بررسی آثار حجر و قیمومیت بر معاملات (بخش دوم)

قانون کشور ما معمولاً از کشورهایی مثل اتیوپی ،فرانسه، آلمان، سوئیس، مصر، تایلند و دیگر کشورها اخذ و ترجمه شده است و در مواردی هم قانون گذاران توانسته اند از فقه و حقوق اسلامی نیز یاری جویند. نکته جالب توجه این است که مواد قانونی به کار گرفته شده معمولاً ترجمه کلمه به کلمه نامانوس پیچیده و غیر قابل فهم انتخاب شده است.

ماده ۱۲۱۳ قانون مدنی: مجنون دائمی مطلقاً و مجنون ادواری در حال جنون نمی تواند هیچ تصرفی در اموال و حقوق مالی خود بنماید ولو با اجازه ولی یا قیم خود لكن اعمال حقوقی که مجنون ادواری در حال افاقه مینماید نافذ است مشروط بر آن که افاقه او مسلم باشد.

ماده ۱۲۱۴ قانون مدنی: معاملات و تصرفات غیررشید در اموال خود نافذ نیست، مگر با اجازه ولی یا قیم او اعم از این که این اجازه قبلاً داده شده با شد یا بعد از انجام عمل معذلک تملکات بلاعوض از هر قبیل که باشد بدون اجازه هم نافذ است.

ماده ۱۲۱۵ قانون مدنی: هرگاه کسی مالی را به تصرف صغیر غیر ممیز و یا مجنون بدهد صغیر یا مجنون مسئول ناقص یا تلف شدن آن مال نخواهد بود.

ماده ۱۲۱۶ قانون مدنی: هرگاه صغیر یا مجنون یا غیر رشید باعث ضرر شود ضامن است. برای درک مفهوم و معنای این ماده قانونی اشاره به ماده ۷ قانون مسئولیت مدنی میشود و هدف جلب توجه مخاطبان گرانمایه با چنین ضمانتی است و نه ضامن درک ضمان درک

ماده ۷ قانون مسئولیت مدنی میگوید: کسی که نگاهداری یا مواظبت مجنون یا صغیر، قانوناً يا برحسب قرارداد به عهده او میباشد. در صورت تقصیر در نگاهداری یا مواظبت مسئول جبران زبان وارده از ناحیه مجنون یا صغیر میباشد و در صورتی که استطاعت جبران تمام یا قسمتی از زیان وارده را نداشته باشد از مال مجنون یا صغیر زبان جبران خواهد شد و در هر صورت جبران زبان باید به نحوی صورت گیرد که موجب عسرت و تنگدستی جبران کننده زبان نباشد.

ماده ۱۲۱۷ قانون مدنی اداره اموال صغار و مجانین و اشخاص غیررشید به عهده ولی یا قیم آنان است.

برای فهم این ماده در اینجا به ماده ۱۱۸۰ قانون مدنی که راجع به ولایت قهری پدر و جد پدری است. اشاره میشود ولی توصیه میشود برای درک موضوع از ماده ۱۱۸۰ الی ۱۱۹۴ با دقت مطالعه شود.

ماده ۱۱۸۰ می گوید: "طفل صغیر، تحت ولایت قهری پدر و جد پدری خود میباشد و هم چنین است طفل غیر رشید یا مجنون در صورتی که عدم رشد یا جنون او متصل به صفر باشد.

مشاهده سریع آگهی‌های اجاره خانه در زعفرانیه تهران

 

نکته دیگر این که سمت ولایت قهری پدر نسبت به فرزند در ماده ۱۱۸۰ قانونی مدنی تا رسیدن به سن بلوغ ادامه می یابد سند سجلی هم در اثبات بلوغ طریقت دارد لذا چنانچه سند سجل حکایت از بلوغ داشته اما ولی قهری مدعی نرسیدن فرزند خود به سن بلوغ نباشد و اصلاح تاریخ تولد او را بخواهد قبول دادخواست ولی قهری و رسیدگی به دعوی منعی ندارد.

ماده ۱۲۱۸ قانون مدنی برای اشخاص ذیل نصب قیم میشود

1. برای صغاری که ولی خاص ندارند.

2. برای مجانین و اشخاص غیررشید که جنون یا عدم رشد آنها متصل به زمان صغر آنها بوده و ولی خاص نداشته باشند.

3. برای مجانین و اشخاص غیررشید که جنون یا عدم رشد آنها متصل به زمان صغر آنها نباشد.

ماده ۱۲۱۹ قانون مدنی اصلاحی (۱۴ ٫ ۸ ٫ ۱۳۷۰) هر یک از آبوین ملکف است در مواردی که به موجب ماده قبل باید برای اولاد آنها قیم معین شود مراتب را به دادستان حوزه اقامت خود و یا به نماینده او اطلاع داده از او تقاضا نماید که اقدام لازم برای نصب قیم به عمل آورد.

ماده ۱۲۲۰ قانون مدنی در صورت نبودن هیچ یک از آبوین یا عدم اطلاع آنها انجام تکلیف مقرر در ماده قبل به عهده آقربایی است که با شخص محتاج به قیم در یکجا زندگی مینمایند.

ماده ۱۲۲۱ قانون مدنی اگر کسی به موجب ماده ۱۲۱۸ باید برای او نصب قیم شود زن یا شوهر داشته باشد زوج یا زوجه مکلف به انجام تکلیف مقرر در ماده ۱۲۱۹ خواهند بود. 

ماده ۱۲۲۲ قانون مدنی اصلاحی (۱۳۷۰٫۸٫۱۴) در هر موردی که دادستان به نحوی از انحاء به وجود شخصی که مطابق ماده ۱۲۱۸ باید برای او نصب قیم شود مسبوق گردد باید به دادگاه مدنی خاص رجوع و اشخاصی را که برا قیمومت مناسب میداند به آن دادگاه معرفی کند.

