وضعیت بهداشت در روستاهای ایران

 به وضعیت بهداشت در روستاها به اختصار اشاره می‌کنیم:

- افزایش دسترسی به خدمات اولیه بهداشتی و درمانی در نقاط روستایی و محروم

- بهبود شاخص‌ های مرتبط با سلامت مادر و کودک مانند کاهش نرخ مرگ و میر مادران و کودکان

- گسترش پوشش بیمه ی سلامت و دسترسی به داروهای ضروری

- ارتقای شاخص‌ های بهداشت محیطی مانند دسترسی به آب سالم و بهداشتی

- توجه بیشتر به پیشگیری و ارتقای سلامت از طریق برنامه ‌های آموزشی و ترویجی

اما بدیهی است که همچنان چالش ‌هایی در زمینه ی بهداشت و سلامت در ایران وجود دارد که نیازمند توجه و برنامه‌ ریزی بیشتری می باشد.

برخی از چالش‌ های اصلی در زمینه ی بهداشت و سلامت در ایران عبارت بودند از:

1.      چالش ‌های مرتبط با جمعیت سالمند

   - افزایش جمعیت سالمند به دلیل رشد طول عمر و کاهش نرخ زاد و ولد

   - افزایش بار بیماری های مزمن و غیرواگیر مرتبط با سالمندی

   - نیاز به گسترش خدمات بهداشتی و درمانی ویژه سالمندان

2.      بیماری ‌های غیر واگیر دار

   - شیوع بالای بیماری ‌های قلبی و عروقی، سرطان و دیابت

   - افزایش عوامل خطرساز مانند چاقی، سبک زندگی نامناسب و آلودگی هوا

3.     چالش ‌های زیرساختی

   - کمبود امکانات و تجهیزات پزشکی به ویژه در مناطق محروم

   - نیاز به بهبود زیرساخت‌ های بهداشتی و درمانی در سطح کشور

4.     مسائل مربوط به نظام ارائه ی خدمات

   - نیاز به بهبود نظام ارجاع و هماهنگی بین سطوح مراقبت

   - چالش‌ های مدیریتی و سازمانی در نظام بهداشت و درمان

5.     مسائل اجتماعی و اقتصادی

   - بار اقتصادی هنگفت بیماری ‌ها و هزینه‌ های سلامت برای افراد و خانواده‌ ها

   - نابرابری در دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی

در ادامه به برخی از تلاش‌ های انجام شده برای بهبود زیرساخت ‌های بهداشتی و درمانی در مناطق محروم ایران می پردازیم:

1.      برنامه‌ های توسعه ی مراکز بهداشتی و درمانی روستایی و مناطق محروم

   - ایجاد و تجهیز مراکز بهداشتی اولیه (خانه ی بهداشت) در روستاها و شهرهای کوچک

   - توسعه ی زیرساخت ‌های مراکز درمانی ثانویه و تخصصی در مناطق محروم

2.      طرح پزشک خانواده و نظام ارجاع

   - گسترش پوشش پزشک خانواده و ارجاع بیماران به سطوح تخصصی ‌تر

   - تقویت ارتباط و هماهنگی بین سطوح مختلف ارائه خدمات

3.     برنامه ‌های تجهیز و بهبود امکانات

   - تأمین و به روز رسانی تجهیزات پزشکی و دارویی مرکزهای بهداشتی

   - بهبود زیرساخت‌ های آب، برق و ارتباطات در منطقه های محروم

 4.     توسعه ی نیروی انسانی در بخش سلامت

   - اعزام پزشکان، پرستاران و کادر بهداشتی به مناطق محروم

   - ارتقای آموزش و مهارت‌ های نیروی انسانی در این مناطق

5.     طرح‌ های نوآورانه و فنآاوری ‌های نوین

   - استفاده از تله ‌پزشکی (دور پزشکی) و فن آوری‌های دیجیتال برای دسترسی به خدمات

   - راه ‌اندازی کلینیک‌ های (درمان گاه) سیار و خودرو های سیار درمان در مناطق دور افتاده

این موارد، برخی از تلاش ‌های اصلی بوده است که در سال ‌های اخیر برای بهبود وضعیت زیرساخت‌ های بهداشتی و درمانی در مناطق محروم ایران انجام شده است.

