سوالات متداول

جواب خیلی از سوالاتو از قبل داریم!

سوالات متداول

آیا از سازنده ساختمان آپارتمان بخریم یا باید مالک ضمن موافقت، قرارداد را امضاء کند؟

این سؤال بسیار مهم و جنبه حیاتی دارد. اگر قصد خرید یا پیش‌خرید آپارتمانی را از یک ساختمان دارید و فروشنده آن سازنده همان ساختمان است حتماً به دو مورد توجه کنید، اول این‌که واحدها بین ملک و سازنده تقسیم‌شده باشد و در قرارداد مشارکت یا جداگانه تقسیم‌نامه تنظیم کرده باشند دوم اینکه سازنده حق فروش داشته باشد و اینکه آیا برای فروش شرطی گذاشته‌شده یا خیر. برای مثال ممکن است در قرارداد مشارکت شرط شده، سازنده بعد از ۸۰ درصد پیشرفت یا بعد از مرحله سفت‌کاری حق فروش یا پیش‌فروش واحدهای خود را دارد. اگر این موارد رعایت نشود، مالک می‌تواند از طریق دادگاه ابطال مبایعه‌نامه فی‌مابین سازنده و پیش خریدار را بخواهد.

قصد خرید آپارتمان از خانه‌های مسکن مهر فلان شهر، معامله‌ای صحیح است؟ چه شرایطی را باید رعایت کنم تا با مشکل قانونی مواجه نشوم؟

ازنظر قانون مدنی با وقوع عقد بیع مالکیت کاشانه از فروشنده به خریدار منتقل می‌شود. در خصوص خانه‌های مسکن مهر چون غالباً اسناد مالکیت صادر نشده ازاین‌جهت مشکلاتی برای انتقال رسمی ملک وجود دارد. که توصیه می‌کنیم اولاً قبل از انجام معامله به شرکت قانونی مربوطه که خانه موضوع معامله متعلق به اعضای آن است مراجعه کنید و مالکیت فروشنده را نسبت به آن کاشانه احراز کنید. سپس جویا شوید که قرارداد یا شرطی مبنی بر منع نقل‌وانتقال وجود نداشته و قبلاً هم به کسی واگذار نشده باشد و همچنین اینکه بدهی احتمالی فروشنده به‌عنوان سهامدار چه میزان است و متراژ دقیق و امکانات آن را از مدیرعامل یا نماینده او بپرسید. پس از حصول اطمینان اولیه اقدام به تنظیم مبایعه‌نامه کنید و متعاقباً به دفترخانه اسناد رسمی بروید و یک صلح‌نامه با موضوع صلح حقوق ناشی از عضویت در شرکت تعاونی مسکن فلان را از فروشنده با کلیه اختیارات بعلاوه یک وکالت تام بلاعزل با حق توکیل به غیر با تمام اختیارات دریافت کنید.
فروشنده باید در مبایعه‌نامه شرط کند پس از تاریخ قرارداد مسئولیت هرگونه بدهی، وام، مالکیت و سایر هزینه‌ها بر عهده خریدار است و در صورت عدم پرداخت آن عواقب احتمالی آن ازهرجهت بر عهده خریدار می‌باشد و فروشنده هیچ‌گونه مسئولیتی ندارد.
ضمناً دو طرف پس از اقدامات فوق باید به دفتر شرکت تعاونی مسکن مراجعه کنند و کپی برابر اصل وکالت‌نامه، صلح‌نامه و مبایعه‌نامه را به شرکت تحویل بدهند و مقابل نام فروشنده، نام خریدار درج شود تا مسئولین شرکت متوجه انتقال سهم عضو قبلی بشوند و نامه‌ها و ابلاغیه‌های بعدی را به خریدار تسلیم کنند.

شیوه تخلیه آپارتمانی که موقع خرید در آن مستأجر ساکن بوده چگونه است؟

حتماً توجه داشته باشید که بین مالک قبلی (فروشنده) و مستأجر اجاره‌نامه عادی یا رسمی وجود داشته باشد و توسط دو طرف امضاءشده و حداقل دو شاهد نیز ذیل اجاره‌نامه را امضاء زده باشند و در دو نسخه تنظیم‌شده باشد. چون درصورتی‌که یکی از این موارد رعایت نشود امکان تخلیه فوری ۱ آن ملک با مشکل مواجه می‌شود. همچنین توصیه می‌شود نسخه اجاره‌نامه مربوط به مالک را روئیت و در صورت رعایت شروط فوق ضمن معامله آن را از فروشنده دریافت کنید. پس از انعقاد قرارداد خرید کاشانه اگر مستأجر تمایل به تخلیه داشته باشد ولی خریدار راضی نباشد، نمی‌تواند ملک را تخلیه کند و در صورت تخلیه باید اجاره‌بهای مدت باقیمانده را بپردازد و بالعکس.