دادگاه مدنی خاص از میان اشخاص مزبور یک یا چند نفر را به سمت قیم معین و حکم نصب او را صادر می کند و نیز دادگاه مذکور میتواند علاوه بر قیم یک یا چند نفر را به عنوان ناظر معین نماید در این صورت دادگاه باید حدود اختیارات ناظر را نیز تعیین کند. اگر دادگاه مدنی خاص اشخاصی را که معرفی شده اند، معتمد ندید اشخاص دیگری را از دادسرا خواهد خواست.

ماده ۱۲۲۳ قانون مدنی اصلاحی ۱۳۷۰٫۸٫۱۴ در مورد مجانین دادستان باید قبلاً رجوع به خبره کرده و نظریات خبره را به دادگاه مدنی خاص ارسال دارد. در صورت اثبات جنون دادستان به دادگاه رجوع میکند تا نصب قیم شود در مورد اشخاص غیررشید نیز دادستان مکلف است که قبلاً به وسیله مطلعین اطلاعات کافی در باب سفاهت او به دست آورده و در صورتی که سفاهت را مسلم دید در دادگاه مدنی خاص اقامه دعوی نماید و پس از صدور حکم عدم رشد برای نصب قیم به دادگاه رجوع نماید.

ماده ۱۲۲۴ قانون مدنی: حفظ و نظارت در اموال صغار و مجانین و اشخاص غیررشید مادام که برای آنها قیم معین نشده به عهده مدعی العموم خواهد بود طرز حفظ و نظارت مدعی العموم بموجب نظامنامه وزارت عدلیه معین خواهد شد.

ماده ۱۲۲۵ قانون مدنی: همین که حکم جنون یا عدم رشد یک نفر صادر و به توسط محکمه شرع برای او قیم معین گردید، مدعی العموم میتواند حجر آن را اعلان نماید. انتشار حجر هر کسی که نظر به وضعیت دارایی او ممکن است طرف معاملات بالنسبه عمده واقع گردد الزامی است.

ماده ۱۲۲۶ قانون مدنی ۱۳ سامی اشخاصی که بعد از کبر و رشد به علت جنون یا سفه محجور می گردند باید در دفتر مخصوص ثبت شود مراجعه به دفتر مزبور برای عموم آزاد است.

ماده ۱۲۲۷ قانون مدنی (۱) صلاحی (۸٫۱۲ ٫ ۱۳۷۰) فقط کسی را محاکم و ادارات و دفاتر اسناد رسمی به قیمومت خواهند شناخت که نصب او مطابق قانون توسط دادگاه به عمل آمده باشد.

ماده ۱۲۲۸ قانون مدنی اصلاحی ۱۳۷۰٫۸٫۱۴) در خارج ایران ایرانیانی که باید مطابق ماده ۱۲۱۸ برای آنها قیم نصب شود و در حوزه مأموریت او ساکن یا مقیم اند. موقتاً نصب قیم کند و باید تا ۱۰ روز پس از نصب قیم مدارک عمل خود را به وسیله وزارت امور خارجه به  وزارت دادگستری بفرستد. نصب قیم مزبور وقتی قطعی میگردد که دادگاه مدنی خاص تهران تصمیم بگیرد.

 

مشاهده ومطالعه خلاصه کتب کاربردی

 

ماده ۱۲۲۹ قانون مدنی: وظایف و اختیاراتی که به موجب قوانین و نظامات مربوطه در مورد دخالت مدعیان عمومی در امور صغار و مجانین و اشخاص غیررشید مقرر است در خارج ایران به عهده مأمورین قنسولی خواهد بود.

 اگر در عهود و قراردادهای منعقده بین دولت ایران و دولتی که مأمور قنولی مأموریت خود را در مملکت آن دولت اجرا میکند ترتیبی برخلاف مقررات دو ماده فوق اتخاذ شده با شد. مأمورین مذکور مفاد آن دو ماده را تاحدی که با مقررات عهدنامه یا قراداد مخالف نباشد اجرا خواهند کرد.

 ماده ۱۲۳۱ قانون مدنی اشخاص ذیل نباید به سمت قیمومت معین شوند:

1. کسانی که خود تحت ولایت یا قیمومت هستند.

2. کسانی که به علت ارتکاب جنایت یا یکی از جنحه های ذیل به موجب حکم قطعی محکوم شده باشند سرقت خیانت در امانت کلاهبرداری ،اختلاس هتک ناموس یا منافیات عفت جنحه نسبت به اطفال ورشکستگی به تقصیر

3. کسانی که حکم ورشکستگی آنها صادر و هنوز عمل ورشکستگی آنها تصفیه نشده است.

4. کسانی که معروف به فساد اخلاق باشند.

5. کسی که خود یا اقرباء طبقه اول او دعوایی بر محجور داشته باشد.

ماده ۱۲۳۲ قانون مدنی با داشتن صلاحیت برای قیمومت اقرباء محجور مقدم بر سایرین خواهند بود.

ماده ۱۲۳۳ قانون مدنی زن نمیتواند بدون رضایت شوهر خود سمت قیمومت را قبول کند.

ماده ۱۲۳۴ قانون مدنی در صورتی که محکمه بیش از یک نفر را برای قیمومت معین کند میتواند وظایف آنها را تفکیک نماید.

 

مشاهده جزئیات وخرید کتاب احکام حقوقی معاملات املاک

 

جهت دریافت اطلاعات بیشتر و خرید کتاب با شماره زیر تماس حاصل فرمایید:

مجید کیوانپور 09129374020