قانون کشور ما معمولاً از کشورهایی مثل اتیوپی ،فرانسه، آلمان، سوئیس، مصر، تایلند و دیگر کشورها اخذ و ترجمه شده است و در مواردی هم قانون گذاران توانسته اند از فقه و حقوق اسلامی نیز یاری جویند. نکته جالب توجه این است که مواد قانونی به کار گرفته شده معمولاً ترجمه کلمه به کلمه نامانوس پیچیده و غیر قابل فهم انتخاب شده است.
آشنایی با تعریف عقد و انواع آن
اکنون که با تعریف بیع و انواع آن آشنا شدیم لازم است با انواع عقد نیز آشنا شویم. پیش از این با تعریف عقد در ماده ۱۸۳ قانون مدنی آشنا شده ایم تطبیق و تفکر درباره دو واژه بیع و عقد بسیار جالب و پر جاذبه است.
1- عقد لازم عقدی است که صرف نظر از خیار نتوان آن را فسخ نمود خیاری بودن عقد، مانع لزوم آن نیست.
در اینجا برای روشن شدن مطلب راجع به دو واژه لزوم و لزوم حقی مختصر اشاره ای می شود. لزوم اساس مدنی و فقهی دارد صفت مشترک کلیه عقود و ایقاعاتی است که اقدام کنندگان آن، نتوانند با قصد یک جانبه و یک طرفی خود آن را فسخ کنند و این معنا و مفهوم در عبارت اصاله اللزوم کاربرد دارد. به عبارتی
هر قرارداد و هر ایقاع از هر زمانی که بین بشر توافق و ایجاد شود از همان زمان با توجه به طبیعت و مصلحت به همان قرارداد با ایقاع لزوم جواز آن هم بین طرفین قرارداد روشن بوده است.
چنین لزومی را امضایی به عمل تأیید و تنفیذ مانند امضاء عقد فضولی گفته می شود و نه تا سیسی یعنی جزء احکام تأسیسی که قانون گذاران پدید آورده باشند محسوب نمی شود می گویند. اما نظر فقها در این خصوص با نظر قانون دانان و قانون گذاران متفاوت است. فقها این لزوم را تا سیاسی میدانند ولی قانون گذاران آن را امضایی می پندارند.
لزوم حقی یعنی این که هرگاه طرفین یک عقد لازم بتوانند شرط خیار کنند و به این ترتیب لزوم آن را برای مدتی از بین ببرند لزوم عقد مزبور را لزوم حقی میگویند مانند لزوم بیع زیرا در عقد بیع میتوان شرط خیار نمود.
2. عقد جائز عقدی است که طبعاً قابل فسخ از طریق فوت (موت)، جنون و سفه حالت روانی انسان بالغ که به صورت متعارف نتواند معامله نماید میباشد مانند عقد عاریه و وکالت به عبارت دیگر عقد جائز، عقدی است که عاقد یا عاقدین بدون داشتن حق خیار یا حق رجوع، هر زمان که بخواهند بتوانند آن را فسخ کنند؛ بنابراین عقد جائز در برابر عقد لازم قرار دارد میتوان عقد جائز را به صورت عقد لازم و غیر قابل فسخ هم درآورد یعنی میتوان آن را ضمن یک عقد لازم درج و ثبت کرد. مثل بلاعزل فروشنده با شد؛ بنابراین عقد وکالت که عقدی جائز محسوب میشود تا زمانی که عقد لازم بیع باقی است قابل فسخ نمیباشد.
3. عقد خیاری عقدی است که در آن شرط خیار فسخ شده باشد. مطابق ماده ۳۹۹ قانون مدنی که چنین میگوید در عقد بیع ممکن است شرط شود که در مدت معینی برای بایع یا مشتری یا هر دو یا شخص خارجی شخص دیگری خارج از اصحاب عقد اختیار فسخ معامله باشد.
