ونک، از روستایی سرسبز تا قلب مدرن (جدید) تهران

ونک نامی آشنا در میان محله‌های شمال تهران با برج‌های سر به فلک کشیده، مراکز خرید مدرن و میدان ونک که به عنوان یکی از میادین اصلی تهران شناخته می‌شود. اما در پس این ظاهر مدرن، داستانی از گذشته نه چندان دور نهفته است.

ده ونک، روستایی در قلب پایتخت

محله‌ی ونک امروزی در همسایگی یکی از روستاهای قدیمی تهران به نام "ده ونک" بنا شده است. این روستا که در گذشته‌ای نه چندان دور سرسبز و خرم بود به مرور زمان به یکی از محله‌های مهم و مدرن تهران تبدیل شد.

میرزا حسن‌خان مستوفی‌الممالک (نخست وزیر احمد شاه قاجار و رضا شاه پهلوی) و تصاحب ده ونک

در دوره قاجار، "میرزا حسن‌خان مستوفی‌الممالک" که از قدرتمندان و ثروتمندان آن زمان بود، با نفوذ در دستگاه حکومتی قاجار، ده ونک و زمین‌ها و توتستان‌های آن را به تصرف خود درآورد.

بازگشت زمین‌ها به مردم و تأسیس دانشگاه الزهرا

این تصاحب ناپسند دیری نپایید. در سال‌های بعد، زمین‌ها و قنوات ده ونک به مردم بازگردانده شد و در آن محل، دانشگاه الزهرا (که در دوران پهلوی "فرح پهلوی" نام داشت) تأسیس شد.

مقبره میرزا حسن‌خان مستوفی‌الممالک

مقبره میرزا حسن‌خان مستوفی‌الممالک و چهار همسرش در مجموعه پشت امامزاده واقع شده است. او که یکی از حامیان مالی لژ فراماسونری ایران بود، در این مکان به خاک سپرده شده است.

ونک، نمادی از تحولات تهران

ونک داستانی از گذشته و حال تهران را به تصویر می‌کشد. روستایی سرسبز که در گذر زمان به قلب مدرن پایتخت تبدیل شده است. برج‌های بلند، مراکز خرید و میدان ونک، نمادی از تحولات و پیشرفت شهر تهران هستند.

آیا به دنبال سفری در تاریخ و زمان هستید؟

گذری در خیابان‌های ونک، شما را به سفری جذاب در میان گذشته و حال تهران خواهد برد.

نکته

· برای بازدید از دانشگاه الزهرا، نیاز به مجوز دارید.

· در اطراف میدان ونک، می‌توانید از مراکز خرید، رستوران‌ها و کافه‌های متعددی استفاده کنید.

·  دسترسی به ونک با استفاده از مترو، اتوبوس و تاکسی به راحتی امکان‌پذیر است.

 

 

ونک: از "درخت کوچک" تا قلعه ارامنه و باشگاه آرارات

نام "ونک" از دو حرف "ون" به معنی درخت و علامت تصغیر "ک" تشکیل شده است و معنای آن "درخت کوچک" است.

ده ونک مانند ده نارمک از آبادی‌های باستانی ری بوده و در منابع تاریخی به مناسبت‌های مختلف از آن یاد شده است. این ده در دوره ناصرالدین شاه قاجار جزو آبادی‌های خالصه (ملک دولت) بود. اما در اواخر دوره قاجار، میرزا یوسف مستوفی‌الممالک (صدر اعظم ناصر الدین شاه قاجار) با زور و جعل سند، ده ونک را تصاحب کرد و چند رشته قنات و حق آب رودخانه درکه را به نام خود ثبت کرد. او از عایدات این زمین‌ها برای تقویت لژ فراماسونری استفاده می‌کرد.

ونک تا حدود 30-40 سال پیش، دوپاره بود:

·         ونک ارامنه

بخش شرقی ونک (محله ونک کنونی) را شامل می‌شد و قلعه ارامنه در مرکز آن قرار داشت. پیرامون این قلعه، کشاورزی و باغ‌داری رونق داشت. هنوز هم قلعه ارامنه و گورستان ارمنیان در این بخش وجود دارد. گورستان کهنه ارمنیان اکنون به باشگاه آرارات متصل شده است.

·         ونک مسلمانان

بخش غربی ونک را شامل می‌شد و بیشتر ساکنان آن مسلمان بودند.

