شهرک الهیه، متفاوت از بافت سنتی شهر اصفهان

در میان انبوه خیابان‌های شلوغ و میدان‌های تاریخی شهر زیبای اصفهان، محله‌ای سرسبز و آرام خودنمایی می‌کند که گویی از هیاهوی شهر فاصله گرفته و بهشتی زمینی را برای ساکنین خود فراهم آورده است. این محله که با نام الهیه شناخته می‌شود، در قلب منطقه 6 اصفهان واقع شده و با  معماری مدرن،  فضای دلنشین و  امکانات رفاهی خود، به یکی از محبوب‌ترین مناطق مسکونی شهر تبدیل شده است.

محله الهیه

گشتی در محله یی سرسبز و آرام در قلب اصفهان

الهیه، نگینی درخشان در اصفهان:

در میان انبوه خیابان‌های شلوغ و میدان‌های تاریخی شهر زیبای اصفهان، محله‌ای سرسبز و آرام خودنمایی می‌کند که گویی از هیاهوی شهر فاصله گرفته و بهشتی زمینی را برای ساکنین خود فراهم آورده است. این محله که با نام الهیه شناخته می‌شود، در قلب منطقه 6 اصفهان واقع شده و با  معماری مدرن،  فضای دلنشین و  امکانات رفاهی خود، به یکی از محبوب‌ترین مناطق مسکونی شهر تبدیل شده است.

سفری به گذرگاه تاریخ:

قدمت محله الهیه به دوران قاجار باز می‌گردد. در آن زمان، این منطقه به عنوان ییلاقگاه تابستانی شاهزادگان و درباریان مورد استفاده قرار می‌گرفت. باغ‌ها و عمارت‌های باشکوهی در این منطقه بنا شده بود که متاسفانه در گذر زمان بسیاری از آنها تخریب شده‌اند. با این وجود، هنوز هم می‌توان ردپایی از شکوه و عظمت گذشته را در کوچه پس کوچه‌های الهیه مشاهده کرد.

الهیه در گذر زمان:

پس از انقلاب اسلامی، محله الهیه شاهد تحولات چشمگیری بود. خیابان‌ها و کوچه‌ها آسفالت شدند،  مدرسه‌ها،  مساجد و  مراکز خرید  بسیاری در آن احداث شد و  به  سرعت  به  یکی  از  مناطق  مدرن  و  پیشرفته  شهر  تبدیل  گردید.  امروزه  الهیه  به  عنوان  یکی  از  محله‌های  گران‌قیمت  اصفهان  شناخته  می‌شود  و  محل  سکونت  بسیاری  از  افراد  موفق  و  سرشناس  شهر  است.

چرا الهیه؟

دلایل  زیادی  برای  انتخاب  محله  الهیه  برای  نگارش  این  مطلب وجود  دارد.  اول  از  همه،  این  محله  از  نظر  تاریخی  و  فرهنگی  بسیار  غنی  است  و  داستان‌های  جالب  و  شنیدنی  بسیاری  برای  روایت  کردن  دارد.  دوم  اینکه،  الهیه  از  نظر  معماری  و  شهرسازی  نمونه‌ای  بارز  از  یک  محله  مدرن  و  پیشرفته  است.  و  سوم  اینکه،  این  محله  با  فضای  سبز  و  دلنشین  خود،  محیطی  آرام  و  امن  را  برای  ساکنین  خود  فراهم  آورده  است.

  

تاریخچه و هویت محله:

الهیه در دوران قاجار:

همانطور که در مقدمه اشاره شد، قدمت محله الهیه به دوران قاجار باز می‌گردد. در آن زمان، این منطقه به عنوان ییلاقگاه تابستانی شاهزادگان و درباریان مورد استفاده قرار می‌گرفت.  باغ‌ها و عمارت‌های باشکوهی در این منطقه بنا شده بود که متاسفانه در گذر زمان بسیاری از آنها تخریب شده‌اند.  یکی از مشهورترین این عمارت‌ها، باغ و عمارت چهلستون بود که در زمان فتحعلی‌شاه قاجار احداث شده بود. این عمارت دارای 40 ستون چوبی بود که به زیبایی تزیین شده بودند. در محوطه باغ نیز استخرها، فواره‌ها و گل‌های رنگارنگ به چشم می‌خورد.

