تحلیل و بررسی مؤلفه بهره وری در مدیریت || آداب مدیریت و اداره دفاتر مشاورین املاک

بهره وری به زبان ساده عبارت است از نسبت میان برون داد (Output) فرایند یک سیستم و درون دادهای (Inputs) لازم برای انجام آن میباشد که معمولاً به صورت حاصل تقسیم ستاده به داده نشان داده می شود.

بهره وری بالاتر یا بیشتر به مفهوم تکمیل و تولید کالای بیشتر با همان مقدار منابع یا دست یابی به محصول بیشتر از نظر حجم با همان مقدار نهاده است.

عوامل داخلی بهره وری بنگاه

عوامل داخلی بهره وری یک مؤسسه نیز در دو گروه قابل تقسیم میباشد

گروه نخست: عوامل سخت افزاری یا عواملی که به آسانی و در کوتاه مدت قابل تغییر نیستند. این عوامل شامل محصول بنگاه تکنولوژی تولید ماشین آلات و تجهیزات مواد خام و انرژی است.

گروه دوم عوامل نرم افزاری یا عواملی است که تقریباً به آسانی قابل تغییرند. این عوامل شامل افراد سیستم های سازمانی روشهای کار و روشهای مدیریت است. این طبقه بندی ما را در اولویت بندی و این که چه عواملی به آسانی و با هزینه اندک قابل تغییرند و چه عواملی با هزینه زیاد و در در از مدت میتوانند تغییر کنند یاری خواهد داد و رهنمود خوبی برای افزایش بهره وری میباشد.

عوامل خارجی بهره وری بنگاه

عوامل خارجی شامل عواملی نظیر سیاستهای دولت مکانیزمهای نهادی و بنیانی شرایط سیاسی اجتماعی و اقتصادی محیط کسب و کار دسترسی به امکانات مالی برق آب حمل و نقل ارتباطات و مواد اولیه است که تمام آنها در بهره وری بنگاه ها تأثیر دارند اما بنگاهها قادر به کنترل آنها نیستند.

این عوامل باید شناخته شود و توسط مدیریت بنگاه در برنامه های بهره وری منظور گردند. عوامل خارجی مؤثر در بهره وری بنگاه به سه گروه تقسیم شده اند:

الف: اصلاحات ساختاری

ب منابع طبیعی

ج دولت و عوامل زیربنایی

تلاشهای تازه در افزایش بهره وری

بهره وری گروه های اجتماعی تازه و بالادست نیروی کار یعنی کارکنان فرهیخته و کارکنان بخش خدمات بزرگترین و دشوارترین تلاشی است که مدیریت در کشورهای پیشرفته در دهه های آینده با آن روبه رو خواهد بود ولی کار جدی در این راه هولناک تازه آغاز شده است. بهره وری در بخش ساخت و جابه جا کردن فرآورده ها مانند مهندسی ساخت کشاورزی بهره برداری از کانها، ساختمان سازی و ترابری در ۱۲۵ سال گذشته با میانگین سالانه ۳ تا ۴ درصد افزایش داشته و نتیجه آن ۴۵ برابر شدن بهره وری در کشورهای پیشرفته است. این امر افزایش چشم گیری در درآمدهای مصرف کردنی و قدرت خرید مردم پدید آورده است اما یک سوم تا نیمی از حاصل کار در راه تفریحی و سرگرمی یعنی چیزی .

که تا پیش از سال ۱۹۱۴ تنها برای اشراف و توانگران بیکاره شناخته شده بود مصرف شده و این در حالی است که دیگران سالانه بیش از ۳۰۰۰ ساعت کار میکرده اند. اکنون کاری ترین مردم یعنی ژاپنی ها، سالانه حدود ۲۰۰۰ آمریکاییان ۱۸۰۰ و آلمانیها ۱۶۵۰ ساعت کار میکنند. بهرهوری موجب گسترش آموزش و پرورش تا ۱۰ برابر و بهداشت حتی بیش از این شده است. بهره وری به نوعی به ثروت ملل تبدیل شده است.

