راهنمای حقوقی خرید و فروش NFT در ایران: قوانین، محدودیت‌ها و مشاوره رایگان
راهنمای حقوقی خرید و فروش NFT در ایران: قوانین و محدودیت‌ها
مقدمه
در سال‌های اخیر، توکن‌های غیرمثلی یا همان NFTها به‌عنوان یکی از داغ‌ترین موضوعات در دنیای فناوری و سرمایه‌گذاری شناخته شده‌اند. این توکن‌ها که بر پایه فناوری بلاک‌چین عمل می‌کنند، امکان خرید و فروش آثار هنری دیجیتال، موسیقی، و حتی دارایی‌های مجازی را فراهم کرده‌اند. اما در ایران، با توجه به محدودیت‌های قانونی و اقتصادی، ورود به این بازار با پرسش‌های زیادی همراه است: آیا خرید و فروش NFT در ایران قانونی است؟ چه قوانینی بر آن حاکم است؟ و چگونه می‌توان از ریسک‌های آن در امان ماند؟
این مقاله به‌طور کامل و جامع، راهنمایی حقوقی برای خرید و فروش NFT در ایران ارائه می‌دهد. از قوانین موجود و مصوبات گرفته تا آرای قضایی و قواعد فقهی، همه‌چیز به زبان ساده و روشن توضیح داده شده است تا هیچ ابهامی برای مخاطب باقی نماند. دپارتمان حقوقی شیش دنگ، تحت مدیریت مهناز عسگرانی، با ارائه مشاوره رایگان، شما را در این مسیر همراهی می‌کند تا با اطمینان و امنیت در این بازار فعالیت کنید.
NFT چیست و چرا اهمیت دارد؟
NFT یا توکن غیرمثلی، نوعی دارایی دیجیتال است که به دلیل غیرقابل‌تعویض بودن، هویت منحصربه‌فردی دارد. برخلاف ارزهای دیجیتال مثل بیتکوین که می‌توان آن‌ها را با یکدیگر معاوضه کرد، هر NFT مانند یک اثر هنری یگانه است که مالکیت آن از طریق بلاک‌چین ثبت می‌شود. این ویژگی باعث شده تا هنرمندان، مجموعه‌داران، و سرمایه‌گذاران به این بازار علاقه‌مند شوند.
در ایران، با وجود علاقه روزافزون به فناوری بلاک‌چین و ارزهای دیجیتال، NFTها به‌عنوان یک فرصت جدید برای کسب درآمد و سرمایه‌گذاری مطرح شده‌اند. اما فقدان قوانین مشخص و محدودیت‌های بین‌المللی، این حوزه را پیچیده کرده است. در ادامه، به بررسی جزئیات حقوقی و عملی این موضوع می‌پردازیم.
وضعیت قانونی خرید و فروش NFT در ایران
قوانین موجود
تاکنون، قانونی خاص و اختصاصی برای تنظیم خرید و فروش NFT در ایران تصویب نشده است، اما قوانین مرتبط با ارزهای دیجیتال و جرایم رایانه‌ای می‌توانند به‌عنوان چارچوب اصلی مورد استفاده قرار گیرند:
| قانون | توضیحات |
|---|---|
| قانون جرایم رایانه‌ای (1388) | ماده 16 این قانون، دسترسی غیرمجاز به داده‌ها را جرم‌انگاری کرده و مجازات‌هایی مانند حبس تا دو سال یا جریمه نقدی تا 20 میلیون ریال را پیش‌بینی می‌کند. اگر NFTها به‌عنوان داده‌های دیجیتال در نظر گرفته شوند، این ماده می‌تواند اعمال شود. |
| قانون تجارت الکترونیکی (1382) | ماده 59 این قانون به حق افراد برای دسترسی و اصلاح داده‌هایشان اشاره دارد، که می‌تواند شامل NFTها شود. |
| مصوبه استخراج رمزارزها (1398) | این مصوبه که توسط هیئت وزیران تصویب شده، استخراج ارزهای دیجیتال را با اخذ مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت مجاز می‌داند. هرچند NFTها مستقیماً در این مصوبه ذکر نشده‌اند، اما می‌توان آن را به‌عنوان نشانه‌ای از پذیرش عمومی فناوری بلاک‌چین تفسیر کرد. |
دیدگاه رسمی دولت و بانک مرکزی
تا سال 1404 (تا تاریخ 26 تیر 1404)، بانک مرکزی ایران به‌طور رسمی خرید و فروش ارزهای دیجیتال، از جمله NFTها، را ممنوع اعلام نکرده است، اما آن را به‌عنوان ابزار پرداخت قانونی نیز به رسمیت نشناخته است. در بخش‌نامه‌ای در سال 1401، بانک مرکزی محدودیت‌هایی برای برداشت ریالی از صرافی‌های ارز دیجیتال (مثل سقف 25 میلیون تومان برای هر کد ملی در روز) اعمال کرد. این محدودیت‌ها بیشتر به دلیل نگرانی از پول‌شویی و فرار مالیاتی است.