نقش الهیه در مشروطه:

محله الهیه در دوران مشروطه نیز نقش مهمی ایفا کرد.  بسیاری از مشروطه‌خواهان در این محله مخفی می‌شدند و جلسات خود را در باغ‌ها و عمارت‌های آن برگزار می‌کردند.  یکی از مشهورترین این جلسات، در عمارت چهلستون برگزار شد که در آن مشروطه‌خواهان تصمیم به فتح تهران گرفتند.

الهیه در دوران پهلوی:

پس از   انقلاب مشروطه،  تغییرات  زیادی  در  محله  الهیه  ایجاد  شد.  بسیاری  از  باغ‌ها  و  عمارت‌های  قدیمی  تخریب  شدند  و  به  جای  آن‌ها  خانه‌ها  و  ساختمان‌های  مدرن  احداث  گردید.  در  این  دوران،  خیابان‌ها  و  کوچه‌های  محله  نیز  آسفالت  شدند  و  مدرسه‌ها،  مساجد  و  مراکز  خرید  بسیاری  در  آن  احداث  شد.

الهیه در دوران انقلاب اسلامی:

پس از انقلاب اسلامی، محله الهیه شاهد تحولات چشمگیری بود.  بسیاری از ساکنین قدیمی محله که از وابستگان رژیم پهلوی بودند، از ایران خارج شدند و جای خود را به خانواده‌های جدیدی دادند.  در این دوران،  مساجد  و  مکان‌های  مذهبی  بسیاری  در  محله  احداث  شد  و  فضای  فرهنگی  و  مذهبی  محله  نیز  تغییر  کرد.

امروزه:

امروزه  محله  الهیه  به  عنوان  یکی  از  محله‌های  گران‌قیمت  اصفهان  شناخته  می‌شود  و  محل  سکونت  بسیاری  از  افراد  موفق  و  سرشناس  شهر  است.  این  محله  با  معماری  مدرن،  فضای  دلنشین  و  امکانات  رفاهی خود،  به  یکی  از  محبوب‌ترین  مناطق  مسکونی  شهر  تبدیل  شده  است.

شخصیت‌ها و رویدادهای مهم:

بسیاری از شخصیت‌های مهم  تاریخی  و  فرهنگی  ایران  در  محله  الهیه  زندگی  می‌کردند  یا  در  آن  فعالیت  می‌کردند.  از  جمله  این  شخصیت‌ها  می‌توان  به  میرزا  تقی  خان  امیرکبیر،  سید  محمد  مجاهد  تبریزی  و  میرزا  جعفر  خان  حسام‌السلطنه  اشاره  کرد.  همچنین  رویدادهای  مهمی  نیز  در  این  محله  رخ  داده  است  که  از  جمله  آن‌ها  می‌توان  به  جلسه  مشروطه‌خواهان  در  عمارت  چهلستون  و  تظاهرات  مردمی  در  زمان  انقلاب  اسلامی  اشاره  کرد.

بافت تاریخی و معماری:

با وجود تحولات زیادی که در محله الهیه رخ داده است، هنوز هم می‌توان ردپایی از بافت تاریخی و معماری قدیمی آن را مشاهده کرد.  در برخی از کوچه پس کوچه‌های محله،  خانه‌های قدیمی با  دیوارهای  کاهگلی  و  درهای  چوبی  به  چشم  می‌خورد.  همچنین  در  برخی  از  خیابان‌های  اصلی  محله،  می‌توان  ساختمان‌های  قدیمی  با  معماری  مدرن  اروپایی  را  مشاهده  کرد.  از  جمله  این  ساختمان‌ها  می‌توان  به  ساختمان  بانک  ملی  و  ساختمان  اداره  پست  اشاره  کرد.

مصالح:

در  ساخت  خانه‌ها  و  ساختمان‌های  قدیمی  محله  الهیه  از  مصالح  سنتی  مانند  آجر،  خشت،  گچ  و  سنگ  استفاده  شده  است.  در  معماری  این  خانه‌ها  و  ساختمان‌ها  از  عناصری  مانند  طاق  و  گنبد  نیز  استفاده  شده  است.

نقش الهیه در هویت شهر اصفهان:

محله الهیه به عنوان یکی از محله‌های تاریخی و فرهنگی شهر اصفهان، نقش مهمی در هویت این شهر دارد.  این محله یادآور دوران پرفراز و نشیب تاریخ ایران است و  قصه‌ها  و  خاطرات  زیادی  را  در  خود  جای  داده  است.  امروزه  محله  الهیه  به  عنوان  یکی  از  جاذبه‌های  گردشگری  شهر  اصفهان  شناخته  می‌شود  و  گردشگران  زیادی  از  سراسر  ایران  و  جهان  از  آن  بازدید  می‌کنند.