 

تحولات ونک در دوره پهلوی

در دوره پهلوی، ونک به تدریج از یک روستای کشاورزی به محله‌ای شهری تبدیل شد. خیابان ولیعصر، که در آن زمان "خیابان پهلوی" نامیده می‌شد، از میان ونک عبور کرده و این محله را به سایر نقاط شهر تهران متصل می کند.

ونک امروز

امروزه، ونک به یکی از محله‌های مهم و مدرن تهران تبدیل شده است. برج‌های بلند، مراکز خرید متعدد، دانشگاه‌ها و بیمارستان‌ها در این محله واقع شده‌اند. ونک به دلیل وجود سفارتخانه‌ها و سازمان‌های بین‌المللی نیز از نظر سیاسی از اهمیت بالایی برخوردار است.

اما در میان این ظاهر مدرن، خاطرات و هویت تاریخی ونک همچنان زنده است. قلعه ارامنه، گورستان ارمنیان و باشگاه آرارات، یادآور گذشته‌ی این محله و ساکنان آن هستند.

آیا به دنبال سفری در تاریخ و زمان هستید؟

گذری در خیابان‌های ونک، شما را به سفری جذاب در میان گذشته و حال تهران خواهد برد.

نکته

·         برای بازدید از قلعه ارامنه و باشگاه آرارات، نیاز به مجوز دارید.

·         در اطراف میدان ونک، می‌توانید از مراکز خرید، رستوران‌ها و کافه‌های متعددی استفاده کنید.

·         دسترسی به ونک با استفاده از مترو، اتوبوس و تاکسی به راحتی امکان‌پذیر است.

 

 

ونک: از قلعه ارامنه تا امامزاده قاضی الصابر و باغات گردو و توت

همان طور که گفتیم، ونک در گذشته به دو بخش شرقی (ونک ارامنه) و غربی (ده ونک) تقسیم می‌شد.

ده ونک

بخش غربی ونک، که امروزه به عنوان "محله ده ونک" شناخته می‌شود، در گذشته روستایی سرسبز و پر از درختان توت، گردو، خرمالو و زالزالک بود. این روستا در گذر زمان به محله‌ای شهری تبدیل شده است، اما هنوز هم می‌توان ردپای گذشته را در آن مشاهده کرد.

امامزاده قاضی الصابر

در این محله، مرقد امامزاده قاضی الصابر از نوادگان امام سجاد (امام چهارم شیعیان) و گورستانی چند صد ساله واقع شده است. این مکان از نظر مذهبی برای اهالی محله اهمیت زیادی دارد.

قنات‌ها

در گذشته، ده ونک دارای چندین قنات جاری بود. این قنات‌ها در دهه 70 خورشیدی به دلیل مشکلاتی که برای خانه‌ها ایجاد می‌کردند و برای احداث فاضلاب نیز بسته یا کور شده اند.

بخش‌های معروف ده ونک

از بخش‌های معروف و قدیمی ده ونک می‌توان به دانشگاه الزهرا، بازارچه، کوچه امامزاده، گل چمن (سر چمن)، زیر باغ نو، کوچه مسجد جامع، باغ بالا، باغ پایین و میدون گل اشاره کرد.

میدان ونک

میدان ونک، به عنوان یکی از میادین اصلی تهران در تقاطع خیابان ولیعصر، خیابان ونک و خیابان دکتر حقانی واقع شده است. این میدان از طریق ایستگاه مترو شهید حقانی قابل دسترسی می باشد.

امروزه، ونک به یکی از محله‌های مهم و مدرن تهران تبدیل شده است. اما در کنار این مدرنیته هنوز هم می‌توان خاطرات و هویت تاریخی آن را در کوچه پس کوچه‌های ده ونک، امامزاده قاضی الصابر و داستان قنات‌های قدیمی ‌اش پیدا کرد.

آیا به دنبال سفری در تاریخ و زمان هستید؟

گذری در خیابان‌های ونک، شما را به سفری جذاب در میان گذشته و حال تهران خواهد برد.

نکته

·         برای بازدید از امامزاده قاضی الصابر، نیازی به مجوز نیست.

·         در اطراف میدان ونک و ده ونک، می‌توانید از مراکز خرید، رستوران‌ها و کافه‌های متعددی استفاده کنید.

·         دسترسی به ونک با استفاده از مترو، اتوبوس و تاکسی به راحتی امکان‌پذیر است.

بازبینی: س. سیاح