بایدن خواستار محدودسازی افزایش اجاره‌بها در آمریکا شد.

طرح بایدن برای کنترل اجاره‌بها چیست؟

جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، در جولای 2024 از کنگره این کشور خواست قانونی تصویب کند که افزایش سالانه اجاره‌بها را برای آپارتمان‌های متعلق به مالکان بزرگ (کسانی که بیش از 50 واحد مسکونی دارند) به 5 درصد محدود کند. این طرح که حدود نیمی از بازار اجاره آمریکا را در بر می‌گیرد، به مالکان این امکان را می‌دهد که یا این سقف را رعایت کنند یا مشوق‌های مالیاتی ویژه‌ای را از دست بدهند.

چرا بایدن این طرح را مطرح کرد؟

افزایش سرسام‌آور اجاره‌بهاها در آمریکا، به‌ویژه در ایالت‌های کلیدی مثل نوادا، به یکی از نگرانی‌های اصلی در انتخابات 2024 تبدیل شده است. بایدن با این طرح قصد دارد فشار مالی بر خانواده‌های کارگر و جوانان را کاهش دهد. او در بیانیه‌ای اعلام کرد: «اجاره‌بها بیش از حد بالاست و خرید خانه برای بسیاری از خانواده‌ها غیرممکن شده است.»

وضعیت اجاره‌نشینی در ایران چگونه است؟

در ایران، بازار اجاره مسکن نیز با چالش‌های مشابهی روبه‌روست. بر اساس گزارش‌های مرکز آمار ایران در سال 1403، اجاره‌بها در شهرهای بزرگ مثل تهران و مشهد به‌طور متوسط 30 تا 50 درصد افزایش یافته است. این افزایش، فشار زیادی بر مستأجران وارد کرده و بسیاری از خانواده‌ها را مجبور به مهاجرت به حاشیه شهرها کرده است. برخلاف آمریکا، در ایران سیاست‌های محدودی برای کنترل اجاره‌بها وجود دارد، و قوانین موجود اغلب به نفع مالکان است.

آیا طرح بایدن در ایران قابل اجراست؟

اجرای طرحی مشابه در ایران با موانع متعددی روبه‌روست. بازار مسکن ایران عمدتاً در دست مالکان خصوصی است و تعداد مالکان بزرگ (با بیش از 50 واحد) محدود است. همچنین، نبود مشوق‌های مالیاتی قوی برای مالکان و تفاوت در قوانین اجاره، اجرای چنین طرحی را دشوار می‌کند. با این حال، دولت ایران می‌تواند از این طرح الهام بگیرد و سیاست‌هایی مثل قراردادهای اجاره بلندمدت یا یارانه‌های مسکن برای مستأجران را تقویت کند.

واکنش‌ها به طرح بایدن چه بود؟

این طرح در آمریکا با واکنش‌های متفاوتی مواجه شده است. انجمن ملی سازندگان خانه آمریکا (NAHB) این طرح را «مضر» خواند و اعلام کرد که محدود کردن اجاره‌بها باعث کاهش ساخت‌وساز واحدهای جدید می‌شود. در مقابل، برخی گروه‌های مدافع مسکن مقرون‌به‌صرفه از این طرح استقبال کردند، اما معتقدند که بایدن باید اقدامات سریع‌تری از طریق نهادهایی مثل آژانس مالی مسکن فدرال (FHFA) انجام دهد.

چگونه می‌توان اجاره‌نشینی در ایران را بهبود داد؟

برای بهبود شرایط اجاره‌نشینی در ایران، چند راهکار کلیدی وجود دارد:

• افزایش عرضه مسکن استیجاری از طریق ساخت واحدهای دولتی یا مشارکتی.
• ارائه وام‌های کم‌بهره به سازندگان برای توسعه مسکن مقرون‌به‌صرفه.
• تنظیم قراردادهای اجاره بلندمدت با نظارت دولت برای ثبات بیشتر.
• ایجاد صندوق‌های حمایتی برای کمک به مستأجران کم‌درآمد.

سوالات متداول