 

 

ویژگی‌های اجتماعی و فرهنگی:

معرفی ساکنین:

شهرک الهیه محل سکونت اقشار مختلف جامعه با  سطح  تحصیلات  و  درآمد  متفاوت  است.  در  این  محله  می‌توان  خانواده‌های  ثروتمند  و  موفق  را  در  کنار  خانواده‌های  متوسط  و  کم‌درآمد  مشاهده  کرد.  همچنین  در  الهیه  اقلیت‌های  مذهبی  و  قومی  نیز  زندگی  می‌کنند.

مشاغل:

ساکنین  محله  الهیه  در  مشاغل  مختلفی  فعالیت  می‌کنند.  بسیاری  از  آنها  در  ادارات  و  سازمان‌های  دولتی  مشغول  به  کار  هستند.  همچنین  در  این  محله  پزشک‌ها،  مهندسان،  وکلای  دادگستری  و  کارآفرینان  بسیاری  زندگی  می‌کنند.

سطح تحصیلات:

سطح  تحصیلات  ساکنین  محله  الهیه  بالا  است.  بسیاری  از  آنها  دارای  مدرک  کارشناسی  و  بالاتر  هستند.  در  این  محله  مدارس  و  دانشگاه‌های  معتبری  نیز  وجود  دارد.

گرایش‌های فرهنگی:

ساکنین  محله  الهیه  به  فرهنگ  و  هنر  علاقه  بسیاری  دارند.  در  این  محله  موزه‌ها،  گالری‌های  هنری  و  کتابخانه‌های  بسیاری  وجود  دارد.  همچنین  در  الهیه  جشنواره‌ها  و  رویدادهای  فرهنگی  بسیاری  برگزار  می‌شود.

آداب و رسوم و سنت‌ها:

ساکنین  شهرک الهیه  به  آداب  و  رسوم  و  سنت‌های  ایرانی  بسیار  پایبند  هستند.  در  این  محله  جشن‌های  ملی  و  مذهبی  با  شکوه  و  جلال  خاصی  برگزار  می‌شود.  همچنین  ساکنین  الهیه  به  همسایه‌ها  و  اطرافیان  خود  احترام  بسیاری  می‌گذارند  و  به  آنها  کمک  می‌کنند.

بررسی اماکن فرهنگی و اجتماعی:

در  محله  الهیه  اماکن  فرهنگی  و  اجتماعی  بسیاری  وجود  دارد  که  از  جمله  آنها  می‌توان  به  موارد  زیر  اشاره  کرد:

 * مدارس:  مدرسه  شاهد  یزدان،  مدرسه  فرزانگان  دختران،  مدرسه  تیزهوشان  علامه  حسینی

 * دانشگاه‌ها:  دانشگاه  اصفهان،  دانشگاه  صنعتی  اصفهان،  دانشگاه  مطهری

 * موزه‌ها:  موزه  هنرهای  معاصر  اصفهان،  موزه  مردم‌شناسی  اصفهان،  موزه  تاریخ  اصفهان

 * گالری‌های  هنری:  گالری  هنر  ایرانی،  گالری  هشت،  گالری  سی

 * کتابخانه‌ها:  کتابخانه  مرکزی  اصفهان،  کتابخانه  ملی  اصفهان،  کتابخانه  دانشگاه  اصفهان

 * مساجد:  مسجد  امام  علی،  مسجد  شیخ  لطف‌الله،  مسجد  جامع  عباسی

 * اماکن  ورزشی:  ورزشگاه  پهلوی،  استخر  آزادی،  مجموعه  ورزشی  میثاق

 

 

وضعیت اقتصادی و کالبدی:

بررسی فعالیت‌های اقتصادی غالب:

محله الهیه یکی از مناطق  تجاری  و  مالی  اصفهان  به  شمار  می‌رود.  در  این  محله  فروشگاه‌های  بسیاری  وجود  دارد  که  به  فروش  انواع  کالاها  و  خدمات  می‌پردازند.  از  جمله  این  فروشگاه‌ها  می‌توان  به  بوتیک‌های  لباس،  فروشگاه‌های  جواهرات،  مبلمان  و  فرش  اشاره  کرد.  همچنین  در  الهیه  رستوران‌ها،  کافه‌ها  و  مراکز  خرید  بسیاری  وجود  دارد  که  محلی  مناسب  برای  خرید  و  تفریح  خانواده‌ها  و  گردشگران  است.