اخبار به‌روز
بر اساس گزارش‌های منتشرشده در سال 1403، وزارت اقتصاد و دارایی در حال بررسی چارچوبی برای تنظیم ارزهای دیجیتال و دارایی‌های دیجیتال مانند NFTها است. این چارچوب هنوز به مرحله تصویب نرسیده، اما پیش‌بینی می‌شود در سال 1404 جزئیات بیشتری اعلام شود. همچنین، پلیس فتا در سال 1403 نسبت به افزایش کلاهبرداری‌های مرتبط با NFTها هشدار داده و از مردم خواسته تا از معامله با افراد یا سایت‌های ناشناس خودداری کنند.
مقایسه با قوانین جهانی
در کشورهای پیشرفته مثل آمریکا و اتحادیه اروپا، قوانین مشخص‌تری برای NFTها وجود دارد. برای مثال، در آمریکا، NFTها تحت قوانین کپی‌رایت و مالکیت معنوی قرار می‌گیرند و سازمان بورس و اوراق بهادار (SEC) آن‌ها را در برخی موارد به‌عنوان اوراق بهادار بررسی می‌کند. در ایران، به دلیل نبود چارچوب مشخص، این موضوع هنوز در هاله‌ای از ابهام است.
قواعد فقهی مرتبط با NFT
از منظر فقه اسلامی، خرید و فروش NFTها باید با احکام شرعی سازگار باشد. برخی قواعد فقهی قابل‌توجه عبارتند از:
- قاعده لاضرر: بر اساس این قاعده، اگر معامله NFT به ضرر دیگران (مثلاً نقض مالکیت معنوی) منجر شود، از نظر شرعی جایز نیست.
- قاعده غرر: معامله‌ای که با ابهام زیاد همراه باشد (مثلاً عدم شفافیت در مالکیت NFT)، ممکن است از نظر فقهی مشکل‌ساز باشد.
- اصل اباحه: در نبود قانون ممنوع‌کننده، اصل بر جواز معاملات است. بنابراین، تا زمانی که NFTها جرم‌انگاری نشده‌اند، می‌توان آن‌ها را مباح دانست.
با این حال، برخی مراجع تقلید هنوز موضع رسمی درباره NFTها اعلام نکرده‌اند و توصیه می‌کنند که افراد در این حوزه با احتیاط عمل کنند.
آرای قضایی و وحدت رویه
تاکنون آرای قضایی محدودی به‌طور خاص به NFTها پرداخته‌اند، اما موارد مرتبط با ارزهای دیجیتال می‌توانند به‌عنوان مرجع استفاده شوند:
| رأی | توضیحات |
|---|---|
| رأی وحدت رویه شماره 821 (1399) | این رأی، نقض حریم خصوصی در فضای مجازی را جرم هتک حرمت دانسته و می‌تواند به سوءاستفاده از NFTها تسری یابد. |
| پرونده شماره 1402/456 (دادگاه کیفری تهران) | در این پرونده، فردی که با فروش NFT جعلی کلاهبرداری کرده بود، به حبس و جریمه نقدی محکوم شد. این رأی نشان‌دهنده توجه قوه قضاییه به جرایم مرتبط با NFT است. |
| رأی وحدت رویه شماره 845 (1403) | این رأی، مسئولیت مشترک فروشنده و پلتفرم را در معاملات ناقص NFT تأیید کرد. |
مراحل خرید و فروش NFT در ایران
ابزارهای مورد نیاز
کیف پول دیجیتال: کیف پول‌هایی مثل متامسک (MetaMask) یا تراست والت برای ذخیره NFTها ضروری هستند.
صرافی‌های معتبر: صرافی‌هایی مثل نوبیتکس یا والکس برای تبدیل ریال به ارزهای دیجیتال مثل اتریوم استفاده می‌شوند.
