ساخت و ساز غیرمجاز: سایه ای بر توسعه پایدار شهری

ساخت و ساز غیرمجاز، پدیده‌ای مخرب و چالش‌برانگیز، در بافت شهری و روستایی کشور ما ریشه دوانده است. این پدیده، همچون زخمی عمیق، پیکره شهرها و روستاها را می‌آزارد و تبعات منفی بسیاری را در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی و حتی فرهنگی به دنبال دارد.

💻به قدرتمندترین سامانه ملکی کشور خوش آمدید

 

ریشه‌های پیچیده ساخت و ساز غیرمجاز

پدیده ساخت و ساز غیرمجاز، همچون معضلی چندوجهی، ریشه در دلایل گوناگونی دارد که در هم تنیده‌اند و بستری را برای رشد این پدیده فراهم می‌سازند. در ادامه به بررسی عمیق‌تر این دلایل می‌پردازیم:

 

1.افزایش بی‌رویه جمعیت شهری: رشد شتابان جمعیت شهرها، تقاضا برای مسکن و فضاهای شهری را به شدت افزایش داده است. این در حالی است که عرضه زمین و مسکن با این رشد همخوانی ندارد. این عدم تعادل، زمینه‌ساز روی آوردن برخی افراد به ساخت و سازهای غیرمجاز می‌شود تا بتوانند سرپناهی برای خود و خانواده‌شان فراهم کنند.

 

2. کمبود زمین مناسب برای ساخت و ساز: در بسیاری از شهرها، زمین‌های مناسب برای ساخت و ساز، محدود و گران‌قیمت هستند. این مسأله، به ویژه برای اقشار کم‌درآمد، دسترسی به مسکن را دشوار می‌سازد و آنان را به سمت ساخت و ساز در زمین‌های نامناسب و غیرمجاز سوق می‌دهد.

 

3. ضعف نظارت و کنترل دستگاه‌های مسئول: نبود نظارت کافی و کارآمد از سوی دستگاه‌های مسئول، به افراد فرصت‌طلب اجازه می‌دهد تا بدون ترس از پیگرد قانونی، به ساخت و سازهای غیرمجاز بپردازند. این ضعف نظارت، می‌تواند ناشی از کمبود نیروی انسانی، منابع مالی و تجهیزات لازم برای نظارت باشد.

 

4. پیچیدگی و زمان‌بر بودن فرآیند اخذ مجوزهای قانونی: فرآیند اخذ مجوزهای قانونی برای ساخت و ساز، اغلب پیچیده، زمان‌بر و پرهزینه است. این مسأله، می‌تواند باعث دلسردی و ناامیدی افراد شود و آنان را به سمت ساخت و سازهای غیرمجاز سوق دهد.

 

5.سودجویی برخی افراد و گروه‌ها: متأسفانه، برخی افراد و گروه‌ها، با سوءاستفاده از شرایط موجود، به ساخت و سازهای غیرمجاز می‌پردازند تا سودهای کلانی به دست آورند. این افراد، با بی‌توجهی به قوانین و مقررات، به منافع شخصی خود می‌اندیشند و به حقوق شهروندان و جامعه آسیب می‌رسانند.

 

**مشاهده و خرید بهترین مصالح ساختمانی**

 

 

سایه شوم تبعات ساخت و سازهای غیرمجاز بر زندگی شهری

ساخت و سازهای غیرمجاز، تبعاتی عمیق و گسترده دارند که نه تنها چهره شهرها و روستاها را مخدوش می‌سازند، بلکه زندگی و امنیت شهروندان را نیز به مخاطره می‌اندازند. در ادامه، به بررسی دقیق‌تر این تبعات می‌پردازیم:

 

1. ساختمان‌های ناایمن، تهدیدی برای جان و مال: یکی از مهم‌ترین و نگران‌کننده‌ترین تبعات ساخت و سازهای غیرمجاز، ایجاد ساختمان‌های ناایمن و بی‌کیفیت است. این ساختمان‌ها، به دلیل عدم رعایت اصول فنی و مهندسی، در برابر زلزله، سیل و سایر بلایای طبیعی آسیب‌پذیرند و می‌توانند به تلفات جانی و مالی سنگینی منجر شوند. این مسئله، به ویژه در مناطقی که در معرض خطر بالای بلایای طبیعی قرار دارند، اهمیت بیشتری می‌یابد.

 

2. بی‌نظمی و آشفتگی در سیمای شهر: ساخت و سازهای غیرمجاز، به دلیل عدم رعایت ضوابط و مقررات شهرسازی، به بی‌نظمی و آشفتگی در سیمای شهرها و روستاها دامن می‌زنند. این بی‌نظمی، می‌تواند به شکل تراکم بیش از حد ساختمان‌ها، عدم تناسب میان کاربری‌های مختلف، و همچنین ناهماهنگی در ارتفاع و نماهای ساختمان‌ها بروز پیدا کند. این وضعیت، علاوه بر آسیب رساندن به زیبایی و هویت بصری شهر، می‌تواند مشکلات ترافیکی و زیست‌محیطی را نیز به دنبال داشته باشد.

