راهکارهای مدیریت محصولات علوفه ای در ایران

هر خدمت، ابزار، تجهیز یا ماده مصرفی که جهت رشد، تکثیر و پرورش حیوانات مورد استفاده قرار بگیرد، جزء نهاده های دامی محسوب می شود. به این معنی که بسیاری از محصولات کشاورزی به عنوان ماده مصرفی برای پرورش دام ها و حیوانات خانگی دیگر مورد استفاده قرار می گیرد. محصولات علوفه ای، برگی و همین طور کاه باقی مانده پس از برداشت غلات و دانه بعضی از غلات نظیر جو به طور مستقیم و کنجاله بعضی از دانه های روغنی مثل سویا به عنوان نهاده های دامی مورد مصرف قرار می گیرند.

در مورد نهاده های دامی در ایران، موارد زیر را می توانیم به اختصار توضیح دهیم:

 

1.      انواع نهاده های دامی

- دانه های غلات (جو، ذرت و گندم)

- کنجاله های (تفاله) روغنی (کنجاله سویا و کنجاله کلزا)

- سبوس و پس مانده های صنایع غذایی

- مکمل های معدنی و ویتامینه

- علوفه های خشک (یونجه و شبدر)

- سیلاژهای (سیلو کردن) علوفه ای

 

2.      وضعیت تولید و تأمین نهاده های دامی در ایران

تولید داخلی برخی نهاده ها مانند جو، ذرت و یونجه تا حد زیادی جواب گوی نیاز داخلی است. اما برای تأمین کنجاله های روغنی و برخی مکمل ها، وابستگی به واردات وجود دارد. در سال های اخیر، افزایش قیمت و نوسانات در بازار نهاده ها، چالش مهمی برای دامداران بوده است. دولت برای کنترل قیمت ها و تأمین نهاده ها، اقداماتی مانند تخصیص ارز ترجیحی را انجام داده است.

 

3.     اهمیت نهاده های دامی

- نهاده های دامی نقش کلیدی در افزایش بهره وری و تولید محصولات دامی (گوشت، شیر و تخم مرغ) دارند.

- دسترسی به نهاده های مناسب و قیمت اقتصادی، یکی از عوامل مهم رقابت پذیری تولیدکنندگان دامی می باشد.

- توسعه تولید و صادرات محصولات دامی در گرو تأمین پایدار نهاده های دامی است.

 

امیدواریم این توضیحات کلی درباره نهاده های دامی در ایران مفید باشد. برای کمک به تولید پایدار نهاده های دامی در ایران، می توان پیشنهادهای زیر را در نظر گرفت:

 

1.      افزایش تولید داخلی نهاده ها

- حمایت از کشاورزان برای افزایش سطح زیر کشت محصولات علوفه ای و دانه های روغنی

- ارائه تسهیلات و یارانه ها به منظور افزایش بهره وری و تولید این محصولات

- توسعه زنجیره های تأمین داخلی و کاهش وابستگی به واردات

 

2.      مدیریت مصرف و کاهش ضایعات

- آموزش و ترویج روش های بهینه سازی مصرف نهاده ها در بخش دامداری

- بهبود فرآیندهای نگهداری و انبارداری نهاده ها برای کاهش ضایعات

- ترویج استفاده از ضایعات و پسماندهای صنایع کشاورزی در خوراک دام

 

 

3.     تنوع بخشی به منابع تأمین

- توسعه همکاری های بین المللی برای دسترسی به منابع جدید تأمین نهاده ها

- حمایت از سرمایه گذاری در صنایع تولید نهاده های دامی داخلی

- ایجاد ذخایر راهبردی از نهاده های دامی برای مواقع بحران و کمبود

 

4.     بهبود سیاست ها و نظام حمایتی

- سیاست گذاری های هدفمند برای تنظیم بازار و قیمت نهاده ها

- طراحی نظام بیمه ای مناسب برای حمایت از تولیدکنندگان نهاده ها

- توسعه زیرساخت های فنی و مالی مورد نیاز بخش تولید نهاده های دامی

 

اجرای این راهکارها می تواند به تقویت زنجیره تأمین پایدار نهاده های دامی در ایران کمک کند. برای تشویق کشاورزان به افزایش تولید محصولات علوفه ای در ایران، می توان اقدامات عملی زیر را در نظر گرفت:

 