معرفی امکانات و خدمات رفاهی:

محله الهیه از نظر امکانات و خدمات رفاهی کامل است.  در  این  محله  بیمارستان‌ها،  کلینیک‌های  پزشکی،  داروخانه‌ها،  بانک‌ها،  ادارات  پست  و  پلیس  وجود  دارد.  همچنین  در  الهیه  مدارس  و  دانشگاه‌های  معتبری  نیز  وجود  دارد.

بررسی وضعیت ترافیک و حمل و نقل عمومی:

محله الهیه به  خوبی  به  شبکه  حمل  و  نقل  عمومی  شهر  متصل  است.  در  این  محله  خطوط  اتوبوس‌رانی  و  مترو  وجود  دارد  که  ساکنین  را  به  سایر  نقاط  شهر  متصل  می‌کند.  با  این  وجود،  در  ساعات  پیک  ترافیک  در  خیابان‌های  اصلی  محله  ترافیک  سنگینی  وجود  دارد.

وضعیت کالبدی محله:

محله  الهیه  از  نظر  کالبدی  در  وضعیت  مناسبی  قرار  دارد.  خیابان‌ها  و  کوچه‌های  این  محله  آسفالت شده  و  فضای  سبز  بسیاری  در  آن  وجود  دارد.  همچنین  در  الهیه  ساختمان‌های  بلند  و  مدرنی  وجود  دارد  که  به  زیبایی  محله  افزوده  است.

تراکم جمعیت:

تراکم  جمعیت  در  محله  الهیه  نسبتاً  پایین  است.  در  این  محله  خانواده‌ها  در  خانه‌های  مستقل  و  ویلایی  زندگی  می‌کنند.

آلودگی:

میزان  آلودگی  هوا  و  صوت  در  محله  الهیه  نسبتاً  پایین  است.  این  موضوع  به  دلیل  وجود  فضای  سبز  بسیار  و  عدم  وجود  فعالیت‌های  صنعتی  در  محله  است.

 

 

جاذبه‌های گردشگری و تفریحی:

محله الهیه به دلیل  فضای  سبز  دلنشین  و  معماری  مدرن  خود،  یکی  از  جاذبه‌های  گردشگری  شهر  اصفهان  به  شمار  می‌رود.  در  این  محله  جاذبه‌های  گردشگری  و  تفریحی  بسیاری  وجود  دارد  که  از  جمله  آنها  می‌توان  به  موارد  زیر  اشاره  کرد:

اماکن تاریخی و دیدنی:

 * باغ  و  عمارت  چهلستون:  این  باغ  و  عمارت  در  دوران  قاجار  احداث  شده  و  یکی  از  زیباترین  باغ‌های  اصفهان  به  شمار  می‌رود.  در  این  باغ  چهل  ستون  چوبی  وجود  دارد  که  به  زیبایی  تزیین  شده  اند.  در  محوطه  باغ  نیز  استخرها،  فواره‌ها  و  گل‌های  رنگارنگ  به  چشم  می‌خورد.

  

 * مسجد  امام  علی:  این  مسجد  در  دوران  پهلوی  احداث  شده  و  یکی  از  بزرگترین  مساجد  اصفهان  به  شمار  می‌رود.  مسجد  امام  علی  به  دلیل  معماری  مدرن  و  زیبایی  که  دارد،  یکی  از  جاذبه‌های  گردشگری  اصفهان  است.

  

 * موزه  هنرهای  معاصر  اصفهان:  در  این  موزه  مجموعه‌ای  از  آثار  هنرمندان  ایرانی  و  خارجی  به  نمایش  گذاشته  شده  است.  موزه  هنرهای  معاصر  اصفهان  یکی  از  مهم‌ترین  موزه‌های  هنر  ایران  به  شمار  می‌رود.