افزایش بهره وری امری کاملاً بی سابقه بود تا جایی که در هیچ زبانی واژه ای برای آن وجود نداشت. از نظر کارل مارکس و دیگر اقتصاددانان سده نوزدهم بدیهی بود که بازده کارگران تنها با سخت کوشی و یا افزودن به ساعتهای کار بالا میرود و بنیان فلسفله مارکسی بر این باور است فردریک وینسلو تیلور (۱۹۱۵-۱۸۵۶) با روشهای ابتکاری که در دهه ۱۸۸۰ در راه بهبود بهرهوری به کار بست بدیهی نبودن نظریه یاد شده را ثابت کرد و نخستین نتایج مهم کار وی به سال ۱۸۸۳ یعنی سال درگذشت کارل مارکس به دست آمد تیلور پیش از آن هیچ گونه شناختی از این فرایند نداشت عنوان بهره وری تا دوران جنگ دوم جهانی نیز کاربرد همگانی نیافت و پس از آن بود که نخست در ایالات متحده و سپس در دیگر جاها به کار گرفته شد. حتی فرهنگ بسیار معتبر آکسفورد نیز در چاپ سال ۱۹۵۰ خود این واژه را به معنای کنونی آن نیاورده است. اکنون همگان میدانند که در راه رقابت کردن بهره وری امتیازی واقعیمی توان ادعا نمود که انفجار بهره وری مهمترین پیش آمد اجتماعی یکصد سال گذشته، موضوعی است که در تاریخ همانند نداشته است. توانگری و درویشی همواره وجود داشته اما تا حدود ۱۸۵۰ وضعیت انسانهای نادار چین و آنهایی که در زاغه های پیرامون لندن و گلاسکو زندگی میکردند. تفاوت چندانی نداشت. میانگین درآمد در ثروتمندترین کشورهای سال ۱۹۱۰ حداکثر سه برابر نادارترین آنها بود. امروزه حتی بدون در نظر گرفتن امکانات رفاهی آموزشی و بهداشتی این تفاوت بین ۲۰ تا ۴۰ برابر می باشد. پیش از شناخت و به کارگیری انفجار بهره وری برای این که کشوری به مرزهای پیشرفتگی درآید دست کم ۵۰ سال زمان لازم داشت این راه اکنون ظرف ۲۰ سال می پیماید. دگرگونی بنیادینی که از دوره های دیرین مورد پذیرش همگانی قرار داشته است کلا نتیجه انقلاب بهره وری میباشد که در حدود سالهای ۱۸۷۰ یا ۱۸۸۰ در ایالات متحده آغاز شده است.

تکنیک های مدیریت اطلاعات || آداب مدیریت و اداره دفاتر مشاورین املاک

بهره وری در بخش ساخت و جابه جا نمودن فرآورده ها با همان درصد سالانه همچنان بالا می رود. افزایش آن در ایالات متحده نیز به رغم باور همگانی همسنگ ژاپن و یا آلمان غربی می باشد. در حقیقت رشد

سالانه بهره وری در کشاورزی آمریکا به مقدار ۴٫۵ تا ۵ درصد در میان همه کشورهای جهان و در طول تاریخ بی سابقه میباشد. در بخش صنعت نیز افزایش بهره وری در دهه ۱۹۸۰ به مقدار ۳٫۹ درصد بیشتر از دیگر صنایع رسید.

اما انقلاب بهره وری در کشورهای پیشرفته دیگر به سر آمده است. در میان کارکنان بخش ساخت و جابه جایی فرآورده ها دیگر افراد زیادی به فکر بهره وری قاطع نمیباشند در حالی که ۳۰ سال پیش اکثریت آنان چنین اندیشه ای داشتند. اینک شمار آنها به کمتر از یک پنجم رسیده است. رشد بهره وری کارکنان فرهیخته و کارکنان بخش خدمات که دارای تأثیر بنیادین میباشد، متوقف مانده است. فروشندگان فروشگاههای بزرگ با در نظر گرفتن نرخ تورم اینک کمتر از دو سوم همکاران خود در سال ۱۹۲۹ فروش دارند و مردمان انگشت شماری بهره وری آموزگاران در سال ۱۹۹۱ را بالاتر از همتایانشان در سال ۱۹۰۹ میدانند.

کارکنان فرهیخته و کارکنان بخش خدمات در رده های گوناگون از پژوهشگران و جراحان قلب گرفته تا نقشه کشان مدیران فروشگاهها و نوجوانان شانزده ساله ای را شامل میشود که بعد از ظهر روزهای تعطیل آخر هفته در رستورانهای سرپایی کار کرده و به اتومبیلهای در حال گذر خوراک می فروشند. حتی گروه بزرگی که در حقیقت به عنوان کارگران فنی با ماشینهای ظرفشویی در رستورانها دستگاه های واکس زنی کف بیمارستانها کامپیوترهای بخش دریافت مطالبات شرکتهای بیمه و مانند اینها کار میکنند نیز در این رده اند با وجود ناهمگونی گسترده ای که در کارهای خدماتی و دانش بر دیده میشود آنها از نظر آنچه در امر بهره وری بی اثر است همانند میباشند در آنچه به بهره وری یاری می رساند نیز

بدون توجه به دانش تجربه وضعیت اجتماعی و حقوق متفاوت کارکنان این رده ها همانندیهای مهمی