اگر قصد خرید و یا فروش خانه یا آپارتمانی را داریم بهترین مکان برای این کار کجاست؟

با توجه به تخصصی شدن مشاغل و وجود صنف مشاورین املاک لذا بهترین و مطمئن‌ترین محل برای کسب اطلاع از قیمت روز ملک و همچنین انجام کلیه معاملات ملکی، دفاتر و آژانس‌های املاکی است که عضو رسمی اتحادیه صنف مشاورین املاک شهرها می‌باشند و از هرگونه معامله خارج از این دفاتر جداً خودداری کنید.

منظور از طرفین معامله و اشخاص حقیقی و حقوقی در قراردادها چیست؟

در هر قراردادی ازجمله مبایعه‌نامه کاشانه دو طرف وجود دارند که به آن‌ها متعاملین یا طرفین معامله گفته می‌شود. طرفین معامله ممکن است هر دو یا یکی از آن‌ها جزء اشخاص حقیقی و یا حقوقی باشند. اشخاص حقیقی به همه افرادی که زنده از مادر متولد می‌شوند گفته می‌شود و تا زمان مرگ این شخصیت تداوم دارد بنابراین همه افراد جامعه یعنی انسان‌ها چه زن چه مرد جزء اشخاص حقیقی و واقعی هستند. اما اشخاص حقوقی دارای شخصیتی مستقل از اشخاص حقیقی هستند و طی تشریفاتی که در قانون تجارت و سایر قوانین مشابه تدوین‌شده از جمع و به هم پیوستن حداقل دو نفر با میزانی سرمایه باهدف انتفاعی و یا غیرانتفاعی تحت نام معینی با طی تشریفات ثبت شرکت‌ها و درج نام آن‌ها در روزنامه رسمی کشور متولد و ایجاد می‌شوند و تا زمان انحلال شرکت یا موسسه این شخصیت ادامه دارد. جهت دریافت اطلاعات دقیق‌تر به مقاله طرفین معاملات املاک مراجعه نمائید.

اگر مالک آپارتمان برای فروش آن به شخص وکالت داده باشد و وکیل مزبور فوت کند، معامله چه وضعیتی پیدا می‌کند؟

طبق قانون مدنی با فوت وکیل و یا موکل وکالت‌نامه باطل می‌شود. همچنین جنون یکی از طرفین عقد وکالت باعث بطلان آن می‌شود. حال اگر وکیل قرارداد را امضاء کند و سپس فوت شود یا جنون بر او عارض شود، تأثیری در قراردادی که امضاء کرده ندارد اما چنانچه قبل از امضای قرارداد فوت کند یا مجنون شود به‌واسطه باطل شد وکالت‌نامه امکان انجام معامله توسط وکیل منتفی می‌شود.

قصد فروش یک واحد تجاری‌ام را دارم آیا شیوه معامله و نوع قرارداد آن با واحدهای مسکونی تفاوت دارد؟

در سامانه ثبت معاملات کشور یک نوع مبایعه‌نامه برای کلیه آپارتمان‌ها با هر نوع کاربری اعم از مسکونی، تجاری، اداری و غیره قرار داده‌شده است که صرفاً در هنگام تنظیم مبایعه‌نامه در قسمت کاربری باید قید شود تجاری. همچنین اگر سرقفلی ملک در اختیار شخص ثالثی است حتماً باید این موضوع در مبایعه‌نامه قید شود وگرنه می‌تواند از موارد تدلیس و کلاه‌برداری تلقی شود و فروشنده تحت پیگیری قانونی قرار گیرد و خریدار نیز باید به این موضوع توجه کرده و تأکید کند که در قرارداد نوشته شود کل شش‌دانگ واحد تجاری با کلیه حقوق متصوره قانونی و صنفی اعم از سرقفلی و کسب و پیشه به خریدار انتقال یافت.