در زمینه ی توسعه ی زیرساخت ‌های آب، برق و ارتباطات در مناطق محروم ایران، تلاش‌ های مختلفی در سال ‌های اخیر صورت گرفته است که در ادامه به آن ها می پردازیم:

1.      آب و فاضلاب

   - گسترش شبکه ‌های آب رسانی و تصفیه‌خانه ‌های آب در روستاها و شهرهای کوچک

   - اجرای پروژه‌ های آب و فاضلاب در مناطق محروم و کم ‌برخوردار

   - تأمین تجهیزات و امکانات مورد نیاز برای تصفیه و توزیع آب سالم

2.      برق‌ رسانی

   - احداث و تقویت شبکه‌ های برق ‌رسانی در روستا ها و مناطق دوردست

   - استفاده از انرژی‌ های تجدید پذیر مانند خورشیدی در مناطق دور از شبکه ی برق رسانی

   - تأمین تجهیزات برقی و پایداری شبکۀ برق رسانی در مناطق محروم

3.     توسعه ی ارتباطات

   - گسترش پوشش شبکه‌ های ارتباطی تلفن همراه و اینترنت در روستاها

   - ارتقای زیرساخت‌ های مخابراتی و اتصال روستاها به شبکه ی ملی اطلاعات

   - ایجاد مراکز ارتباطات و فن آوری اطلاعات در مناطق محروم

این اقدامات با هدف بهبود دسترسی مردم در مناطق محروم به خدمات زیربنایی آب، برق و ارتباطات انجام شده است. این توسعه ی زیرساخت ‌ها نقش مهمی در بهبود زندگی و توانمندسازی جوامع محلی داشته است. چند پروژه ی مهم توسعه ی زیرساخت ‌های آب و فاضلاب در مناطق محروم ایران که در سال ‌های اخیر انجام شده است شامل موارد زیر می باشد:

1.      پروژه ی آبرسانی به روستا های محروم

این پروژه با هدف تأمین آب شرب سالم برای روستا های دور از شبکه آب رسانی سراسری اجرا شد و تا کنون بیش از 20 هزار روستا از طریق این پروژه به شبکه ی آب شرب متصل شده‌ اند. در این پروژه، حفر چاه، احداث مخازن ذخیره و اجرای شبکه ‌های توزیع آب انجام شده است.

2.      پروژه ی فاضلاب ‌رسانی به شهرهای کوچک

هدف این پروژه، ایجاد زیرساخت‌ های فاضلاب در شهرهای زیر 100 هزار نفر جمعیت می باشد و تا کنون بیش از 200 شهر کوچک از طریق این پروژه به شبکه ی فاضلاب متصل شده‌ اند. این پروژه شامل احداث شبکه ی جمع ‌آوری فاضلاب، تصفیه‌خانه‌ ها و تجهیزات مورد نیاز است.

3.     پروژه تأمین آب شرب پایدار

این پروژه برای حل چالش ‌های کمبود آب شرب در مناطق محروم و کم ‌آب کشور طراحی شده است. در این پروژه، تأمین آب از منابع جدید مانند آب‌ شیرین‌کن‌ ها و انتقال آب از مناطق آب دار به مناطق کم ‌آب در دستور کار قرار گرفته است. این پروژه‌ ها نقش مهمی در بهبود دسترسی مردم مناطق محروم به آب و فاضلاب سالم و پایدار داشته ‌اند.

بهبود زیرساخت‌ های آب و فاضلاب در مناطق محروم ایران از طریق این پروژه‌ ها، تأثیرات مثبت و قابل توجهی بر شرایط بهداشتی و سلامت مردم این مناطق داشته است، نظیر:

1.      دسترسی بیشتر به آب شرب سالم

فراهم شدن دسترسی پایدار به آب شرب تصفیه ‌شده، میزان ابتلا به بیماری‌های ناشی از آب آلوده را به طور چشمگیری کاهش داده است. بیماری ‌های گوارشی مانند اسهال، هپاتیت و تیفوئید (حصبه) در این مناطق به شدت کاهش یافته است.

2.      بهبود وضعیت بهداشت عمومی

احداث شبکه ‌های فاضلاب و تصفیه‌خانه ‌ها، امکان دفع بهداشتی فاضلاب را فراهم آورده است. این امر از انتقال بیماری‌ های منتقل‌ شده از طریق فاضلاب جلوگیری کرده و بهداشت محیطی را ارتقا داده است.

3.     افزایش بهداشت فردی

دسترسی بیشتر به آب شرب سالم، امکان رعایت بهداشت فردی مانند شست ‌و شوی مرتب دست‌ ها را میسر ساخته است. این موضوع به کاهش شیوع بیماری‌ های واگیردار کمک کرده است.

این پروژه‌ ها نقش مهمی در ارتقای شاخص ‌های بهداشتی و سلامت عمومی در مناطق محروم ایفا کرده ‌اند و به بهبود کیفیت زندگی مردم این مناطق انجامیده‌ اند.

بازبینی: س. سیاح