تنوع زیره در اقصی نقاط دنیا [زیره سیاه بهتر است یا زیره سبز؟]

این گیاه دارای دو گونه اصلی است:

1.      زیره سبز (Cuminum Cyminum)

این گونه بیشتر در آسیای مرکزی و خاورمیانه کشت می‌شود و دانه‌ های آن به عنوان ادویه و طعم ‌دهنده غذاها استفاده می‌شوند. دانه‌ های زیره سبز حاوی مواد مغذی مهمی مانند آهن، کلسیم و منیزیم هستند.

2.      زیره سیاه (Bunium Persicum)

این گونه اصالتاً در آسیای مرکزی و جنوب آسیا پراکنده شده اند و دانه ‌های آن نیز به عنوان ادویه استفاده می‌شوند. زیره سیاه دارای طعم و عطر قوی‌ تری نسبت به زیره سبز می باشد.

هر دو گونه زیره به طور گسترده در آشپزی و طب سنتی خاورمیانه و آسیا کاربرد دارند. این گیاه در فرهنگ و سنت‌ های غذایی بسیاری از کشورهای منطقه ریشه دارد و نقش مهمی در طعم‌ دهی و ویژگی ‌های تغذیه‌ ای غذا های محلی ایفا می‌کند. گیاه زیره و کاربرد های آن در آشپزی و طب سنتی، فراتر از خاورمیانه و آسیا گسترش پیدا کرده است:

1.      اروپا

در کشورهایی مانند ایتالیا، یونان و اسپانیا، زیره به عنوان ادویه ‌ای سنتی در طبخ غذا ها و نانوایی‌ ها استفاده می‌شود.

2.      آفریقا

در کشورهای شمال آفریقا مانند مراکش و الجزایر، زیره جزء اصلی ادویه ‌های محلی و غذا های سنتی می باشد.

3.     هند

در طب آیورودا، زیره به عنوان داروی گیاهی برای درمان مشکلات گوارشی و تقویت سیستم ایمنی کاربرد دارد.

4.     چین

در طب سنتی چین، زیره برای بهبود گوارش، تسکین درد و تقویت سیستم ایمنی بدن، مورد استفاده قرار می گیرد.

بنابراین این گیاه ادویه ‌ای، عمدتاً در کشورهای آسیایی و خاورمیانه اهمیت دارد، اما در فرهنگ غذایی و طب سنتی بسیاری از نقاط جهان نیز ریشه دوانده است. این امر نشان از اهمیت و کاربرد جهانی این گیاه دارویی و ادویه‌ای دارد. طبق مطالعات انجام شده، به نظر می‌رسد گیاه زیره در آشپزی و طب سنتی برخی کشورهای آمریکای لاتین (جنوبی) نیز کاربرد دارد که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم:

1.      مکزیک

در آشپزی مکزیکی، زیره (Comino در اسپانیایی) یکی از ادویه‌ های اصلی در تهیه غذا هایی مانند چیلی، قورمه و سوپ ‌های سنتی می باشد. در طب سنتی مکزیک (طب بومی) از زیره برای درمان مشکلات گوارشی استفاده می ‌شود.

2.      برزیل

در برخی مناطق برزیل، زیره (Cominho در پرتغالی) به عنوان ادویه در تهیه غذاهای محلی وسنتی کاربرد دارد مانند غذا های مبتنی بر لوبیا و گوشت.

3.     آرژانتین

در آشپزی آرژانتینی، زیره یک ادویه رایج و اصلی در غذا هایی مانند آسادو (گوشت کبابی) و همبرگر می باشد.

پس می‌توان گفت که گرچه زیره بیشتر در آسیا و خاورمیانه شناخته شده است اما در برخی کشورهای آمریکای لاتین نیز در آشپزی و طب سنتی محلی کاربرد دارد. این موضوع نشان دهنده گسترش و جهانی شدن استفاده از این گیاه ادویه ‌ای می باشد.

چند دلیل اصلی وجود دارد که باعث شده است گیاه زیره در آشپزی و طب سنتی این کشورها مورد استفاده قرار گیرد که به شرح زیر می باشد:

1.      تبادل فرهنگی و آشنایی با آشپزی خاورمیانه و آسیا

در طول تاریخ، مهاجرت ‌ها وارتباطات فرهنگی بین آمریکای لاتین و خاورمیانه/آسیا باعث شده است که برخی از ادویه ‌جات و گیاهان دارویی مانند زیره به این مناطق نفوذ پیدا کنند.