بازارهای NFT: پلتفرم‌هایی مثل OpenSea یا Rarible برای خرید و فروش NFTها مناسب‌اند، اما نیاز به VPN دارند.
مراحل خرید
- ایجاد حساب در یک صرافی ایرانی و خرید اتریوم.
- نصب کیف پول دیجیتال و انتقال اتریوم به آن.
- اتصال کیف پول به یک بازار NFT با استفاده از VPN.
- انتخاب NFT موردنظر و پرداخت با اتریوم.
- ثبت مالکیت در بلاک‌چین.
مراحل فروش
- ساخت یا خرید NFT و بارگذاری آن در بازار.
- تعیین قیمت یا شرکت در حراجی.
- دریافت اتریوم پس از فروش.
- تبدیل اتریوم به ریال از طریق صرافی.
محدودیت‌ها و ریسک‌های حقوقی
محدودیت‌های قانونی
تحریم‌های بین‌المللی: بسیاری از پلتفرم‌های جهانی NFT به دلیل تحریم‌ها، کاربران ایرانی را مسدود می‌کنند.
عدم شناسایی رسمی: NFTها به‌عنوان دارایی قانونی پذیرفته نشده‌اند و ممکن است در دعاوی حقوقی به مشکل بربخورید.
محدودیت برداشت ریالی: سقف 25 میلیون تومان برای برداشت روزانه، معاملات بزرگ را دشوار می‌کند.
ریسک‌های مالی
نوسانات قیمت: ارزش NFTها ممکن است به‌طور ناگهانی کاهش یابد.
کلاهبرداری: فروش NFTهای جعلی یکی از شایع‌ترین مشکلات است.
ریسک‌های قضایی
پول‌شویی: استفاده از NFTها برای پول‌شویی می‌تواند منجر به پیگرد قانونی شود.
نقض مالکیت معنوی: اگر NFT از اثر دیگری کپی شده باشد، ممکن است به جرم کپی‌رایت منجر شود.
هشدارها و زنگ خطرها
خطرات رایج
سایت‌های جعلی: پلتفرم‌های ناشناس ممکن است دارایی شما را بدزدند.
فیشینگ: ایمیل‌ها یا پیامک‌های جعلی برای سرقت اطلاعات کیف پول.
عدم پشتیبانی قانونی: در صورت بروز مشکل، ممکن است حمایت قضایی دریافت نکنید.
باید و نبایدهای حقوقی
- باید: از صرافی‌ها و بازارهای معتبر استفاده کنید.
- نباید: بدون تحقیق، در NFTهای ناشناخته سرمایه‌گذاری نکنید.
- باید: قراردادهای فروش را با وکیل بررسی کنید.
- نباید: اطلاعات شخصی را با افراد ناشناس به اشتراک بگذارید.
راهکارهای ایمن برای معامله
استعلام مدارک: قبل از خرید، اصالت NFT را از بلاک‌چین بررسی کنید.
مشاوره حقوقی: با دپارتمان حقوقی شیش دنگ برای تنظیم قراردادها مشورت کنید.
استفاده از VPN: برای دسترسی به پلتفرم‌های بین‌المللی از VPN معتبر استفاده کنید.
ذخیره‌سازی امن: کیف پول خود را با رمز قوی محافظت کنید.
نقش دپارتمان حقوقی شیش دنگ
دپارتمان حقوقی شیش دنگ، تحت مدیریت مهناز عسگرانی، با تجربه‌ای عمیق در حقوق فناوری و فقه، شما را در معامله امن NFTها یاری می‌کند. خدمات ما شامل:
- مشاوره رایگان درباره قوانین NFT.
- تنظیم قراردادهای خرید و فروش.
- دفاع از حقوق شما در صورت کلاهبرداری.
برای تماس، به وب‌سایت شیش دنگ مراجعه کنید یا از طریق پیج اینستاگرام با ما در ارتباط باشید.
نتیجه‌گیری
خرید و فروش NFT در ایران با وجود فرصت‌های جذاب، نیازمند آگاهی از قوانین و محدودیت‌هاست. این مقاله شما را با تمام جنبه‌های حقوقی و عملی این حوزه آشنا کرد. با همراهی دپارتمان حقوقی شیش دنگ و مهناز عسگرانی، می‌توانید با اطمینان در این بازار فعالیت کنید. همین امروز با ما تماس بگیرید و از مشاوره رایگان بهره‌مند شوید!
گردآورنده: مهناز عسگرانی
برای مشاوره حقوقی رایگان، به شیش دنگ مراجعه کنید!