4. عقد باطل عقدی است که فاقد یکی از شرایط صحت معامله باشد والا صحیح است. شرایط صحت عقد در ماده ۱۹۰ قانون مدنی تصریح شده است.
· تعیین و تصریح قصد طرفین و رضاء آنها.
· اهلیت طرفین
· موضوع معین که مورد معامله میباشد.
· مشروعیت جهت معامله.
البته نکته پنجم در این ماده ذکر نشده است و آن هم یعنی قدرت (تسلام) تسلیم مبیع میباشد. به این عقد عقد فاسد هم گفته میشود.
۵- عقد فضولی عقدی است که کسی بدون داشتن سمت نمایندگی یا اصالت، برای غیر و یا در مال غیر، مبادرت به انجام معامله نماید. عقد فضولی با عقد باطل نیست بلکه غیر نافذ میباشد که در صورت تأیید و تنفیذ مالک عقدی لازم الاجراء و معتبر خواهد شد.
۶- عقد محقق غیر مغابنه ای عقدی است که هر یک از طرفین عقد بتوانند در حین عقد، مقدار چیزی را که میدهند یا تعهد مینمایند و یا میگیرند با دقت عرفی معین کنند، خواه بین عوض و معوض تعادل اقتصادی وجود داشته باشد خواه وجود نداشته نباشد مانند بیع و معامله محاباتی در مقابل عقد غير مغابنه ای عقد محقق عقد احتمالی کار برد دارد.
7- عقد معاوضه عقدی است که طرفین تعهد متقابل به صورت مبادله ای دارند مانند بیع ولی عقد نكاح عقد معاوضه نیست چون بین تعهدات زوجین رابطه تبادل وجود ندارد.
8- عقد معلق عقدی است که منشاء در حین عقد به وجود نهایی و بی تزلزل موجود نگردد. معلق بودن عقد، باعث جواز عقد نمیشود و در صورت موت (فوت) و جنون طرفین منفسخ نمی شود.
9- عقد منجز عقدی است که منشاء در حین عقد به وجود نهایی و بدون تزلزل موجود گردد.
۱۰- عقد معين: عقدی است که در قانون دارای عنوان معین است مانند عقد بیع، بیمه، صلح، نکاح اجاره و.... این عقد در مقابل عقد غیر معین به کار گرفته میشود. عقد غیر معین عقدی است که در قانون دارای عنوان معین نبوده و از مقررات اختصاصی مذکور در قانون برخوردار نیست مثل قرارداد پیش فروش مشارکت در ساخت پیمان مدیریت و .....
۱۱- عقد اجاره عقدی است که یک طرف منفعت عین یا نیروی کار خود را در ازاء گرفتن اجرت به دیگری میدهد. مثل عقد اجاره املاک و مستغلات عقد اجاره کشتی و عقد اجاره ماشین آلات و .....
ا منشاء اثر حاصل از قصد انشاء را منشاء می گویند. مثلاً به تملیک و تملک در عقد معوض، منشاء گفته می شود.
۱۲- عقد رهن عقدی است که به موجب آن وام گیرنده (راهن) یا شخص ثالث به نفع او مالی را اعم از منقول و غیر منقول نزد وام دهنده مرتهن) به وثیقه بگذارد و برای وام دهنده، یک حق عینی بر آن مال ایجاد میشود. در صورتی که عین مرهونه مال غیر منقول باشد به آن عقد رهن غیر منقول می گویند و چنانچه مال الرهانه منقول باشد به آن عقد رهن منقول گفته میشود.
۱۳ - عقد شرکت عبارت است از عقدی که به موجب آن دو طرف توافق میکنند که اشیاء و اموالی را به صورت اشتراک فی مابین خود درآورده و از آن بهره برداری نمایند و بهره و خسارات را بین خود تقسیم کنند، خواه از این عقد یک شخصیت حقوقی پدید آید مثل شرکت تجاری و خواه شرکت مدنی ایجاد شود.