نخستین نکته ای که دریافته ایم و بسیار تکان دهنده میباشد این که در کارهای خدماتی و دانش بر سرمایه نمیتواند جانشین نیروی کار یعنی انسان شود تکنولوژی نو نیز به تنهایی توان فرآورش بهره وری در چنین کارهایی را ندارد. در بخش ساخت و جابه جایی کالاها به زبان اقتصادانان سرمایه و تکنولوژی عوامل تولید هستند. در کارهای خدماتی و دانش بر آنها ابزار تولیدند؛ بنابراین تأثیر مثبت و یا منفی آنها در بهره وری بستگی به روش و به منظور از به کارگیری آنها و خبرگی استفاده کننده دارد. سی سال پیش ما یقین داشتیم که ورود کامپیوتر به گونه گسترده ای نیروی کار در بخش دفتری و اداری را کاهش خواهد داد. این که سرمایه گذاری به روی دستگاه داده پردازی کامپیوتر در تکنولوژی فرایند مواد یعنی ماشین آلات سنتی که در بخش خدمات کاربرد فراوانی دارند چنین رقابتی را آغاز کرده است و این در حالی است که نیروی کار دفتری و اداری پس از به کارگیری تکنولوژی اطلاع رسانی شتابان و بیش از هر زمان دیگری رشد نمود اما بهره وری در این بخش واقعاً افزایش نیافته است.

نمونه بارز آن بیمارستانها هستند. هنگامی که برای نخستین بار در ۴۰ سال پیش کار با آنها آغاز شد. سازمان هایی برپایه نیروی انسانی فراوان و سرمایه گذاری اندک برای تهیه ساختمان ابزار دستی کار و تخت بیمارستانی بودند خیلی از بیمارستانهای به نام حتی تکنولوژی موجود و قدیمی مانند عکس برداری با اشعه ایکس آزمایشگاه پزشکی و فیزیوتراپی را در خود نداشتند بیمارستانهای امروزی دارای بیشترین امکانات گرانبها با سرمایه گذاری هنگفت مانند دستگاههای اندوسکوپی، سونوگرافی سی تی اسکن تمام بدن رادیوتراپی هسته ای تجزیه و تحلیل نسج و خون تجهیزات و مراقبت های ویژه اتاقهای گندزایی شده و ده ها تکنولوژی پیشرفته دیگر میباشند بدون این که حتی یک نفر از کارکنان بیمارستانها کاسته شود هر کدام از این دستگاهها نیازمندی به کارکنان تازه با تخصص بالا و حقوق گزاف را با خود به همراه آورده اند. هزینه سرسام آور بهداشت و درمان در جهان بیشتر نتیجه این است که بیمارستان ها به هیولاهای اقتصادی تبدیل شده اند. از آنجایی که بیمارستانها هم به نیروی انسانی فراوان و هم به سرمایه گزاف نیازمندند از نظر هیچ اقتصاددانی واحدهایی اقتصادی به شمار نمی آیند، اما از نظر ظرفیت و طرز کار بسیار پیشرفته شده اند. در دیگر بخشهای خدماتی و یا دانش بر تنها هزینه سرمایه گذاری و شمار کارکنان افزایش یافته است. در بیمارستانها فقط افزایش گسترده بهره وری می تواند پاسخگوی هزینه های انفجار آمیز آنها گردد. این افزایش تنها در سایه کار کردن هوشمندانه تر» به دست آمدنی است.

هیچ کدام از اقتصاددانان و یا افراد فنی کار کردن هوشمندانه تر را کلید انفجار بهره وری نمی دانند. گروه نخست اثرات سرمایه گذاری و گروه دوم تکنولوژی را در زمینه برجسته نشان می دهند. اما کار هوشمندانه تر به هر نامی مانند مدیریت علمی ،مهندسی صنایع روابط انسانی مهندسی کارآیی و یا مطالعه کار عنوان فروتنانه ای که فردریک تیلور بیشتر می پسندید که خوانده شود، نیروی اصلی در پشت سر انفجار بهره برداری خواهد بود در کشورهای پیشرفته سرمایه گذاری مادی و تکنولوژی در صد ساله نخستین انقلاب صنعتی یعنی سده پیش از تیلور به فراوانی امروزه وجود داشته است. اما تنها هنگامی که کار هوشمندانه تر فشار لازم را به وجود آورد بهره وری در بخش ساخت و جابه جایی فرآورده ها افزایش یافته و حرکت شهاب گونه را آغاز کرد با این وصف در آن بخش کار هوشمندانه تر یکی از کلیدهای بهره وری می باشد، اما در کارهای خدماتی و دانش بر تنها کلید است. کار هوشمندانه تر در بخش ساخت و جابه جایی کالا معنای کاملاً متفاوتی با بخش کارهای خدماتی و دانش بر دارد.

مشاهده کتاب آداب مدیریت و اداره دفاتر مشاورین املاک

جهت دریافت اطلاعات بیشتر و خرید کتاب با شماره زیر تماس حاصل فرمایید:

مجید کیوانپور 09129374020