 

3. تخریب هویت بصری و فرهنگی: شهرها و روستاها، دارای هویت بصری و فرهنگی منحصر به فردی هستند که در طول زمان شکل گرفته است. ساخت و سازهای غیرمجاز، با نادیده گرفتن این هویت، به تخریب آن می‌انجامند و سیمای شهر را به مجموعه‌ای ناهمگون و بی‌هویت تبدیل می‌کنند. این مسئله، می‌تواند به کاهش حس تعلق شهروندان به شهر و تضعیف روحیه جمعی آنان منجر شود.

 

4.افزایش آسیب‌پذیری در برابر بلایای طبیعی: ساخت و سازهای غیرمجاز، اغلب در حریم رودخانه‌ها، مسیل‌ها و سایر مناطق پرخطر صورت می‌گیرند. این مسأله، آسیب‌پذیری شهرها و روستاها را در برابر بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله افزایش می‌دهد و می‌تواند به تلفات جانی و مالی بیشتری منجر شود.

 

5.کاهش ارزش املاک: ساخت و سازهای غیرمجاز، به دلیل عدم رعایت استانداردها و ضوابط قانونی، ارزش املاک مجاور را کاهش می‌دهند. این مسأله، می‌تواند به زیان مالی مالکان این املاک منجر شود و بازار مسکن را با مشکل مواجه سازد.

 

ساخت و سازهای غیرمجاز، علاوه بر آسیب‌های اقتصادی و اجتماعی، به محیط زیست نیز آسیب‌های جدی وارد می‌سازند. این ساخت و سازها، اغلب در حریم رودخانه‌ها، مسیل‌ها، جنگل‌ها و مراتع صورت می‌گیرند و به تخریب این منابع طبیعی ارزشمند می‌انجامند. همچنین، این ساخت و سازها، به دلیل عدم رعایت اصول بهداشتی و زیست‌محیطی، به آلودگی آب، خاک و هوا کمک می‌کنند و سلامت شهروندان را به خطر می‌اندازند.

 

**مشاهده و خرید بهترین مصالح ساختمانی**

 

 

مبارزه با ساخت و ساز غیرمجاز: نیازمند عزمی ملی و اقدامی هماهنگ

مقابله با ساخت و ساز غیرمجاز، همچون مبارزه‌ای پیچیده، نیازمند عزمی ملی و همکاری همه‌جانبه دستگاه‌های مسئول است. در این مسیر، اصلاحات قانونی، تقویت نظارت و برخورد قاطع با متخلفان، از اهمیت بسزایی برخوردار است.

 

1.بازنگری و اصلاح قوانین و مقررات: قوانین و مقررات مربوط به ساخت و ساز، باید به گونه‌ای بازنگری و اصلاح شوند که ضمن حفظ حقوق شهروندان و مالکان، از بروز تخلفات جلوگیری کنند. این اصلاحات می‌توانند شامل شفاف‌سازی قوانین، کاهش بروکراسی اداری، و تعیین مجازات‌های بازدارنده برای متخلفان باشند. همچنین، باید سازوکاری ایجاد شود تا شهروندان بتوانند به راحتی و با کمترین هزینه، مجوزهای لازم برای ساخت و ساز را دریافت کنند.

 

2. تسهیل و تسریع فرآیند اخذ مجوزهای قانونی: پیچیدگی و زمان‌بر بودن فرآیند اخذ مجوزهای قانونی، یکی از دلایل روی آوردن برخی افراد به ساخت و سازهای غیرمجاز است. بنابراین، لازم است این فرآیند، با استفاده از فناوری‌های نوین و حذف مراحل غیرضروری، تسهیل و تسریع شود. همچنین، باید سازوکاری ایجاد شود تا شهروندان بتوانند به راحتی و با کمترین هزینه، از مشاوره‌های لازم برای اخذ مجوزها بهره‌مند شوند.

 

3.تشدید نظارت و کنترل دستگاه‌های مسئول: دستگاه‌های مسئول، باید نظارت و کنترل خود را بر ساخت و سازها تشدید کنند. این نظارت، باید در تمام مراحل ساخت و ساز، از صدور مجوز تا پایان کار، اعمال شود. همچنین، باید سازوکاری ایجاد شود تا شهروندان بتوانند تخلفات ساختمانی را به راحتی گزارش دهند و از پیگیری و رسیدگی به شکایات خود اطمینان حاصل کنند.

