرد او در همراهی با تکنیک ‌های حرفه ‌ای و احساسی که در نواختن تار به کار می‌برد، وی را به یکی از بزرگترین نوازندگان تار در دنیای موسیقی سنتی ایران تبدیل کرده است.

محمدرضا لطفی در چندین سبک موسیقی سنتی ایرانی فعالیت داشته است. او از ردیف ‌ها و آواز های مختلف در آثار خود استفاده می کرد و توانسته بود با تلفیق آن ها با تکنیک ‌ها و سبک خاص خود، آثاری بسیار زیبا و اصیل را خلق کند. برخی از سبک ‌هایی که محمدرضا لطفی در آن ها فعالیت می کرد عبارت اند از:

1.      ردیف مخصوص تار

محمدرضا لطفی در نواختن تار بر اساس ردیف ‌های سنتی ایرانی فعالیت می کرد. او از ردیف ‌های مختلفی استفاده می کرد و آن ها را به شیوه‌ ای شخصی و بسیار زیبا، اجرا می کرد.

2.      آواز های محلی و مردمی

لطفی در بعضی از آثار خود از آواز های محلی و مردمی ایران استفاده می کرد. او آواز هایی از مناطق مختلف ایران را به شکلی اصیل و زیبا با تار همراهی می کرد.

3.     ترکیب با سایر ساز های سنتی

در برخی آثار، لطفی در کنار تار از دیگر ساز های سنتی ایرانی استفاده می کرد. او می ‌توانست تار را با سازهایی مانند سه‌ تار، کمانچه و  نی ترکیب کند و اجراهای زیبا و هماهنگی بین این سازها را به ارمغان می آورد.

با توجه به تنوع فعالیت‌ های محمدرضا لطفی، او یک هنرمند چندجانبه و خلاق در حوزه ی موسیقی سنتی ایرانی بود که توانسته بود با ترکیب مجدد عناصر مختلف، آثاری بسیار غنی و شگفت ‌انگیزی را به ارمغان بیاورد.

محمدرضا لطفی در طول دوران فعالیت خود در حوزه موسیقی سنتی ایرانی، در کنسرت ‌ها و رویداد های بین‌المللی نیز شرکت کرده بود. وی به عنوان یکی از نمایندگان برجسته ی موسیقی سنتی ایران در سراسر جهان شناخته شده است و در محافل بین‌ المللی اجراهای موفقی داشته بود.

لطفی در طول سال‌ ها به کشور های مختلفی سفر کرده بود و در کنسرت ‌ها و جشنواره‌ های موسیقی بین‌المللی شرکت کرده بود. او در اجرا های خود اعم از کنسرت ‌های تکنوازی تار و همچنین همکاری با گروه‌های موسیقی مختلفی مانند ارکسر های سمفونی هم زمان با سایر هنرمندان بین‌المللی به روی صحنه رفته بود.

شرکت محمدرضا لطفی در کنسرت ‌ها و رویداد های بین‌المللی، به ارائه و نمایش موسیقی سنتی ایران با استفاده از تکنیک‌ ها و سبک خاص خود متمرکز بود. اجرا های او بازتاب بزرگراهی از فرهنگ و هنر ایران به جهان بود و توانسته بود مخاطبان خارجی را به شگفتی ‌های موسیقی سنتی ایرانی نزدیک کند.

 

 

او در کنسرت‌های بین‌المللی از چندین سبک موسیقی سنتی ایرانی استفاده می کرد و تلاش می کرد تا بهترین نمونه از موسیقی سنتی ایران را به مخاطبان بین‌المللی ارائه دهد. برخی از سبک‌ هایی که محمدرضا لطفی در کنسرت ‌های بین‌المللی به کار می‌برد عبارتند از:

1.      ردیف ‌های سنتی

لطفی در اجرا های خود از ردیف ‌های سنتی ایرانی مانند شور، مهستی، خاوران، ارکسری و راست‌ پذیر استفاده می کرد. او این ردیف ‌ها را با تکنیک ‌ها و سبک خاص خود ترکیب کرده و اجرا هایی منحصر به فرد و زیبا را به نمایش می گذاشت.

2.      آواز های محلی و مردمی

او در بعضی از کنسرت ‌های بین‌المللی از آواز های محلی و مردمی ایران نیز استفاده کرده بود. او در اجرا های خود، آواز ها و ملودی ‌های محلی را با تار هماهنگ می کرد و اجراهایی بسیار زیبا و اصیلی را به نمایش می گذاشت.

3.     ترکیب با ساز های دیگر

در برخی کنسرت ‌ها، محمدرضا لطفی تار را با سایر سازهای سنتی ایرانی یا سازهای بین‌المللی ترکیب می کرد. او ممکن بود تار را با سازهایی مانند سه‌ تار، نی و کمانچه ترکیب کند و اجراهایی در قالب هماهنگی بین این سازها ارائه داد.

با توجه به تنوع سبک ‌های موسیقی سنتی ایران، محمدرضا لطفی تلاش می کرد تا با تلفیق عناصر مختلف، آثاری منحصر به فرد و شگفت ‌انگیز را در برنامه ‌های کنسرت ‌های بین‌المللی ارائه دهد و به مخاطبان جهانی، زیبایی ‌های موسیقی سنتی ایران را بیان کند.

لطفی عمدتاً یک نوازنده تار حرفه‌ای بود و در بیشتر کنسرت ‌های خود از تار به عنوان ساز اصلی استفاده می کرد. با این حال، در بعضی از کنسرت ‌های بین‌المللی، او ممکن است با ساز های بین‌المللی دیگری همکاری کند تا تنوع و غنای بیشتری به اجرا های خود ببخشد. برخی از سازهای بین‌المللی که ممکن است در کنسرت‌های بین‌المللی محمدرضا لطفی مشارکت داشته اند عبارت اند از:

1.      پیانو

محمدرضا لطفی در برخی اجراهای خود از پیانو به عنوان یک ساز همراه استفاده کرده بود. او ممکن بود به همراه یک پیانیست یا ارکسر پیانویی به اجرا بپردازد و ترکیبی از صدای تار و پیانو را به ارمغان بیاورد.

2.      ویولن

در برخی مواقع، لطفی ممکن بود با نوازندگان ویولن همکاری کند و ترکیبی از صدای تار و ویولن را در اجراهای خود ایجاد نماید. این ترکیب می‌توانست به اجراهایی با طراوت و شور بیشتر بیانجامد.

3.     گیتار

در برخی اجرا ها، محمدرضا لطفی ممکن بود با نوازندگان گیتار همکاری کند. ترکیب صدای تار و گیتار می‌تواند به اجراهایی با لحنی مدرن‌ تر و در عین حال با احساس سنتی بیشتری می انجامید.

این فهرست تنها مثالی از سازهایی بود که محمدرضا لطفی ممکن بود در کنسرت ‌های بین‌المللی با آن ها همکاری کند. او ممکن بود با ساز های دیگری نیز ترکیبی ایجاد کند تا به خلق صداها و ملودی‌های جدید و جذاب بپردازد.

 

بازبینی: س. سیاح