۱۴ - عقد فوری عقدی است که تعهد طرفین دفعتاً واحده تحقق می یابد مانند عقد بیع، این عقد در مقابل عقد مستمر و عقد تدریجی کاربرد دارد.
محله چندل قشم با محیطی آرام و دلنشین، گزینه مناسبی برای خرید خانه و آپارتمان است. با توجه به نیاز و بودجه خود، میتوانید از بین گزینههای مختلف خرید، فروش، رهن و اجاره ملک در چندل، انتخاب مناسب را داش
فسا، یکی از شهرهای استان فارس، با تاریخی غنی و فرهنگی پویا، در 145 کیلومتری جنوب شیراز واقع شده است. این شهر که در گذشته با نامهای "پسه" یا "پسا" شناخته میشد، قدمتی به درازای تاریخ ایران دارد و ریشه
جلوان، یکی از محلههای نسبتاً جدید و رو به رشد اصفهان است که با طراحی شهری مدرن و خیابانهای سرسبز و با صفا، فضایی مناسب و آرام را برای زندگی فراهم کرده است. این محله که در غرب اصفهان واقع شده، با دست
محله چاهو در قشم، با آرامش و طبیعت زیبای خود، مکانی ایدهآل برای خرید خانه، آپارتمان و ملک است. فروش خانه، فروش آپارتمان، رهن و اجاره خانه و رهن و اجاره آپارتمان در چاهو با تنوع فراوان و قیمتهای مناس
محله چاه تنگو در قشم، با موقعیت مکانی منحصربهفرد و پتانسیلهای رشد بالا، به گزینهای جذاب برای سرمایهگذاری در بازار مسکن تبدیل شده است. خرید خانه، آپارتمان یا زمین در این محله، چه برای سکونت و چه بر
جلادران، یکی از محلههای نسبتاً جدید و رو به رشد اصفهان است که با طراحی شهری مدرن و خیابانهای سرسبز و با صفا، فضایی مناسب و آرام را برای زندگی فراهم کرده است. این محله که در غرب اصفهان واقع شده، با د
محله جی جیان قشم، با طبیعت زیبا و آرامش بینظیر، به یکی از مناطق جذاب برای سرمایهگذاری در بازار مسکن تبدیل شده است. خرید، فروش یا اجاره خانه، آپارتمان، زمین یا ویلا در این منطقه، میتواند گزینهای من
جزیره لارک با طبیعت بکر و آرامش بینظیر خود، مکانی ایدهآل برای خرید خانه و سرمایهگذاری در املاک است. با توجه به رشد گردشگری در این جزیره، خرید ملک در لارک میتواند یک سرمایهگذاری پرسود باشد.جزیره ل
جروکان، یکی از محلههای قدیمی و باصفای اصفهان است که با داشتن کوچههای باریک و خانههای تاریخی، شما را به گذشتههای دور میبرد. این محله که در غرب اصفهان و در نزدیکی کوه آتشگاه واقع شده، با وجود امامز
جاوان پایین، یکی از محلههای خوش آب و هوا و سرسبز اصفهان است که در دامنه کوه صفه و در جنوب این شهر واقع شده است. این محله با داشتن باغها و مزارع سرسبز و چشمانداز زیبا به کوهستان، مکانی مناسب برای زن
جاوان بالا، یکی از محلههای خوش آب و هوا و سرسبز اصفهان است که در دامنه کوه صفه و در جنوب این شهر واقع شده است. این محله با داشتن باغها و مزارع سرسبز و چشمانداز بینظیر به شهر اصفهان، مکانی مناسب بر
فراشبند یکی از شهرهای استان فارس است که در 180 کیلومتری جنوب شیراز واقع شده است. این شهر با قدمتی 1600 ساله و جمعیتی حدود 20 هزار نفر، به دلیل وجود چهارطاقیهای باستانی فراوان به "پایتخت چهارطاقیهای