 

4. برخورد قاطع و قانونی با متخلفان: برخورد قاطع و قانونی با متخلفان ساخت و ساز غیرمجاز، می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از این تخلفات داشته باشد. این برخورد، می‌تواند شامل جریمه‌های مالی سنگین، تخریب ساختمان‌های غیرمجاز و حتی مجازات‌های حبس باشد. همچنین، باید سازوکاری ایجاد شود تا اموال و دارایی‌های ناشی از ساخت و ساز غیرمجاز، شناسایی و مصادره شوند.

 

5.آگاهی‌بخشی و فرهنگ‌سازی: آگاهی‌بخشی به شهروندان در مورد تبعات منفی ساخت و سازهای غیرمجاز و اهمیت رعایت قوانین و مقررات شهرسازی، می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از این تخلفات داشته باشد. این آگاهی‌بخشی، می‌تواند از طریق رسانه‌ها، نهادهای آموزشی و سازمان‌های مردم‌نهاد صورت گیرد.

 

فرهنگ‌سازی: کلید طلایی پیشگیری از ساخت و ساز غیرمجاز

آگاهی‌بخشی و فرهنگ‌سازی، نقشی حیاتی در مقابله با ساخت و ساز غیرمجاز ایفا می‌کنند. با ارتقاء آگاهی عمومی و ترویج فرهنگ ساخت و ساز اصولی، می‌توانیم به ریشه‌کن کردن این معضل امیدوار باشیم.

 

1.آگاهی‌بخشی به شهروندان: شهروندان، باید از تبعات منفی ساخت و سازهای غیرمجاز بر زندگی خود و جامعه آگاه شوند. این تبعات، شامل خطرات جانی و مالی ناشی از ساختمان‌های ناایمن، آسیب‌های زیست‌محیطی، کاهش ارزش املاک و بی‌نظمی در سیمای شهر می‌شوند. با آگاهی از این تبعات، شهروندان می‌توانند تصمیمات آگاهانه‌تری در مورد ساخت و ساز بگیرند و از مشارکت در تخلفات خودداری کنند.

 

2. ترویج فرهنگ ساخت و ساز اصولی: فرهنگ ساخت و ساز اصولی، به معنای رعایت قوانین و مقررات شهرسازی، استفاده از مصالح استاندارد، و به کارگیری اصول فنی و مهندسی در ساخت و ساز است. این فرهنگ، باید از کودکی در مدارس و خانواده‌ها آموزش داده شود و در جامعه نهادینه شود. با ترویج این فرهنگ، می‌توانیم به ساخت شهری ایمن، زیبا و پایدار کمک کنیم.

 

3.نقش رسانه‌ها: رسانه‌ها، به عنوان پل ارتباطی میان مسئولان و مردم، می‌توانند نقش مهمی در آگاهی‌بخشی و فرهنگ‌سازی ایفا کنند. با تولید و پخش برنامه‌های آموزشی، مستندها و گزارش‌های خبری، رسانه‌ها می‌توانند تبعات منفی ساخت و سازهای غیرمجاز را به تصویر بکشند و اهمیت رعایت قوانین و مقررات شهرسازی را برای شهروندان تبیین کنند.

 

4.نقش نهادهای آموزشی: مدارس و دانشگاه‌ها، می‌توانند با گنجاندن مباحث مربوط به شهرسازی و ساخت و ساز در برنامه‌های درسی خود، به ترویج فرهنگ ساخت و ساز اصولی کمک کنند. همچنین، می‌توانند با برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی، دانش‌آموزان و دانشجویان را با اصول فنی و مهندسی ساخت و ساز آشنا کنند.

 

5.مشارکت سازمان‌های مردم‌نهاد: سازمان‌های مردم‌نهاد فعال در حوزه شهرسازی و محیط زیست، می‌توانند با برگزاری کارگاه‌ها، همایش‌ها و نمایشگاه‌ها، به آگاهی‌بخشی و فرهنگ‌سازی در جامعه کمک کنند. همچنین، می‌توانند با نظارت بر عملکرد دستگاه‌های مسئول و گزارش تخلفات، به بهبود وضعیت ساخت و ساز در شهرها و روستاها کمک کنند.

 

**مشاهده و خرید بهترین مصالح ساختمانی**

 

 

ساخت و ساز اصولی و پایدار، حق همه شهروندان است. با همکاری و همدلی، می‌توانیم به این مهم دست یابیم و شهری ایمن، زیبا و سالم را برای خود و نسل‌های آینده بسازیم.

 

 

 

تشکر که شیش دنگ را انتخاب کردید!

 

فراهم آورنده:احمد رشاد محمدی ️⌨️️💻

 

شیش دنگ قدرت‌مند ترین سامانه‌ی ملکی در کشور