1.      افزایش نرخ خرید تضمینی محصولات علوفه ای

- تعیین قیمت خرید تضمینی محصولات علوفه ای که برای کشاورزان مشوق کافی ایجاد کند

- تسریع در پرداخت مطالبات کشاورزان از طریق خرید تضمینی

 

2.      ارائه حمایت های مالی و فنی

- تخصیص یارانه ها و تسهیلات ارزان قیمت برای تأمین نهاده های تولید علوفه

- ارائه خدمات مشاوره ای، آموزشی و ترویجی برای افزایش بهره وری

 

3.     توسعه بازارهای فروش

- ایجاد بازارچه های محلی و مراکز عرضه محصولات علوفه ای

- همکاری با صنایع دامی برای تضمین بازار فروش علوفه

 

4.     بهبود زیرساخت ها

- سرمایه گذاری در توسعه زمین های کشاورزی مناسب کشت علوفه

- گسترش شبکه آبیاری و زهکشی برای افزایش تولید

 

5.     مدیریت بحران خشکسالی

- ایجاد ذخایر راهبردی علوفه برای مواقع کمبود

- ارائه بسته های حمایتی برای مناطق تحت تأثیر خشکسالی

 

اجرای این اقدامات می تواند به افزایش انگیزه و توان تولیدی کشاورزان برای محصولات علوفه ای کمک نماید.

 

 

برای تشویق کشاورزان به کشت محصولات علوفه ای در مناطق خشک و کم آب، می توان از راهکارهای زیر استفاده کرد:

 

1.      توسعه کشت های مقاوم به خشکی

- معرفی و ترویج کاشت گیاهان علوفه ای مقاوم به کم آبی مانند یونجه، شبدر و چاودار

- حمایت از تحقیقات اصلاح و معرفی ارقام جدید مقاوم به خشکی

 

2.      بهبود مدیریت منابع آب

- اجرای طرح های آبیاری مدرن و کارآمد مانند آبیاری قطره ای و بارانی

- ترویج استفاده از آب های بازیافتی و غیرمتعارف برای آبیاری محصولات علوفه ای

 

3.     ارائه مشوق های اقتصادی

- افزایش قیمت خرید تضمینی محصولات علوفه ای

- اعطای تسهیلات و یارانه های ویژه برای کشاورزان مناطق خشک

 

4.     تقویت زیرساخت ها و خدمات

- توسعه شبکه های آبیاری و زهکشی در مناطق کم آب

- گسترش خدمات ترویجی و آموزشی برای ارتقای دانش کشاورزان

 

5.     مدیریت ریسک و بیمه

- طراحی و ارائه طرح های بیمه محصولات علوفه ای در برابر خشکسالی

- ایجاد صندوق های حمایتی برای جبران خسارات ناشی از بحران آب

 

اجرای این راهکارها می تواند به افزایش انگیزه و توانایی کشاورزان برای کشت محصولات علوفه ای در مناطق خشک و کم آب کمک کند. برای حمایت از کشاورزان در کشت محصولات علوفه ای در مناطق خشک و کم آب، می توان از انواع حمایت های مالی و فنی استفاده کرد که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم:

 

1.      حمایت های مالی

- ارائه تسهیلات و وام های کم بهره برای خرید تجهیزات آبیاری مدرن

- پرداخت یارانه و معافیت مالیاتی برای کشت محصولات علوفه ای

- پرداخت بیمه خسارات ناشی از خشکسالی و کمبود آب

- اعطای مشوق های قیمتی برای خرید محصولات علوفه ای

 

2.      حمایت های فنی

- ارائه خدمات مشاوره و آموزش برای بهبود مدیریت مزرعه و آبیاری

- معرفی و تأمین بذر و نشاء ارقام مقاوم به خشکی

- راه اندازی مراکز تحقیقاتی برای اصلاح و توسعه محصولات علوفه ای

- ارائه خدمات زراعی و مکانیزاسیون (ماشینی کردن) برای افزایش بهره وری

 

3.     زیرساخت های حمایتی

- توسعه شبکه های آبیاری و زهکشی در مناطق کم آب

- ایجاد انبارهای ذخیره و سیلوهای علوفه در سطح محلی

- ایجاد بازارهای فروش و زنجیره های ارزش برای محصولات علوفه ای

 

این ترکیب حمایت های مالی و فنی می تواند به ارتقای توانمندی و انگیزه کشاورزان برای کشت محصولات علوفه ای در شرایط خشکسالی کمک نماید.

 

بازبینی: س. سیاح