اگر شخصی برای خرید و یا فروش آپارتمان به شخصی وکالت بدهد و پس از اعطای وکالت موکل فوق فوت کند چه تاثیری در معامله دارد؟

همان‌طور که در پاسخ سؤال قبلی بیان شد فوت یا جنون باعث باطل شدن وکالت می‌شود. پس اگر موکل فوت کند وکیل حق هیچ‌گونه معامله را بدون اجازه یا وکالت مجدد توسط ورثه متوفی را ندارد. اما اگر قبل از فوت موکل معامله را امضاء کرده باشد آن معامله صحیح است اما حق ادامه سایر اقدامات مانند حضور در دفترخانه برای امضای سند رسمی انتقال را ندارد در این صورت یا ورثه شخصاً باید اسناد را امضاء کنند و یا به شخص دیگری وکالت بدهند.

حق انتفاع

حقی که به موجب آن، شخص می‌تواند از مالی که مالک دارد (مال مملوک) یا مالی که مالک خاص ندارد (مال مجهول‌المالک، لُقطه و ...) استفاده کند. البته این مال باید جزو اموالی باشد که با این استفاده، از بین نرود و اصطلاحاً جزو اموال قابل بقا باشد.

حق انتفاع ممکن است نسبت به هر 2 نوع مال زیر برقرار شود:

۱-    مال منقول مانند خودرو و ...

۲-    مال غیرمنقول مانند خانه، باغ و ...

پس حق انتفاع فقط مختص اموال غیرمنقول نیست.

عقدی که باعث ایجاد حق انتفاع می‌شود، "عقد حبس" نام دارد.

مدت حق انتفاع به 2 صورت است:

۱-    حق انتفاع دائم (حبس مؤبَّد)

۲-    حق انتفاع موقت

اما معمولاً حق انتفاع در اموال، به طور موقت به کسی داده می‌شود مثلاً کسی به پسرخاله یا دوستش بگوید که شما می‌توانید به مدت 6 ماه از باغ  من استفاده کنید.

همچنین اگر حق انتفاع، از نوع سکونت در ملک (مال غیرمنقول) باشد، به آن "سُکنی" گفته می‌شود که خود مشتمل بر 4 مورد است:

۱-    عُمری

۲-    رُقبی

۳-   حبس مطلق

۴-   حبس مؤبَّد

مطابق با قاعدۀ تسلط (اَلناسُ مُسَلَّطونَ عَلی اَموالِهِم)، مالک هر گونه اختیاری نسبت به ملک خود دارد و برقرار شدن حق انتفاع برای شخص دیگر، باعث کاهش این اختیارات خواهد شد، همچنین مطابق اصل عدم، حقی وجود ندارد و اگر کسی مدعی وجود حق است، باید آن را اثبات کند؛ به همین جهت کسی که مدعی داشتن حق انتفاع در ملک دیگران است و این حق به طور شفاهی (لفظی) به او داده شده است و بدون انعقاد قرارداد کتبی بوده، می‌تواند برای اثبات حق انتفاع خود، به دادگاه محل وقوع آن ملک مراجعه کرده و به عنوان خواهان طرح دعوی نماید. همچنین او می‌تواند ضمن این دعوی، الزام خوانده به تنظیم سند رسمی حق انتفاع را نیز از دادگاه تقاضا کند.

لازم به ذکر است انتقال حق انتفاع، از طریق خرید و فروش این حق (بیع) صورت نمی‌گیرد، بلکه به یکی از 2 شکل زیر است:

۱-    انتقال حق انتفاع با صلح‌نامه

۲-    انتقال حق انتفاع با عقد نامعین موضوع مادۀ 10 قانون مدنی

توجه داشته باشید که "حق انتفاع" و "اِذن انتفاع" با هم یکی نیستند و دو مقولۀ متفاوت می‌باشند.

آیا برخی از شرکاء می‌توانند فقط به میزان سهم خود از خانه یا آپارتمان مشاعی را به فروشند؟ آیا چنین معامله‌ای وجاهت قانونی دارد؟

بله. هر یک از شرکا می‌توانند تا میزان سهم‌الشراکه خود را بدون نیاز به رضایت سایر شرکا به غیر بفروشند. البته چنانچه ملک بین فقط دو نفر شریک، مشاع باشد اگر یکی از شرکا بدون اجازه شریک دیگر سهم خود را بفروشد، شریک دیگر با استفاده از حق شفعه موضوع مواد ۸۰۸ به بعد قانون مدنی وجهی را که خریدار داده به او بپردازد و سهم شریکش (فروشنده) را بخرد.