2.      شباهت‌ های اقلیمی و امکان کشت زیره

شرایط آب و هوایی در بعضی از ناحیه های آمریکای لاتین مشابه با منطقه های اصلی کشت زیره در آسیا و خاورمیانه می باشد، در نتیجه این گیاه در چنین مناطقی نیز قابل کشت و استفاده است.

3.     خاصیت های دارویی و غذایی زیره

ویژگی‌ های دارویی، طعم و بوی خاص زیره باعث شده است که در آشپزی و طب سنتی مناطق مختلف مورد استفاده قرار گیرد.

4.     دسترسی و تجارت جهانی

گسترش تجارت و ارتباطات جهانی در قرن‌ های اخیر باعث شده است که گیاهان و ادویه ‌های متنوعی مانند زیره به آمریکای لاتین راه پیدا کنند.

ترکیب عوامل تاریخی، جغرافیایی، خواص دارویی و تجاری زیره، باعث شده است که این گیاه ادویه ‌ای در آشپزی و طب سنتی برخی کشور های آمریکای لاتین مورد استفاده قرار گیرد. زیره به عنوان یک ادویه و گیاه دارویی در آشپزی و طب سنتی کشورهای مختلف جهان مورد استفاده قرار گرفته است. برخی از مهم‌ ترین کاربرد های زیره در آشپزی و طب سنتی در سایر کشورها عبارت اند از:

1.      آسیا

زیره سیاه و زیره سبز در آشپزی و طب سنتی کشور هایی مانند هند، ایران، افغانستان، پاکستان، ترکیه و چین بسیار رایج و مورد استفاده قرار گرفته اند.

2.      اروپا

زیره در آشپزی سنتی برخی کشور های اروپایی مانند آلمان، لهستان و مجارستان به طور گسترده استفاده می ‌شود.

3.     آفریقا

در آشپزی و طب سنتی کشور هایی مانند مراکش، الجزایر و تونس، زیره یکی از ادویه ‌های پر کاربرد می باشد.

4.     آمریکای شمالی

زیره به خصوص در آشپزی مکزیک و برخی مناطق ایالات متحده آمریکا مورد استفاده قرار می‌گیرد.

زیره به عنوان یک ادویه و گیاه دارویی قدیمی و با ویژگی ‌های منحصر به‌ فرد در آشپزی و طب سنتی بسیاری از نقاط جهان مورد استفاده قرار گرفته است.

زیره به علت ویژگی ‌های منحصر به‌ فرد خود، در سراسر جهان به عنوان یک ادویه و گیاه دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی از این ویژگی ‌ها عبارت اند از:

1.      طعم و مزه متمایز

زیره دارای طعم و مزه خاصی است که آن را از سایر ادویه‌ ها متمایز می‌ کند. این طعم و مزه شامل ترکیبی از طعم‌ های تند، تلخ و شیرین است که آن را به ادویه‌ ای منحصر به ‌فرد تبدیل کرده است.

2.      خواص دارویی

زیره دارای خواص دارویی متعددی است که در طب سنتی بسیاری از کشورها مورد استفاده قرار گرفته است. این خواص شامل خواص ضد نفخ، ضد تهوع، سلامت معده و ضد باکتریایی می‌ باشند.

3.     فراوانی و دسترسی‌ پذیری

زیره یک گیاه بومی مناطق خشک و نیمه ‌خشک جهان است و در کشور های مختلف به راحتی قابل کشت و دسترس می باشد. این موضوع باعث شده که زیره به عنوان یک ادویه و گیاه دارویی در بسیاری از نقاط جهان مورد استفاده قرار گیرد.

4.     سازگاری با غذا ها و نوشیدنی ‌ها

زیره به خوبی با طیف گسترده ‌ای از غذاها و نوشیدنی‌ های مختلف ترکیب می‌شود و می‌تواند طعم و مزه آن‌ ها را بهبود ببخشد. این موضوع باعث شده که زیره در آشپزی بسیاری از کشورها مورد استفاده قرار گیرد.

در مجموع، ترکیبی از طعم  منحصر به ‌فرد، خواص دارویی متعدد، فراوانی و سازگاری با غذا ها و نوشیدنی‌ ها، باعث شده زیره به عنوان یک ادویه و گیاه دارویی در سراسر جهان مورد استفاده و توجه قرار گیرد.

بازبینی: س. سیاح