   

الهیه در دوران قاجار:

همانطور که در مقدمه اشاره شد، قدمت محله الهیه به دوران قاجار باز می‌گردد. در آن زمان، این منطقه به عنوان ییلاقگاه تابستانی شاهزادگان و درباریان مورد استفاده قرار می‌گرفت.  باغ‌ها و عمارت‌های باشکوهی در این منطقه بنا شده بود که متاسفانه در گذر زمان بسیاری از آنها تخریب شده‌اند.  یکی از مشهورترین این عمارت‌ها، باغ و عمارت چهلستون بود که در زمان فتحعلی‌شاه قاجار احداث شده بود. این عمارت دارای 40 ستون چوبی بود که به زیبایی تزیین شده بودند. در محوطه باغ نیز استخرها، فواره‌ها و گل‌های رنگارنگ به چشم می‌خورد.

نقش الهیه در مشروطه:

محله الهیه در دوران مشروطه نیز نقش مهمی ایفا کرد.  بسیاری از مشروطه‌خواهان در این محله مخفی می‌شدند و جلسات خود را در باغ‌ها و عمارت‌های آن برگزار می‌کردند.  یکی از مشهورترین این جلسات، در عمارت چهلستون برگزار شد که در آن مشروطه‌خواهان تصمیم به فتح  تهران گرفتند.

الهیه در دوران پهلوی:

پس از   انقلاب مشروطه،  تغییرات  زیادی  در  محله  الهیه  ایجاد  شد.  بسیاری  از  باغ‌ها  و  عمارت‌های  قدیمی  تخریب  شدند  و  به  جای  آن‌ها  خانه‌ها  و  ساختمان‌های  مدرن  احداث  گردید.  در  این  دوران،  خیابان‌ها  و  کوچه‌های  محله  نیز  آسفالت  شدند  و  مدرسه‌ها،  مساجد  و  مراکز  خرید  بسیاری  در  آن  احداث  شد.

الهیه در دوران انقلاب اسلامی:

پس از انقلاب اسلامی، محله الهیه شاهد تحولات چشمگیری بود.  بسیاری از ساکنین قدیمی محله که از وابستگان رژیم پهلوی بودند، از ایران خارج شدند و جای خود را به خانواده‌های جدیدی دادند.  در این دوران،  مساجد  و  مکان‌های  مذهبی  بسیاری  در  محله  احداث  شد  و  فضای  فرهنگی  و  مذهبی  محله  نیز  تغییر  کرد.

 

رستوران‌ها و کافه‌ها:

در  محله  الهیه  رستوران‌ها  و  کافه‌های  بسیاری  وجود  دارد  که  انواع  غذاها  و  نوشیدنی‌های  ایرانی  و  فرنگی  را  ارائه  می‌دهند.  از  جمله  این  رستوران‌ها  و  کافه‌ها  می‌توان  به  رستوران  شمرون،  کافه  رمان  و  کافه  فلورانس  اشاره  کرد.

مراکز خرید:

در  محله  الهیه  مراکز  خرید  بسیاری  وجود  دارد  که  محلی  مناسب  برای  خرید  انواع  کالاها  و  خدمات  است.  از  جمله  این  مراکز  خرید  می‌توان  به  مرکز  خرید  اصفهان  سیتی،  مرکز  خرید  مهر  و  مرکز  خرید  ایران  مال  اشاره  کرد.

رویدادها و جشنواره‌ها:

در  محله  الهیه  رویدادها  و جشنواره‌های  بسیاری  برگزار  می‌شود  که  از  جمله  آنها  می‌توان  به  جشنواره  موسیقی  فجر،  جشنواره  فیلم  اصفهان  و  جشنواره  تئاتر  فجر  اشاره  کرد.

 

الهیه، نگینی درخشان در اصفهان:

محله الهیه با  فضای  سبز  دلنشین،  معماری  مدرن،  امکانات  رفاهی  کامل و  جاذبه‌های  گردشگری  و  تفریحی  بسیار،  به  یکی  از  محبوب‌ترین  مناطق  مسکونی  شهر  اصفهان  تبدیل  شده  است.  این  محله  غنی  از  تاریخ  و  فرهنگ  است  و  داستان‌های  جالب  و  شنیدنی  بسیاری  برای  روایت  کردن  دارد.

در  این  مقاله  به  طور  جامع  به  بررسی  محله  الهیه  اصفهان  پرداختیم.  از  تاریخچه  و  هویت  این  محله  گرفته  تا  ویژگی‌های  اجتماعی  و  فرهنگی،  وضعیت  اقتصادی  و  کالبدی،  و  جاذبه‌های  گردشگری  و  تفریحی  آن،  همه  را  در  این  مقاله  خواندیم.